Імунная сыстэма

Іму́нная сыстэ́ма — падсыстэма, якая існуе ў хрыбетных жывёлаў і аб’ядноўвае органы й тканкі, якія абараняюць арганізм ад захворваньняў, ідэнтыфікуючы й зьнішчаючы пухлінавыя вузы й патагены. Для правільнага функцыянаваньня імунная сыстэма павінна выяўляць шырокі спэктар агентаў, ад вірусаў да паразытычных чарвякоў, і адрозьніваць іх ад уласных здаровых тканінаў арганізма. Распазнаньне ўзбуджальнікаў ускладняецца іхнай адаптацыяй і эвалюцыйным разьвіцьцём новых мэтадаў пасьпяховага інфікаваньня арганізма-гаспадара.

Патагены могуць хутка разьвівацца й адаптавацца, каб пазбегнуць выяўленьня й зьнішчэньня імуннай сыстэмай. У выніку, некаторыя ахоўныя мэханізмы, таксама эвалюцыянавалі, каб распазнаваць і нэўтралізаваць патагенныя мікраарганізмы. Нават простыя аднавузавыя арганізмы, як то бактэрыі, валодаюць рудымэнтарнай імуннай сыстэмай, у выглядзе фэрмэнтаў, якія абараняюць ад інфэкцыі бактэрыяфага. Іншыя асноўныя імунныя мэханізмы эвалюцыянавалі ў старажытных эўкарыётаў і да гэтага часу застаюцца ў іхных сучасных нашчадкаў, як то расьлінах і вусякоў. Гэтыя мэханізмы ўключаюць фагацытоз, антымікробныя пэптыды, дэфэнзіны й сыстэму камлемэнту. Сківіцаротыя хрыбетныя, у тым ліку чалавек, маюць яшчэ больш складаныя мэханізмы абароны^[1], у тым ліку здольнасьць адаптавацца зь цягам часу да канкрэтных узбуджальнікаў. Адаптыўны імунітэт стварае імуналягічную памяць на канкрэтны ўзбуджальнік, што вядзе да павышэньнай здольнасьці арганізму да супрацьстаяньня пры настпнай сустрэчы з тым жа ўзбуджальнікам. Гэты працэс набытага імунітэту ляжыць у аснове вакцынацыі.

Парушэньні імуннай сыстэмы могуць прывесьці да аўтаімунных захворваньняў, запаленчых захворваньняў і раку^[2]^[3]. Імунадэфіцыт адбываецца, калі імунная сыстэма менш актыўная, чым звычайна, у выніку паўтаральных і небясьпечных для жыцьця інфэкцыяў. У людзей імунадэфіцыт можа стацца альбо ў выніку генэтычных хваробаў, як то цяжкі камбінаваны імунадэфіцыт, або набытых захворваньняў, як то ВІЧ/СНІД ці выкарыстаньне імунасупрэсіўных прэпаратаў. У адрозьненьне ад аўтаімунных захворваньняў у выніку гіпэрактыўнасьці імунная сыстэма атакуе нармальныя тканіны, як калі б яны былі вонкавымі арганізмамі. Агульныя аўтаімунныя захворваньні ўключаюць аўтаімунны тырэяідыт, рэўматоідны артрыт, цукровы дыябет першага тыпу й сыстэмную чырвоную ваўчанку. Імуналёгія ахоплівае вывучэньне ўсіх аспэктаў дзейнасьці імуннай сыстэмы.

Лімфацыты

T-кілеры

Цытатаксічная Т-вуза распазнае антыген, прадстаўлены комплексам ГКГС-I інфікаванай вузы.

T-хэлперы

B-лімфацыты і антыцелы

Дыфэрэнцыяцыя B-вузы ў плязматычную вузу

Крыніцы

^ Beck, Gregory; Gail S. Habicht (November 1996). «Immunity and the Invertebrates» (PDF). Scientific American 275 (5): 60—66.
^ «Inflammatory Cells and Cancer», Lisa M. Coussens and Zena Werb, Journal of Experimental Medicine, March 19, 2001, vol. 193, no. 6, pages F23-26
^ «Chronic Immune Activation and Inflammation as the Cause of Malignancy», K.J. O’Byrne and A.G. Dalgleish, British Journal of Cancer, August 2001, vol. 85, no. 4, pages 473—483

Вонкавыя спасылкі

Імунная сыстэма. Цэнтральныя й пэрыфэрычныя органы
Імунная сыстэма. University of Hartford
Імунная сыстэма. Пер. з анг. Н. Д. Фірсава (2019)

[1] Beck, Gregory; Gail S. Habicht (November 1996). «Immunity and the Invertebrates» (PDF). Scientific American 275 (5): 60—66.

[2] «Inflammatory Cells and Cancer», Lisa M. Coussens and Zena Werb, Journal of Experimental Medicine, March 19, 2001, vol. 193, no. 6, pages F23-26

[3] «Chronic Immune Activation and Inflammation as the Cause of Malignancy», K.J. O’Byrne and A.G. Dalgleish, British Journal of Cancer, August 2001, vol. 85, no. 4, pages 473—483

[1]

[2]

[3]