Чырвоныя (паўстаньне 1863—1864 гадоў)

Чырво́ныя — палітычны лягер паўстанцаў падчас падрыхтоўкі і выбуху паўстаньня 1863—1864 гадоў. Іх палітычныя погляды былі супрацьпастаўлены «белым». Пачатак згуртаваньня прынята выводзіць з арганізатараў патрыятычных дэманстрацыяў 1861 у Царстве Польскім.

Палітычная праграма

Выступалі за радыкальныя сацыяльныя зьмены: супраць запрыгоньваньня сялянства і найхутчэйшы пачатак паўстаньня. Лічылі, што зямлю сялянам трэба аддаць без кампэнсацыяў памешчыкам. Носьбіты «чырвоных» перш-наперш гуртаваліся вакол Варшаўскай мэдычна-хірургічнай акадэміі і гімназій Варшавы.

Дзеячы

Найбольш значнымі прадстаўнікамі «чырвоных» былі:

• Кастусь Каліноўскі
• Уладыслаў Малахоўскі
• Оскар Авэйдэ
• Стэфан Баброўскі
• Ігнат Хмяленскі
• Яраслаў Дамброўскі
• Агатон Гілер
• Зыгмунт Падлеўскі
• Зыгмунт Серакоўскі
• Браніслаў Шварц

Літаратура

• Norman Davies, «God’s Playground: A History of Poland, Volume II — 1795 to the Present». — New York: Columbia University Press, 1982. — p. 351.
• Stefan Kieniewicz Powstanie styczniowe,Wydanie: trzecie. — Warszawa Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. — 816 s.  (пол.)
• Біч М. Паўстаньне 1863—1864 гг. Кастусь Каліноўскі.//Гістарычны Альманах. — Гародня, 2002. — №6