Прагляд крыніцы для Ёган Гутэнбэрг

{{Асоба
|імя                 = Ёган Гутэнбэрг
|арыгінал імя        = Johannes Gutenberg
|партрэт             = Gutenberg.jpg
|памер               = 
|апісаньне           = 
|імя пры нараджэньні = Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg
|род дзейнасьці      = [[гравюра]], [[вынаходніцтва]], [[друк]]
}}
[[Файл:Metal movable type.jpg|thumb|225пкс|Наборныя літары і трафарэт для іх, упершыню зробленыя Гутэнбэргам.]]

'''Ёган Гутэнбэ́рг''' ({{мова-de|Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg}}; {{каля|1399}}<ref>[http://slounik.org/154073.html Гутэнберг Іаган] // {{Літаратура/Культуралёгія: Энцыклапедычны даведнік. Менск: Беларуская Энцыкляпэдыя, 2003|к}}</ref>, Майнц, [[Сьвятая Рымская імпэрыя]] — 3 лютага 1468) — [[Нямеччына|нямецкі]] [[ювэлір]], [[вынаходнік]] і [[друкар]], якому прыпісваецца вынаходніцтва кнігадрукаваньня (каля 1445). Галоўны здабытак, [[Біблія Гутэнбэрга]], яшчэ вядомая як 42-радковая біблія, лічыцца ўзорам паводле аздабленьня і якасьці.

Сярод астатніх знаходак Гутэнбэрга можна назваць стварэньне мэталічных літар, вынаходніцтва працэсу вытворчасьці літар у вялікай (фактычна, масавай) колькасьці, выкарыстаньне [[чарніла]]ў на аснове [[алей|алею]] і выкарыстаньне драўлянага друкарскага прэсу, крыху іншыя мадэлі якога на той час выкарыстоўваліся для выцісканьня [[віно|віна]] і [[аліўкі|аліўкавага]] алею. Лічыцца, што Гутэнбэрг быў вядомым друкаром, існуе меркаваньне, што ён працаваў гравёрам па [[медзь|медзі]] з мастаком вядомым, як ''Master of the Playing Cards''. Традыцыйна лічыцца, што мэтад Гутэнбэрга ўключае выкарыстаньне адмысловага [[сплаў|сплаву]] і [[трафарэт]]у пры наборы літар.

Выкарыстаньне зьменных літар стала рэвалюцыйным ходам у вырабе кніг у [[Эўропа|Эўропе]]. Тэхналёгія другу Гутэнбэрга хутка распаўсюдзілася па ўсім кантынэнце і была адным з найважнейшых момантаў [[Адраджэньне|Адраджэньня]]. Асоба Гутэнбэрга сёньня па-ранейшаму застаецца папулярнай: у 1999 годзе Гутэнбэрга назвалі №1 у сьпісе «Людзі тысячагодзьдзя», а часопіс ''Time-life'' назваў вынаходніцтва Гутэнбэрга самым важным у другім тысячагодзьдзі.

== Надрукаваныя кнігі ==
{{асноўны артыкул|Біблія Гутэнбэрга}}
Паміж 1450 і 1455 гадамі Гутэнбэрг надрукаваў некалькі тэкстаў, некаторыя зь якіх дагэтуль ня вызначаныя. У ягоных тэкстах не пазначалася імя і дата друкара, таму суаднясеньне кнігі і друкара магчымае толькі паводле тыпаграфічных прыкметаў і вонкавых спасылак. У прыватнасьці, вядома, што Гутэнбэргам былі надрукаваныя некаторыя царкоўныя дакумэнты, у тым ліку папскі ліст і дзьве [[індульгенцыя|індульгенцыі]] (адна зь якіх была выдадзеная ў [[Майнц]]ы). Зразумеўшы перавагу друкарства ў большай колькасьці копіяў, былі заказаныя сем рэдакцыяў у двох стылях — у выніку было надрукавана некалькі тысяч копіяў<ref>{{Кніга|аўтар =Meggs, P. B., Purvis, A. W. |загаловак =History of Graphic Design |месца =Hoboken, N.J. |выдавецтва =Wiley |год =2006 |pages =71 }}</ref>. Магчыма, Гутэнбэргам былі надрукаваныя лацінскія граматыкі ''Ars Minor'' аўтарства [[Эліюс Данат|Эліюса Даната]] — іх датуюць 1451-52 або 1455 гадамі.

У 1455 годзе Гутэнбэрг скончыў выданьне прыгожа аформленай [[Біблія|Бібліі]] (''Biblia Sacra''), на кожнай старонцы якой зьмяшчалася 42 радкі. Кошт адной копіі складаў 30 [[флярын]]аў<ref>{{Кніга|аўтар =Cormack, L. B.; Ede, A.|загаловак =A History of Science in Society: From Philosophy to Utility |выдавецтва =Broadview Press |год =2004 |isbn =1-55111-332-5 }}</ref>, што складала тры гадавыя заробкі сярэднеадукаванага чалавека. У любым выпадку, гэта было значна таньней за манускрыпт, на падрыхтоўку якога ў пісара гэта адняло б цэлы год. Як і рукапісныя кнігі таго часу, Біблія Гутэнбэрга была вытанчана расьпісаная і ўпрыгожаная.

Да нашых дзён уцалелі 48 копіяў бібліі зь вядомых, у тым ліку дзьве копіі ў [[Брытанская бібліятэка|Брытанскай бібліятэцы]] — тэксты абодвух асобнікаў можна праглядзець і параўнаць у Інтэрнэце<ref>{{Спасылка|url=http://prodigi.bl.uk/treasures/gutenberg/search.asp|загаловак=Treasures in Full: Gutenberg Bible|выдавец=[[Брытанская бібліятэка|British Library]]|дата=19 кастрычніка 2006}}</ref>. Тэксту бракуе такіх сучасных элемэнтаў [[тыпаграфіка|тыпаграфікі]], як нумарацыі старонак, абзацных водступаў і ўласна абзацаў.

== Крыніцы ==
{{зноскі}}

== Вонкавыя спасылкі ==
* [http://www.gutenberg-museum.de/index.php?id=29&L=1 Музэй Гутэнбэрга].
* [https://web.archive.org/web/20230610183248/https://www.bl.uk/collection-items/gutenberg-bible Гутэнбэргава Біблія].

{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Гутэнбэрг, Ёган}}
[[Катэгорыя:Ёган Гутэнбэрг| ]]
[[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Істотныя артыкулы]]