Анрыета-Жулі дэ Кастэльно дэ Мюра

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Анрыета-Жулі дэ Кастэльно дэ Мюра
Henriette-Julie de Castelnau de Murat
Асабістыя зьвесткі
Нарадзілася 1670[1][2][3][…]
Памерла 29 верасьня 1716(1716-09-29)[4]
Бацькі Michel de Castelnau[d]
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці пісьменьніца, казачніца, мэмуарыстка
Гады творчасьці 1697—1716
Жанр казка, раман
Мова Француская
Дэбют 1697
Значныя творы Contes de fées (1698), Les Nouveaux Contes des Fées (1698), Histoires sublimes et allégoriques (1699), Voyage de campagne (1699)

Анрыета-Жулí дэ Кастэльно́ дэ Мюра́ (па-француску: Henriette-Julie de Castelnau de Murat; 1670, Брэст, Францыя — 29 верасьня 1716, замак Бюзард’ер, Шанжэ, Францыя) — француская пісьменьніца, казачніца, графіня.

Жыцьцяпіс[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Анрыета-Жулі дэ Кастэльно паходзіць з арыстакратычнага роду. Бацька — маркіз Мішэль дэ Кастэльно, губэрнатар Брэста і сын вядомага маршала Францыі Жака дэ Кастэльно. Маці — Люіза-Мары Фуко дэ Даньён, дачка маршала Францыі Люі дэ Фуко дэ Сен-Жэрмэн Бапрэ[5].

2 сьнежня 1672 году ейны бацька памёр ад раненьняў, атрыманых падчас нападу каралеўскіх войскаў пад Утрэхтам у першы год Галяндзкай вайны 1672—1678 гадоў. Ягоная малалетняя дачка, якой тады было два гады, атрымала ў спадчыну маркграфства Кастэльно[6].

У 1691 годзе ва ўзросьце 21 году Анрыета-Жулі дэ Кастэльно выйшла замуж за Нікаля дэ Мюра, уладара Варыэта, графа Жыбэртэса[7].

Праз год пасьля іх шлюбу нарадзіўся іх першы і адзіны сын Сэзар дэ Мюра. Але хутка выявілася, што ейны муж здраджваў ёй і Анрыета-Жулі дэ Кастэльно, сталая графіняй дэ Мюра, вырашае пакінуць яго[8].

Адна яна пасялілася ў Парыжы, дзе вяла насычанае падзеямі літаратурнае грамадзкае жыцьцё. Анрыета-Жулі дэ Кастэльно наведвала салён маркізы дэ Лямбэр, адкрыты ў 1692 годзе ў цэнтры сталіцы на вуліцы Рышэлье. Там яна пазнаёмілася з найлепшымі прадстаўніцамі тагачаснай францускай літаратуры: Мары-Катрын д'Ануа, якую яна вельмі шанавала, Катрын Бэрнар і зь ейнай стрыечнай сястрой Шарлотай-Роз дэ Камон Ля Форс[9].

У той жа час жыцьцё графіні Анрыеты-Жулі ў Парыжы ператварылася ў неверагодны раман, адзначаны маральнымі скандаламі, якія выклікалі абурэньне пры двары гамафобнага Люі XIV. Так, у справаздачах генэрал-лейтэнанта паліцыі Марка-Рэнэ дэ Вуаера дэ Полі д’Аржансана за 1698 і 1702 гады пазначаліся амаральныя, бязбожныя практыкі графіні — распуста і лесьбіянства. Акрамя лесьбіянства, яна яшчэ больш асуджалася за распусту, якая, паводле справаздачы, кампрамэтавала ўсю сям’ю і францускі двор[10].

У 1694 годзе ейны раман «l’Histoire de la courtisane Rhodope» выклікаў буру ў Вэрсалі, бо аўтарка асьмелілася кпіць з мадам дэ Мантэнон, спадарожніцы караля, а таксама стварыла жорсткую сатыру на Вэрсаль[11].

Стаўшы пэрсонай нон грата пры двары, яна вымушаная была пакінуць Парыж. З-за фінансавых цяжкасьцяў яна згубіла маркграфства Кастэльно ў 1699 годзе. Ня маючы дома, у 1700 годзе графіня перабралася ў Лімузэн, верагодна, да сваёй каханай мадам дэ Нантыя[12].

19 красавіка 1702 г. яна была арыштаваная і дастаўленая ў замак дэ Лёш. Пасьля няўдалых ўцёкаў 14 сакавіка 1706 году яна была пераведзеная ў замак дэ Самюр, дзе быў больш строгі рэжым, затым утрымлівалася ў замку д’Анже ў 1707 годзе, перш чым зноў вярнуцца ў Лёш. На гэты раз гэта простае выгнаньне. Гэты пэрыяд ейнага жыцьця больш вядомы дзякуючы дзённіку, які пісьменьніца адпраўляла ў выглядзе лістоў да сваёй стрыечнай сястры, мадмуазэль дэ Мэну, паміж 14 красавіка 1708 г. і 5 сакавіка 1709 г. Мадам дэ Мюра, нарэшце, здолела прыцягнуць увагу рэгента Філіпа Арлеанскага, які вызваліў пісьменьніцу[13].

Пасьля сьмерці Люі XIV рэгент дазволіў ёй вярнуцца ў Парыж, але яна вырашыла застацца ў правінцыі, зьехала ў Мэн, у замак дэ ля Бузард’ер. Аслабленая хваробай, яна памерла там у наступным годзе, 29 верасьня 1716 году[14].

Творчасьць[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Перш за ўсё Анрыета-Жулі дэ Кастэльно з глыбокай арыгінальнасьцю актыўна ўдзельнічала ў модзе на казкі, якая ўзьнікла ў Францыі 17 ст. У 1690 годзе пасьля публікацыі сваёй казкі бяз назвы, інтэграванай у першы ўдалы раман Мары-Кэтрын д’Ануа «Histoire d’Hypolite, comte de Duglas» (Гісторыя Іпаліта, графа Дугласа), казачніца стала вядомай у каралеўстве[15].

Пісьменьніца ў меншай ступені выкарыстоўвала фальклёрны матэрыял ў стварэньні казак, а ў большай ступені — гістарычныя раманы, хронікі і ўласную фантазію. Да ўсяго як у казках, так і раманах казачніца шмат месца пакідала для сатыры, гумару. А яшчэ адной спэцыфікай пісьменьніцы была тэма каханьня, якую яна сьмела разьвівала ня толькі ў тэкстах для дарослых, а перадусім у казках[16].

Творы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Анрыета-Жулі дэ Кастэльно дэ Мюра — аўтарка чатырнаццаці завершаных казак і прынамсі чатырох раманаў[17].

Казкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

• Contes de fées (1697):

Le Parfait Amour

Anguillette

Jeune et Belle.

• Les Nouveaux Contes de fées (1698):

Le Palais de la vengeance

Le Prince des feuilles

Le Bonheur des moineaux, conte en vers

L’Heureuse Peine.

• Le Voyage de campagne (1699):

Le Père et ses quatre fils.

• Histoires sublimes et allégoriques (1699):

Le Roi Porc

L'Île de la magnificence

Le Sauvage

Le Turbot.

• Journal pour Mademoiselle de Menou (1708):

L’Aigle au beau bec

La Fée princesse

Le Buisson d'épines fleuries

Peine perdue

L’Origine des hérissons.

Раманы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

• Le Dialogue des morts (1700).

• Histoire de la courtisane Rhodope (1708).

• Histoire galantes des habitants de Loches (1709).

• Les Lutins du château de Kernosy (1710).

Успаміны[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

• Mémoires de Madame la comtesse de M*** (1697).

• Mémoires de Mme la Ctesse D*** avant sa retraite, servant de réponse aux Mémoires de M. St-Évremont (1698).

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Swartz A. Henriette Julie de Castelnau comtesse de] [Murat // Open Library (анг.) — 2007.
  2. ^ Henriette Julie de Murat Comtesse de Castelnau // WomenWriters (анг.)
  3. ^ Henriette-Julie de Castelnau, comtesse de Murat // Faceted Application of Subject Terminology
  4. ^ Henriette-Julie de Castelnau Comtesse de Murat // Інтэрнэт-база зьвестак фантастыкі (анг.) — 1995.
  5. ^ Alain Mothu, «Les „impiétés domestiques“ de Mme de Mura», L’Atelier du Centre de recherches historiques, 04 | 2009, http://journals.openedition.org/acrh/1394
  6. ^ Stéphanie Bee, Mademoiselle de Murat, une victime de l’homophobie à la cour de Louis XIV?, le 18 octobre 2010, Univers-L.com, https://www.univers-l.com/portrait_mademoiselle_de_murat_victime.html
  7. ^ Henriette-Julie de Castelnau, SIEFAR, https://web.archive.org/web/20220321114246/http://siefar.org/dictionnaire/fr/Henriette-Julie_de_Castelnau
  8. ^ Henriette-Julie de Castelnau, SIEFAR, https://web.archive.org/web/20220321114246/http://siefar.org/dictionnaire/fr/Henriette-Julie_de_Castelnau
  9. ^ Henriette-Julie de Castelnau, SIEFAR, https://web.archive.org/web/20220321114246/http://siefar.org/dictionnaire/fr/Henriette-Julie_de_Castelnau
  10. ^ Alain Mothu, «Les „impiétés domestiques“ de Mme de Mura», L’Atelier du Centre de recherches historiques, 04 | 2009, http://journals.openedition.org/acrh/1394
  11. ^ Henriette-Julie de Castelnau, SIEFAR, https://web.archive.org/web/20220321114246/http://siefar.org/dictionnaire/fr/Henriette-Julie_de_Castelnau
  12. ^ Stéphanie Bee, Mademoiselle de Murat, une victime de l’homophobie à la cour de Louis XIV?, le 18 octobre 2010, Univers-L.com, https://www.univers-l.com/portrait_mademoiselle_de_murat_victime.html
  13. ^ Alain Mothu, «Les „impiétés domestiques“ de Mme de Mura», L’Atelier du Centre de recherches historiques, 04 | 2009, http://journals.openedition.org/acrh/1394
  14. ^ Stéphanie Bee, Mademoiselle de Murat, une victime de l’homophobie à la cour de Louis XIV?, le 18 octobre 2010, Univers-L.com, https://www.univers-l.com/portrait_mademoiselle_de_murat_victime.html
  15. ^ Julie Maene, Madame de Murat: paradoxe d’une conteuse connue au Grand Siècle et oubliée par l’histoire, 2011, Universiteit Gent, https://libstore.ugent.be/fulltxt/RUG01/001/786/654/RUG01-001786654_2012_0001_AC.pdf
  16. ^ Madame de Murat, Contes: édition critique établie par Geneviève Patard, Paris, Honoré Champion, coll. «Bibliothèque des Génies et des Fées 3», 2006.
  17. ^ Madame de Murat, Contes: édition critique établie par Geneviève Patard, Paris, Honoré Champion, coll. «Bibliothèque des Génies et des Fées 3», 2006.
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Анрыета-Жулі_дэ_Кастэльно_дэ_Мюра&oldid=2505549»