Юр’я

Юр’я

Народна-хрысьціянская традыцыя
Значэньне	Памяць пра вырак да сьмерці старажытнарымскага афіцэра Юрыя (303, Нікамэдыя) за адмову выракчыся хрысьціянскай веры
Дата	6 траўня [ст. ст. 23 красавіка]

Юр’я (Юрай, Юр’е, Ягор’я) — традыцыйнае сьвята, якое адзначаецца 6 траўня (23 красавіка па старым стылі).

Гэта адно з найбольш адметных сьвятаў земляробчага календара, абстаўлена шэрагам урачыстых абрадавых дзеяньняў. Сьвята адзначаецца ў гонар сьв. Георгія-пераможцы — заступніка свойскай жывёлы і сялянскай нівы. У хрысьціянскія часы ён пераняў рысы і функцыі язычніцкага бога Ярылы. Варыянты назваў сьвята, прысьвечанага гэтаму боству — Ярылавіца, Ярылкі. Веснавы Юрай знаменаваў сабою сапраўдны пачатак вясны. Менавіта з гэтага дня, як лічылі амаль усюды, пачынае кукаваць зязюля.

Абрады

На Юр’е сяляне выходзілі зь песьнямі ды ахвярнымі стравамі аглядаць свае зарунелыя палеткі. Зь Юр’ем зьвязваўся, як правіла, і першы выпас жывёлы. Адначасна з апякунствам свойскай жывёлы Юр’я лічыўся валадаром ваўкоў. У народзе ўяўлялі, што Юр’я едзе на белым кані і замыкае пашчы дзікім зьвярам, пасьля чаго тыя менш нападаюць на скаціну. Сьвята было напоўнена шматлікімі абрадавымі дзеяньнямі, песьнямі, павер’ямі, прыкметамі апатрапеічнага і заклінальнага характару.

Першаму выгану каровы за вароты ў поле папярэднічае ваджэньне карагоду і сьпеў юраўскіх песьняў:

«Ой, што ж карагод

Сам Бог напярод.

Дзе карагод ходзіць —

там жыта родзіць,

А дзе не бывае —

То там палягае...»

Прыказкі

На гэтае сьвята існуе шмат прыказак, прыкмет.

• Як дождж на Юр’я, то будзе хлеб у дурня.

Вонкавыя спасылкі

• Выган жывёлы на Юр’я
• «Этнаграфія Беларусі: Юр’я веснавы»
• Юр’я: фотарэпартаж Андрэя Лянкевіча з Палесься