Дзітмар Разэнталь

Дзітмар Разэнталь
	Дзітмар Разэнталь
	па-нямецку: Dietmar Rosenthal; па-польску: Ditmar Rozental
Дата нараджэньня	24 лютага 1900
Месца нараджэньня	Лодзь
Дата сьмерці	29 ліпеня 1994 (94 гады)
Месца сьмерці	Масква
Месца пахаваньня	Вастракоўскія могілкі[d];
Месца вучобы	Маскоўскі ўнівэрсытэт
Занятак	мовазнаўца, прафэсар
Навуковая сфэра	філялёгия
Месца працы	Факультэт журналістыкі МДУ
Вядомы як	лінгвістычны русіст
Навуковая ступень	кандыдат пэдагагічных навук[d] (1949)
Узнагароды

Дзітмар Эльяшавіч Разэнталь (19 (31) сьнежня 1900, Лодзь, Царства Польскае, Расейская імпэрыя — 29 ліпеня 1994, Масква, Расейская Фэдэрацыя) — савецкі й расейскі лінгвіст, аўтар шматлікіх працаў па расейскай мове. Кандыдат пэдагагічных навукаў (1952), прафэсар (1962).

Біяграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Дзітмар Разэнталь нарадзіўся 19 (31) сьнежня 1900 году ў Лодзі (Польшча). У раньнім юнацтве жыў у Бэрліне, дзе працаваў ягоны бацька Зыгмунт (Эльяш) Майсеевіч Разэнталь (пам. 1930); маці, Іда Восіпаўна (Ушэраўна) Разэнталь (пам. 1934), была хатняй гаспадыняй.^[3] У Маскве — з 1914 году. Да 1918 году навучаўся ў 15-й маскоўскай (Варшаўскай) гімназіі. З 1918 году — у Маскоўскім унівэрсытэце (скончыў у 1923 годзе па спэцыяльнасьці італьянская мова), Інстытуце народнае гаспадаркі імі К. Маркса (скончыў у 1924); затым — у РАНИГНе (1924—1926; асьпірант, навуковы супрацоўнік).

З 1922 па 1923 год выкладаў у сярэдняе, з 1923-га — у вышэйшае школе (рабфак імя Арцёма, 1923—1936). Далейшыя месцы працы — філялягічны факультэт 1-га МДУ, з 1927; Маскоўскі паліграфічны інстытут, 1940—1962; факультэт журналістыкі МДУ. Прафэсар, загадчык катэдры стылістыкі рускае мовы факультэта журналістыкі МДУ ў 1962—1986. Доўгі час кіраваў групай дыктараў тэлебачаньня й радыё СССР.

Разэнталь стварыў падручнік італьянскае мовы для ВНУ, расейска-італьянскія й італьянска-расейскія слоўнікі; перакладаў на расейскую мову творы італьянскіх пісьменьнікаў.

Родапачынальнік (разам з прафэсарам К. І. Былінскім) практычнае стылістыкі, адзін з асноўных распрацоўнікаў і тлумачоў правілаў сучаснае расейскае мовы. Аўтар больш за 150 падручнікаў (публікаваліся з 1925 году), дапаможнікаў, даведнікаў, слоўнікаў, папулярных кнігаў, а таксама дасьледчых працаў па расейскай мове, культуры гаворкі, стылістыцы, правапісу, лінгвадыдактыцы.

Лінгвіст сканаў у ліпені 1994 году ў Маскве. Пахаваны на Вастракоўскіх могілках у Маскве.

Кнігі, падпісаныя імем Д. Э. Разэнталя, працягваюць выдавацца ў перапрацаваных выданьнях. Аўтарскія правы на творы Д. Э. Разэнталя належаць спадчыньніку Ю. Разэнталю.

Брат — эканаміст Оскар Эльяшавіч Разэнталь (1897—1972).

Працы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Прыжыцьцёвыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Мамонаў В. А., Разэнталь Д. Э. Практычная стылістыка сучаснае расейскае мовы. — м, 1957.
Былінскі К. І., Разэнталь Д. Э. Літаратурнае рэдагаваньне. — М., 1957; 2-е выд. М., 1961.
Разэнталь Д. Э. Практычная стылістыка расейскае мовы. — М., 1965.
Разэнталь Д. Э. «Узгадненьне паводле сэнсу» выказьніка зь дзейнікам. — М., 1960.
Цяжкія выпадкі пунктуацыі. — М., 1959 (у суаўтарстве).
Пытаньні расейскага правапісу. Практычны дапаможнік. — М., 1962.
Разэнталь Д. Э. Даведнік па правапісе й літаратурнай праўцы. Для працаўнікоў друку. — М., «Кніга», 1967.
Артаграфія й пунктуацыя. Правілы й практыкаваньні. Вучэбны дапаможнік. — М., 1970 (у суаўтарстве).
Рэдагаваньне: Б. З. Букчына, Л. Н. Калакуцкая, Л. К. Чальцова. Вопыт слоўніка-даведніка: Злучна й паасобна. — М., 1972.
Разэнталь Д. Э. Верны сябар настаўніка-славесьніка // «Расейская мова ў школе», 1975, № 3. — С. 90.

Дапоўненыя пасьля сьмерці[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Д. Э. Разэнталь, М. А. Целянкова. Слоўнік цяжкасьцяў расейскае мовы. — М.: Рольф, Айрыс-прэс, 1998. — 576 с — (Вучэбнаы дапаможнікі для ВНУ.) — ISBN 5-7836-0043-1