Вымя

Вы́мя — орган, сфармаваны малочнымі залозамі самак некаторых млекакормячых жывёлаў, асабліва часта сустракаецца ў жвачных, такіх як каровы, козы, алені. Разьмяшчаецца вымя ў галіне жывату або пахвіннай вобласьці, складаецца зь некалькіх доляў. Колькасьць доляў адрозьніваецца ў розных жывёлаў. Так, у аўцаў, козаў і кабылаў вымя складаецца з адной пары доляў, у кароў — зь дзьвюх параў, зьлітых у адно цэлае, у сьвіньняў вымя складаецца з пакетаў, разьмешчаных сымэтрычна ўздоўж белай лініі жывату. Колькасьць пакетаў вар’юуе ад 8 да 14. Кожны пакет мае дзьве, радзей тры неадметныя знадворку долі і такое ж колькасьць цыстэрнаў, пераходзячых у сасковыя каналы. Малако выпрацоўваецца ў сакраторнай эпітэліі драбнюткіх паражнін — альвэол, разьмешчаных вакол малочных пратокаў, апошнія адкрываюцца ў малочныя цыстэрны. Утрыманьне малака ў выменяў адбываецца за кошт капілярнага эфэкту, а таксама сьфінктарных цягліцаў, разьмешчаных вакол буйных малочных пратокаў. Для вытворчасці 50 літраў малака карове патрабуецца прапусьціць праз вымя 25 000 літраў крыві^[1].

Вымя знадворку пакрыта мяккай, элястычнай скурай, утваральнай вялікая колькасьць зморшчын. Дзякуючы высокай элястычнасьці, залоза можа значна павялічвацца ў аб’ёме пры запаўненьні ёмістага сыстэмы малаком.

Памеры і форма выменяў і саскоў залежаць ад пароды, ўзросту, індывідуальных асаблівасьцяў, пэрыяду ляктацыі, фізыялягічнага стану жывёльнага.

Правільная гіґіена выменяў сельскагаспадарчых жывёлаў вельмі важная ў малочнай прамысловасьці, прадухіляе мастыты і забясьпечвае рэгулярнае, багатае вылучэньне малака. Існуюць касмэтычныя сродкі па догляду за скурай выменяў, паколькі пры даеньні або кармленьні маладняку скура схільная парэпаньня і раздражненьне.

Пасьля забою самак большасьці сельскагаспадарчых жывёлаў іх вымя рэдка ўжываецца ў ежу. Некаторае выключэньне складае каровае вымя, якое адносіцца да субпрадуктаў першай катэгорыі. У шэрагу нацыянальных кухняў — у прыватнасьці, у Паўднёвай Амэрыцы — яно досыць часта рыхтуецца як асобна, так і ў сумесі зь іншымі ялавічнага субпрадуктамі.