Сьвятая (гара): розьніца паміж вэрсіямі
д робат дадаў: eo:Dzerĵinskaja Hara |
дапаўненьне, стыль |
||
| Радок 1: | Радок 1: | ||
<table align=right style="border: solid darkgray; border-width: 1px; "><tr><td> |
|||
| ⚫ | |||
{{Лякалізацыйная мапа |
|||
|Беларусі |
|||
|PAGENAME = Сьвятой гары |
|||
|Назва = Сьвятая |
|||
|Выгляд = міні |
|||
|Даўгата_паўшар'е = усходняе |
|||
|Даўгата_градусаў = 27 |
|||
|Даўгата_хвілінаў = 04 |
|||
|Шырата_паўшар'е = паўночнае |
|||
|Шырата_градусаў = 53 |
|||
|Шырата_хвілінаў = 51 |
|||
}} |
|||
</tr></td><tr><td><center>Сьвятая гара на мапе [[Беларусь|Беларусі]]</center></td></tr></table> |
|||
''' |
'''Сьвята́я''' ('''Дзяржы́нская''') — [[гара]], найвышэйшы пункт [[Менскае ўзвышша|Менскага ўзвышша]] і [[Беларусь|Беларусі]]. Вышыня над узроўнем мора — 345 мэтраў, бачная вышыня 40 — 50 м. |
||
Знаходзіцца ля вёскі [[Скірмунтава]], за 20 км на поўнач ад [[Койданаў|Койданава (Дзяржынска)]] і за 30 на паўднёвы захад ад [[Менск]]у. |
|||
Вышыня пагорка над узроўнем мора — 345 мэтраў. Месьціцца на захад ад [[Менск|Менску]], непадалёк ад Дзяржынска ([[Койданава]]), у вёсцы Скірмунтава. Раней называлася ''Сьвятая гара''. У [[1958]] годзе бальшавікі перайменавалі Сьвятую гару ў «Дзяржынскую». |
|||
Гара складзеная з [[марэна|марэны]], пакрытая суглінкамі і супескамі, якія сфармаваліся падчас паазерскага зьледзяненьня. |
|||
Ля падножжа гары пачынаюцца рэчкі, што належаць да басэйнаў [[Нёман]]а і [[Дняпро|Дняпра]]. Гэта [[Пціч]], [[Іслач]], [[Сула]], [[Вуса]]. |
|||
Паўднёва-заходнія схілы стромкасцю да 5º, паўночныя і ўсходнія схілы спадзістыя — да 2º, разараныя. 15 % тэрыторыі на паўночным захадзе пад маладым лесам. |
|||
Папулярны аб'ект пешаходнага турызму. |
|||
| ⚫ | |||
==Гісторыя== |
|||
Назва гары, верагодна, паходзіць з дахрысьціянскіх часоў, калі на ёй знаходзілася паганскае капішча. Паводле мясцовага паданьня разьмешчаная на гары вёска [[Скірмунтава]] атрымала сваю назву ў гонар беларускага асілка «Скірмуня», што здабыў перамогу ў бітве з татарамі. |
|||
У 1-й палове [[XX стагодзьдзе|XX ст.]] пасьля прыходу савецкай улады тэрыторыя гары апынулася ў складзе мэхдвара саўгасу «Камсамолец». У часы Сталінскім рэпрэсіяў многія жыхары вёскі былі высланыя ў [[Сыбір]], адкуль так і не павярнуліся. Падчас [[Другая Сусьветная вайна|Другой Сусьветнай вайны]] [[30 ліпеня]] [[1943]] року вёска была ўшчэнт спаленая фашыскімі карнікамі разам са 140 мірнымі жыхарамі. |
|||
У [[1958]] бальшавікі перайменавалі Сьвятую гару ў «Дзяржынскую» у гонар савецкага партыйнага дзеяча беларускага паходжаньня, аднаго з арганізатараў «чырвонага тэрору» — [[Фэлікс Дзяржынскі|Фэлікса Дзяржынскага]]. |
|||
У канцы [[XX стагодзьдзе|XX ст.]] на вяршыні гары ўсталяваны памятны знак «Гара Дзяржынская. Вышэйшая кропка Беларусі. Вышыня 345 метраў над узроўнем мора». На пачатку [[XXI стагодзьдзе|XXI ст.]] тэрыторыя гары была дабраўпарадкаваная. |
|||
==Крыніцы== |
|||
*Туристская энциклопедия Беларуси. Мн. Беларуская Энцыклапедыя, 2007. - 648с. |
|||
*[http://nv-online.info/index.php?c=ar&i=8962 А была гара Святая…] |
|||
*[http://www.expressnews.by/146.html Станет ли Дзержинская гора Святой?] |
|||
==Вонкавыя спасылкі== |
==Вонкавыя спасылкі== |
||
* |
*[http://txt.knihi.com/nn/1998/11/03.htm Зьміцер Бартосік. «Бясконцая гара»] |
||
[[Катэгорыя:Рэльеф Беларусі]] |
[[Катэгорыя:Рэльеф Беларусі]] |
||
Вэрсія ад 01:11, 15 кастрычніка 2008
  Сьвятая |
Сьвята́я (Дзяржы́нская) — гара, найвышэйшы пункт Менскага ўзвышша і Беларусі. Вышыня над узроўнем мора — 345 мэтраў, бачная вышыня 40 — 50 м.
Знаходзіцца ля вёскі Скірмунтава, за 20 км на поўнач ад Койданава (Дзяржынска) і за 30 на паўднёвы захад ад Менску.
Гара складзеная з марэны, пакрытая суглінкамі і супескамі, якія сфармаваліся падчас паазерскага зьледзяненьня.
Ля падножжа гары пачынаюцца рэчкі, што належаць да басэйнаў Нёмана і Дняпра. Гэта Пціч, Іслач, Сула, Вуса.
Паўднёва-заходнія схілы стромкасцю да 5º, паўночныя і ўсходнія схілы спадзістыя — да 2º, разараныя. 15 % тэрыторыі на паўночным захадзе пад маладым лесам.
Папулярны аб'ект пешаходнага турызму.
Гісторыя
Назва гары, верагодна, паходзіць з дахрысьціянскіх часоў, калі на ёй знаходзілася паганскае капішча. Паводле мясцовага паданьня разьмешчаная на гары вёска Скірмунтава атрымала сваю назву ў гонар беларускага асілка «Скірмуня», што здабыў перамогу ў бітве з татарамі.
У 1-й палове XX ст. пасьля прыходу савецкай улады тэрыторыя гары апынулася ў складзе мэхдвара саўгасу «Камсамолец». У часы Сталінскім рэпрэсіяў многія жыхары вёскі былі высланыя ў Сыбір, адкуль так і не павярнуліся. Падчас Другой Сусьветнай вайны 30 ліпеня 1943 року вёска была ўшчэнт спаленая фашыскімі карнікамі разам са 140 мірнымі жыхарамі.
У 1958 бальшавікі перайменавалі Сьвятую гару ў «Дзяржынскую» у гонар савецкага партыйнага дзеяча беларускага паходжаньня, аднаго з арганізатараў «чырвонага тэрору» — Фэлікса Дзяржынскага.
У канцы XX ст. на вяршыні гары ўсталяваны памятны знак «Гара Дзяржынская. Вышэйшая кропка Беларусі. Вышыня 345 метраў над узроўнем мора». На пачатку XXI ст. тэрыторыя гары была дабраўпарадкаваная.
Крыніцы
- Туристская энциклопедия Беларуси. Мн. Беларуская Энцыклапедыя, 2007. - 648с.
- А была гара Святая…
- Станет ли Дзержинская гора Святой?