Вайнахі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Вайнаскі ваяр дзевятнаццатага стагодзьдзя.

Вайна́хі, вайна́х, на́скія наро́ды — народная супольнасьць у паўночным Каўказе й на поўначы Грузіі) — чачэнцы (нохчій, нохчой, «н{уо}хчой»), інгушы (галгай) и бадзбійцы (бацой). Гавораць на блізкіх наскіх мовах. Агульная колькасьць больш за два мільёны чалавек.

Агульныя веды[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вайнахі адносяцца да ўсходняй галіны каўкаскай моўнай сям’і. На працягу часу шмат вайнахаў растварыліся сярод іншых народаў. Невялічкая частка дала аснову для ўзьнікненьня народаў — чачэнцы й інгушы.

Некаторыя паданьні аб паходжаньні вайнахаў[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Вайнахі старажытны карэнны народ Каўказу. Іх цар меў імя «Каўказ», ад імя якога і пайшла назва Каўказ. У Грузіі ёсьць паданьне аб тым, што Каўказ і яго брат Лек (ен жа продак лязьгін) засялілі бязьлюдныя землі ад паўночнага Каўказа да вусьця ракі Волгі.
  • Вайнахі паходзяць ад зьбеглага сырыйца Шама, які некаторы час жыў у Грузіі, але потым пайшоў жыць у горную Чачэнію ў мястэчка Нашх.
  • Частка вайнахаў паходзяць зь вёскі Нашх, якая сімбалізуе саманазву — нохчі. Лічыцца, што да дваццатага стагодзьдзя ў вёсцы быў вялікі кацёл, зроблены зь медных пласьцінаў. На іх былі напісаны ўсе вайнаскія роды. Пры спрэчках аб чысьціні свайго паходжаньня кацёл выконваў ролю доказу для прыналежнасьці да вайнаскага народу.
Астатні паганскі сьвятар Інгушэтыі Элмарз Хаджы Хаўціеў (1766—1923)[1][2][3][4][5][6][7] з праўнучкай (вёска Шоані, Інгушэтыя, 1921 год)

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Ислам на территории бывшей Российской империи: Энциклопедический словарь. Том I / Составитель и ответственный редактор — С. М. Прозоров; научные консультанты — О. Ф. Акимушкин, В. О. Бобровников, А. Б. Халидов; указатели — А. А. Хисматулин; = Islam in the territories of the Former Russian Empire: Encyclopaedic Lexicon. Vol. I / ed. by Stanislav M. Prozorov. — M.: Издательство «Восточная литература» РАН, 2006—. — ISBN 5-02-018209-5; Vol. I. — 2006. — P. 188. — 655 p. — ISBN 5-02-018420-9 — «В 1873 г. последний ингушский жрец (инг. цIув) Элмарз-хаджжи Хаутиев (1766—1923) из селения Шоан, перед тем как принять замуровал свой священный белый флаг — земной символ бога Дяла — в стены святилища, долго молился, прося у древних богов прощения…»
  2. ^ § 1. Принятие ислама народами России . // Исламоведение: Пособие для преподавателя. / Э. Р. Кулиев, М. Ф. Муртазин, Р. М. Мухаметшин и др. ; общ. ред. М. Ф. Муртазин. — 2-е изд., испр. — М.: Издательство Московского исламского университета, 2008. — P. 362. — 416 p. — (Серия «Библиотека исламоведа»). — ISBN 978-5-903524-07-5. — «К XIX веку практически полностью приняли ислам ингуши. Последний ингушский жрец Элмарз-хаджи (1766—1923) принял ислам в 1873 г.»
  3. ^ Tsaroieva M. Peuples et religions du Caucase du Nord. — Paris: Éd. Karthala, impr, 2011. — P. 257. — 389 p. — ISBN 2-8111-0489-5
  4. ^ Tsaroieva M. Les racines mésopotamiennes et anatoliennes des Ingouches et des Tchétchènes. — Paris: Riveneuve, 2008 — P. 117. — 329 p. — ISBN 2-914214-32-4
  5. ^ Meskhidze J., Shaykh Batal Hajji from Surkhokhi: towards the history of Islam in Ingushetia. // Central Asian Survey. — (March-June 2006). — Vol. 25, Issue 1-2. — P. 180. — ISSN 0263-4937, Online ISSN: 1465-3354, DOI:10.1080/02634930600903262 — «Of great interest is the evidence about 'Elmarz Hajji Khautiev (1766—1923)' [sic!], the last Ingush pagan priest (ts’u in Ingush) from the Shoa/Shoan/Shua/Shon/Shoani gorge»
  6. ^ [1] // Жизнь национальностей: журнал. — 2002. — № 1—2. — P. 5. — «Последний жрец Ингушетии — Элмарз-хаджи. Прожил 157 лет.»
  7. ^ Базоркина А., Элмарз-Хаджи Хаутиев — Последний Жрец Ингушетии // Ингушетия Life. — 03.11.2010. — «Но в 1873 году Элмарз, ста семнадцати лет от роду, замуровал свой священный флаг в стены святилища и долго молился, прося прощения и пощады у древних богов, которым он служил 77 лет. Затем Элмарз выкинул свою любимую трубку и удалился в потайную горную пещеру. Там он пробыл сорок дней в совершенном одиночестве, ничего не ел и только пил студеную родниковую воду. Так он, подобно древним пророкам, прошел очищение. Выйдя из пещеры Элмарз объявил народу, что принимает ислам. Последний ингуш, последний величественный жрец (цув-инг.) Элмарз Шоанский оставил религию предков и стал мусульманином.»