Заслаўскі замак
.jpg)
Заслаўскі замак — адзін зь першых бастыённых замкаў Вялікага княства Літоўскага і Беларусі.
Гісторыя
- ХІ стагодзьдзе — узьнікненьне гарадзішча на месцы сучаснага замка.
- Другая палова XVI — пачатак XVII — на месцы сярэднявечнага замчышча князямі Глябовічамі збудаваны бастыённы замак. У замку ўзьведзены кальвінскі збор і мураваны палац.
- 1676 — заходняя частка замка была прададзеная заслаўскаму кляштару дамініканаў.
- XVIII — замак канчаткова страціў вайсковае прызначэньне, рэзыдэнцыя ўладальнікаў Заслаўя была перанесеная ў іншае месца.
- 1870-я — дадатковыя мураваныя бастыёны разабраны на цэглу мясцовымі жыхарамі.
Архітэктура
Бастыённы замак быў збудаваны ў традыцыях стараітальянскае фартыфікацыйнае школы й лічыцца адным са старэйшых ў ВКЛ. Ён знаходзіўся ў 200 мэтрах на поўнач ад гораду й быў абкружаны з трох бакоў шырокім вадзяным ровам, а з поўначы замак надзейна прыкрывала рэчка Княгінька.
Як адзначалася вышэй, Заслаўская бастыённая фартэцыя была ўзведзена на тэрыторыі ранейшага замчышча Заслаўя, што й абумовіла ейныя абрысы: крыху звужаны з захаду прастакутнік 215×190×120×80 м. Звонку бастыёны й курціны былі абмураваныя цэглаю й каменем. Для абароны курцінаў у фланках бастыёнаў разьмяшчаліся капаніры з гарматамі, якія забясьпечвалі моцны флянгавы агонь. З напольнага боку ўсе курціны мелі таксама дадатковыя ўмацаваньні т. зв. п’ятаформы, своеасаблівыя паўкруглыя бастыёны. Знутры валы-курціны, каб не асыпаліся ўнутр, былі ўмацаваныя мураванай сьцяною вышынёй 2,5 мэтры й таўшчынёй 0,33, а таксама мелі ўнутры схаваны ход для перамяшчэньня абаронцаў. Валы й бастыёны былі насыпаныя зь пяску, жвіру й гліны з выкарыстаньнем фашын.
Галоўны ўваход у замак быў вырашаны ў выглядзе двухпавярховае брамы й разьмяшчаўся ў паўднёвай курціне. З паўночнага боку, скіраванага ў бок ракі, месьцілася меншая брама. Каля галоўнай брамы першапачаткова меўся падземны ход, зроблены з цэглы. Першапачаткова ён быў прыстасаваны, верагодна, для патаемных вылазак. Значнай дамінантай замка была ўваходная вежа кальвінскі збору, які стаіць амаль пасярод прастакутніка замка. Вежа, як і сам храм, мела абарончыя функцыі: на шасьці паверхах вежы й па пэрымэтры храма меліся баявыя байніцы.
Літаратура
- Заяц, Ю. А. Заславль X—XVIII веков. Мн., 1987.
- Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 2 т. Т.1. Мінск, 2006. ISBN 985-11-0314-4
- Ткачоў, М. А. Замкі і людзі. Мн.,1991 ISBN 5-343-00880-1