Прагляд крыніцы для І

{{Падобныя сымбалі|Сымбалі=[[Палачка|Ӏ · ӏ]] · [[I (літара)|I · i]] · [[І бяз кропкі|I · ı]] [[L (літара)|l]] · [[Ɪ|ɪ]] · [[I лонга|ꟾ]] · [[ǀ]] · [[Аліф|ﺎ · ﺎ · ﺍ · ﺍ]] · [[ו]] · [[ן]] · [[Ёта|Ι · ι]] · [[Вэртыкальная рыса|<nowiki>|</nowiki>]] · [[Ключ 2|丨]] · [[Хангыль|ㅣ]] · [[Іса (руна)|ᛁ]] · [[Альгіз|Ⅰ]] · [[Рымскія лічбы|I]] · [[Псэўдаграфіка|│ · ┃ · ▏ · ▕]] · [[Кірылічная ёта|Ꙇ · ꙇ]]}}
{{Падобныя сымбалі|Сымбалі=[[Перакуленыя пытальнік і клічнік|¡]] · [[ᴉ]]}}
{{Друкарскі знак
| Знак=Іі
| Выява=Cyrillic letter byelorussian-ukrainian I.svg
| Назва знака=Літара кірыліцы І
| Іншыя назвы=Літара кірыліцы і з кропкай зьверху<br>Беларуска-ўкраінская і
| UTF-16=І‎: 0x406<br>і‎: 0x456
| URL-код=І: %D0%86<br>і: %D1%96
| Гук=[{{МФА|i}}], [{{МФА|ji}}], [{{МФА|ɪ}}], [{{МФА|ɘ}}]
| Назва ў Юнікодзе=cyrillic capital letter byelorussian-ukrainian i<br>cyrillic small letter byelorussian-ukrainian i
| HTML=І‎: &#1030, &#x406<br>і‎: &#1110, &#x456
| Юнікод=І: U+0406<br>і: U+0456
 |У лацінцы=[[I (літара)|I · i]] · [[Ji (дыграф)|Ji · ji]]
}}
'''І''', '''і''' ('''і дзесяцяры́чнае''', '''і з кро́пкай зьве́рху'''; {{Курсіў|І і}}) — дзясятая [[літара]] [[Беларуская мова|беларускага]] [[Кірыліца|кірылічнага]] [[альфабэт]]у. Можа быць малой і вялікай. Мае рукапісны й друкаваны выгляд.

== Характарыстыка ==
{{Характарыстыка літары
| Літара      = І
| Маленькая   = і
| Назва       = і
| Пазыцыя     = 10 (у беларускім альфабэце)
| Гук         = галосны<ref>{{Кніга | аўтар = Б. Тарашкевіч. | загаловак = Беларуская граматыка для школ. Вільня: Беларуская друкарня ім. Фр. Скарыны, 1929 | выданьне = Выданне пятае, пераробленае і пашыранае | месца = Мн. |выдавецтва = «Народная асвета» |год = 1991 [факсімільн.]}}</ref>
| МФА         = {{МФА2|ʲi}}<ref name="blt">{{Спасылка | спасылка = https://baltoslav.eu/ipa/index.php?mova=by&j=by&t=%D0%86 | загаловак = Канвэртар МФА. // І | выдавец = Baltoslav.eu | дата доступу = 10 сьнежня 2023 }}</ref>
| Прыклад     = в'''і'''ецца
| Лацінка     = {{Лац|I|i{{Рыска}}i}}
| Арабіца     = اِ
| Выява = не
}}

== Гісторыя ==
'''І''' паходзіць з кірылічнай [[Файл:Early-Cyrillic-letter-Izhei.svg|40пкс]] (''І дзесяцярычнае''), што ўзьнікла на аснове грэцкай літары [[Файл:Iota uc lc.svg|40px]] (''[[ёта]]'').

У [[Старабеларуская мова|старабеларускае]] пісьмо перайшла з [[Старажытнаруская мова|старажытнарускага]], дзе абазначала гук [''і''] і мела лікавае значэньне ''10''.

У рукапісах XIV—XVII стагодзьдзяў у сувязі з функцыянаваньнем розных пісьмовых школ і выкарыстаньнем розных тыпаў пісьма (устаў, паўустаў, скорапіс) ужывалася ў некалькіх выглядах, якія дапамагаюць вызначаць час і месца напісаньня.

== Гук ==
У [[Беларуская мова|беларускай мове]], паводле [[Беларускі клясычны правапіс|клясычнага правапісу,]] літара '''і''' часам пазначае гук [<nowiki/>[[Міжнародны фанэтычны альфабэт|ji]]] ([йі])<ref>{{Літаратура/Беларускі клясычны правапіс (2005)}}</ref>:<blockquote>'''§4.16.''' Спалучэньне гукаў ['''йі'''] (выступае на пачатку слова пад націскам, у сярэдзіне й на канцы слова пасьля галоснага ды разьдзяляльных знакаў, на марфэмным сутыку пасьля ў) абазначаецца адною літараю '''і''': ''['''йі''']дал, ['''йі''']мпарт, ['''йі''']скра, ['''йі''']снасьць, ['''йі''']х, кра['''йі''']на, Укра['''йі''']на, у Сар’['''йі''']; выслоў['''йі'''], паў['''йі''']мбрыка, салаў['''йі''']'' й інш.</blockquote>

У беларускай лацінцы гэты гук пазначае [[дыграф]] ji {{Сымбаль|'''[[Ji (дыграф)|JI · ji]]'''}}: ''krajina, jichny, jinšy'' і інш.

== Лічбавае значэньне ==
У [[Стараславянская мова|стараславянскай]] і [[Царкоўнаславянская мова|царкоўнаславянскай]] мовах І мае значэньне лічбы — 10.

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

{{Вытворныя літары}}

[[Катэгорыя:Кірылічныя літары]]
[[Катэгорыя:Беларускі альфабэт]]