Нацыянальная народная армія

Нацыянальная народная армія
па-нямецку: Nationale Volksarmee
Эмблема ННА
Дата заснаваньня	1 сакавіка 1956
Дата роспуску	3 кастрычніка 1990
Падразьдзяленьні	Сухапутныя сілы ВПС СПА Вайскова-марскі флёт Пагранічныя войскі
Камандаваньне
Міністар нацыянальнай абароны	Вілі Штоф Гайнц Гофман Гайнц Кэсьлер Тэадор Гофман
Вайсковыя сілы
Прызыўны ўзрост	18 гадоў
Прызыў на вайсковую службу	18 месяцаў
Рэгулярныя войскі	120 000
Дататковыя зьвесткі
Званьні	Радавы Яфрэйтар Штабс-Яфрэйтар Унтар-афіцэр Унтар-фэльдфэбель Фэльдфэбель Обэр-фэльдфэбель Штабс-фэльдфэбель Прапаршчык Старшы прапаршчык Штабс-прапаршчык Старшы штабс-прапаршчык Малодшы лейтэнант Лейтэнант Старшы лейтэнант капітан Маёр Падпалкоўнік Палкоўнік Ґенэрал-маёр Ґенэрал-лейтэнант Ґенэрал-палкоўнік Ґенэрал арміі Маршал НДР

Сьцяг ННА НДР

Сьцяг ВМФ НДР

Ганаровая варта ННА

Жаўнеры войска НДР. (ННА сфармавалася ў 1956 годзе з т. зв. «казармавай паліцыі», якая ўваходзіла ў структуру Народнай паліцыі). Вайскоўцы на дадзеным фота, датычацца да частак, эквівалентным беларускім «унутраным войскам».
Перад дзяжурствам на бэрлінскім муры 1961 год.

Грузавік Татра-813 войска НДР

Грузавік Татра-815 на ўзбраеньні войска НДР

Нацыяна́льная наро́дная а́рмія (па-нямецку: Nationale Volksarmee, NVA) — узброеныя сілы НДР.

Стварэньне

18 студзеня 1956 году Народная палата НДР прыняла Закон пра стварэньне войска (ННА) і міністэрства нацыянальнае абароны. 1 сакавіка 1956 году, калі першыя часткі ННА прынялі ваенную прысягу, адзначаўся як Дзень войска (ННА) і зьяўляўся ўсенародным сьвятам працаўнікоў Нямецкае Дэмакратычнае Рэспублікі.

Дактрына

Афіцыйная пазыцыя ўсходненямецкага кіраўніцтва па пытаньнях абароны фармулявалася як «адмаўленьне ўсіх традыцыяў пруска-нямецкае ваеншчыны», і засноўвалася на далейшым умацаваньні абараназдольнасьці сацыялістычнага ладу НДР, а таксама на цесным узаемадзеяньні з войскамі сацыялістычных краінаў. ННА працягвала традыцыі ўзброенае барацьбы нямецкага пралетарыяту, а таксама вызваленчага руху эпохі напалеонаўскіх войнаў. Аднак фактычна цалкам з клясычнаю ваеннаю традыцыяю Нямеччыны падрана не было. Сыстэма званьняў і знакаў адрозьненьня ННА НДР уяўляла сабою кампіляцыю са знакаў адрозьненьня вэрмахту й Войска. Варта адзначыць, што сыстэма званьняў у бундэсвэры фармавалася пад уплывам сыстэмы званьняў ЗША.

Артыкул 7.2 Канстытуцыі НДР 1968 году абвяшчаў:

Нямецкая Дэмакратычная Рэспубліка арганізуе абарону краіны, а таксама ахову сацыялістычнага ладу й жыцця грамадзянаў. Нацыянальнае народнае войска ды іншыя органы абароны краіны ахоўваюць сацыялістычныя заваёвы народу ад усіх замахаў звонку. Нацыянальнае народнае войска падтрымлівае ў інтарэсах захаваньня міру й забесьпячэньне бясьпекі сацыялістычнай дзяржавы цеснае баявое братэрства з войскамі Савецкага Саюзу й іншых сацыялістычных дзяржаваў.

Падрыхтоўка афіцэрскага складу

Падрыхтоўка афіцэрскага складу праводзілася ў вышэйшых афіцэрскіх вучэльнях і ў Ваеннай акадэміі імя Фрыдрыха Энгельса. На 1973 год па сацыяльным паходжаньні каля 90 % афіцэраў і ґенэралаў былі выхадцамі з працоўных і сялянаў.

Колькасьць

На 1987 год Сухапутныя сілы ННА НДР налічвалі 120 000 вайскоўцаў.

Складаліся з 2 бранетанкавых дывізіяў, 4 матарызаваных дывізіяў, 2 брыгадаў ракетаў тыпу «зямля-зямля», 10 артылерыйскіх палкоў, 9 палкоў ППА, 1 полку авіяпадтрымкі, 2 процітанкавых батальёнаў і іншых частак падтрымкі.

Канец войска НДР

3 кастрычніка 1990 году адбылося ўзьяднаньне Нямецкае Дэмакратычнае Рэспублікі і Фэдэратыўнае Рэспублікі Нямеччыны. Аднак войска НДР не было ўлучана ў склад бундэсвэру, а было фактычна расфармавана. Ґенэралы ННА былі звольнены міністрам раззбраеньня й абароны НДР Райнэрам Эпэльманам са службы яшчэ 2 кастрычніка. Вайсковыя званьні афіцэраў ННА не былі прызнаны бундэсвэрам, які фактычна пазбавіў іх званьняў, а службу ў войску НДР не прызналі ні за ваенны, ні за грамадзянскі працоўны стаж. Аднак не адразу, але пасьля былі звольнены шматлікія адмыслоўцы (лётчыкі й авіятэхнікі), абслугоўвалыя прынятыя на ўзбраеньне бундэсвэрам зьнішчальнікі МІГ-29, раней якія належалі ННА. Прынятыя на службу ў Бундэсвэры афіцэры ННА атрымалі ніжэйшыя званьні. 3 кастрычніка ННА складалася з 88 800 чалавек (сярод іх 23 155 афіцэраў і 22 549 унтар-афіцэраў), але большасьць асабовага склада не былі прыняты на службу ў Бундэсвэры.

Вайскова-марскі флёт НДР

Склад

З усіх невялікіх флятоў краінаў-саюзьніцаў СССР па Варшаўскай дамове Ваенна-марскі флёт Войска НДР у канцы 1980-х гг. быў найболей баяздольным. Яго аснову складалі сучасныя караблі, якія ўступілі ў лад у 1970—1980-х гг.

Усяго да моманту аб’яднаньня Нямеччыны ў 1990 г. у яго складзе знаходзілася 110 баявых караблёў розных клясаў і 69 дапаможных судоў. У складзе марское авіяцыі налічвалася 24 вэрталёта (16 — тыпу Мі-8 і 8 — тыпу Мі-14), а таксама 20 зьнішчальнікаў-бамбавікоў Су-17. Колькасьць асабовага складу ВМФ — каля 16 тысячаў чал.

Самымі буйнымі караблямі ў складзе ВМФ НДР былі тры вартавых карабля тыпу «Rostock» (інш.1159), пабудаваныя ў СССР на Зялёнадольскім суднабудаўнічым заводзе ў 1978, 1979 і 1986 гадах адпаведна.

Аснову супрацьлодкавых сілаў складалі 16 малых супрацьлодкавых караблёў (МСК) тыпу «Parchim» інш.133.1. Караблі будаваліся з 1980 па 1985 г. на верфі «Peenewerft» у г. Вольгаст па праекце, распрацаванаму ў ГДР з дапамогаю савецкіх адмыслоўцаў на базе МСК інш.1124. У 1986—1990 гг. для СССР было пабудавана 12 МСК гэтага тыпу па мадэрнізаваным праекце 133.1-М.

Іншым прыкладам супрацоўніцтва Савецкага Саюзу і Ўсходняе Нямеччыны ў вобласьці ваеннага караблебудаваньня зьяўлялася будаўніцтва ў НДР па савецкім праекце (інш.151) ракетных катэраў (РКА) поўным водазьмяшчэньнем 380 т, якія плянавалася ўзброіць васьмю найновымі супрацькарабельнымі ракетамі (СКР) «Уран» (вытворчасьць СКР па савецкай ліцэнзіі вызначалася разгарнуць у НДР). Меркавалася, што гэты РКА паступіць на ўзбраеньне флатоў краінаў-удзельніцаў Варшаўскай дамовы. Да аб’яднання Нямеччыны атрымалася пабудаваць толькі два катэры гэтага тыпу, яшчэ чатыры знаходзіліся ў рознай ступені гатовасьці. Для замены састарэлых РКА інш.205 (у канцы 1980-х гг. усё 12 РКА гэтага праекту вывелі ў рэзэрв) ВМФ НДР атрымаў ад СССР пяць ракетных катэраў інш.1241-РЭ. Гэтыя катэры (распрацаваныя ЦКБ «Дыямэнт» на базе інш.1241.1-T) з 1980 г. будаваліся на экспарт Рыбінскім і Яраслаўскім суднабудаўнічымі заводамі. Усяго для Баўгарыі, НДР, Індыі, Емэну, Польшчы й Румыніі пабудавалі 22 РКА. У складзе ВМФ НДР знаходзіліся таксама шэсьць вялікіх тарпедных катэраў пр.206, пабудаваных у СССР у 1968—1976 гг.

Толькі ў ВМФ НДР існаваў такі кляс караблёў, як сверхмалыя (водазьмяшчэньнем 28 тонаў) ТКА тыпу «Libelle» (далейшае разьвіцьцё ТКА тыпу «Iltis») з жэлобнымі тарпеднымі апаратамі для 533-мм тарпедаў. Тарпеда выстрэльвалася назад — гэтак жа, як гэта рабілі савецкія ТКА тыпу «Г-5» у 1930—1940 гг. Усходненямецкі флёт разьмяшчаў трыццацьцю ТКА тыпу «Libelle».

У складзе амфібййных сілаў знаходзілася 12 дэсантных караблёў (ДК) тыпу «Ноуегswerda» (поўным водазьмяшчэньнем 2000 тонаў), спраектаваных і пабудаваных у 1974—1980 гг. у НДР. Яшчэ два карабля гэтага тыпу пераабсталёўвалі ў транспарты забесьпячэньня.

ВМФ НДР валодаў досыць шматлікімі мінна-тральнымі сіламі. З 1969 г. вялося будаўніцтва базавых тральшчыкаў тыпу «Greiz» («Kondor II»). Усходненямецкі флёт атрымаў 26 караблёў гэтага тыпу, яшчэ 18 адзінкаў дабудавалі ў варыянце памежных СКР (тып «Kondor I») для Берагавое аховы (Grenzebrigade Kuste). Пяць базавых тральшчыкаў былі пераабсталяваны ў выратавальныя й навучальныя судны.

У складзе дапаможнага флёту знаходзілася 69 судоў рознага прызначэньня. Галоўным чынам гэта былі сучасныя судны параўнальна невялікага водазьмяшчэньня, пабудаваныя на нацыянальных вэрфях, а таксама ў СССР і ПНР.

Пасьля аб’яднаньня Нямеччыны

3 кастрычніка 1990 г. «дзяржава працоўных і сялянаў на нямецкай зямлі» (як ганарліва зваў НДР яе першы кіраўнік Вільгельм Пік) спыніла сваё існаваньне, і перад кіраўніцтвам аб’яднанае Нямеччыны з усёю вастрынёю ўстала пытаньне, што рабіць з асабовым складам і ўзбраеньнем, якія дасталіся ў спадчыну ад ННА НДР. На тэрыторыі былое НДР было ўтворана часавае аб’яднанае камандаваньне Bundeswehr «Ost» (Усход), якое й прыняло на сябе ролю ліквідацыйнае камісіі. Асабовы склад тэрміновае службы паступова звольнілі, некаторая колькасьць афіцэраў пасьля адпаведнай «праверкі» прынялі на службу ў Бундэсвэр. Узбраеньне й тэхніку, за рэдкім выключэньнем (зьнішчальнікі МІГ-29), меркавалася прадаць іншым краінам ці ж утылізаваць. Увесь флёт былое НДР быў засяроджаны ў Растоке і чакаў свае долі. Адразу ж адправіліся на злом найболей старыя й патрабавалыя рамонту караблі. Урад ФРН узмоцнена шукаў пакупнікоў, разльічваючы выгодна прадаць найболей сучасныя баявыя адзінкі.

Усе 16 МПК тыпу «Parchim» у 1992 г. купіла Інданэзія, караблі пасьля пераабсталяваньня й падрыхтоўкі экіпажаў паступова перайшлі ў інданэзійскі порт Сурабаю. Цікава адзначыць, што ў 1996 г. Зялёнодольскае ПКБ прапанавала камандаваньню ВМС Інданэзіі праект мадэрнізацыі гэтых караблёў да ўзроўню МПК пр.133.1-М. Акрамя таго, Інданэзія набыла 9 БТ тыпу «Kondor II» і ўсё 12 ДК тыпу «Hoyerswerda», а таксама два пераабсталяваных з ДК транспарта забеспячэньня.

З усёй спадчыны, якую атрымала ФРН найвялікую цікавасьць выклікала РКА пр.1241-РЭ. Улічваючы, што сярод пакупнікоў савецкай зброі знаходзяцца, мякка кажучы, недружалюбныя ЗША дзяржавы, камандаванне ВМС ЗША прыняло рашэньне дасканала вывучыць катэр. Выбар упаў на РКА «Hiddensee» (былы «Rudolf Egelhofter»). У сьнежні 1991 г. на палубе транспартнага судна ён прыбыў у ЗША і быў прыпісаны да дасьледчага цэнтру ВМС ЗША ў горадзе Саламон (штат Мэрылэнд). Катэр быў падвергнуты ўсебаковым выпрабаваньням па адмысловай праграме. Амэрыканскія адмыслоўцы высока ацанілі канструкцыю корпусу карабля, ягоныя хадавыя й манэўраныя якасьці, аднак адзначаўся недастатковы (па амэрыканскіх стандартах) рэсурс маршавых і фарсажных газавых турбінаў, традыцыйна крытыкавалася радыёэлектроннае ўзбраеньне. Таксама адзначалася нізкая баявая эфэктыўнасьць ракетаў П-20 (экспартная мадыфікацыя П-15 Тэрміт), добрую адзнаку атрымала шасьціствольная АУ АК-630. У цэлым было зроблена заключэньне, што РКА такога тыпу, узброеныя больш сучаснымі ПКР «Маскіт» (інш.12411, 12421) ці «Ўран» (інш.12418) уяўляюць сабою досыць сур’ёзную небясьпеку для караблёў ВМС ЗША і іх саюзьнікаў.

Астатнія чатыры РКА засталіся ў Растоке. Пэрыядычна зьяўляліся паведамленьні пра жаданьне Польшчы, якая выклікае прыхільнасьць чатырма падобнымі катэрамі, набыць у ФРН яшчэ два. Выгодна прадаўшы Інданэзіі вялікую частку сучасных караблёў, урад ФРН прыняўся фактычна раздорваць пакінутыя. Так, у 1993—1994 гг. было прынята рашэньне пра перадачу Латвіі трох, а Эстоніі — дзевяці пераабсталяваных катэраў пр.205 (зь іх зьнялі пускавыя ўсталёўкі ПКР П-15). Частка катэраў ужо перададзена. Латвіі дасталіся і два БТ тыпу «Kondor II». Гэтак жа шчодра былі раздадзены Нямеччынаю й памежныя СКР тыпу «Kondor I»: чатыры адзінкі — Тунісу, два — Мальце, адзін — Гвінэі-Бісаў, два (у 1994 г.) — Эстоніі.

Менш усяго павезла тром СКР інш.1159 — не знойдучы пакупніка, камандаваньне бундэсмарынэ прадало іх на злом.

Ніводны баявы карабель ВМФ НДР не ўвайшоў у склад ваенна-марскога флёту Нямеччыны. Тры найновых катэры пр.151 (адзін дабудавалі ўжо ў ФРН, тры ў недабудаваным стане прадалі Польшчы) былі пераўзброены й ўлучаны ў склад Берагавое аховы (Bundesgrenzschutz-See) ФРН разам з трыма памежнымі СКР тыпу «Kondor I».

Так скончыў сваё існаваньне флёт НДР, караблі якога цяпер ходзяць пад сьцягамі васьмі дзяржаваў.

Сыстэма вайсковых званьняў і знакаў адрозьненьня

Званьні фэнрых і обэрфэнрых адпавядаюць званьням прапаршчык і старшы прапаршчык у савецкім войску.

Нататка да ілюстрацыі: колер акантоўкі пагонаў залежыць ад роду войскаў.

ґенэралы ННА
Маршал НДР (Marschall der DDR) Званьне ніколі не прысвойвалася	Генэрал арміі (Armeegeneral)	Генэрал-палкоўнік (Generaloberst)	Генэрал-лейтэнант (Generalleutnant)	Генэрал-маёр (Generalmajor)

афіцэры ННА
Палкоўнік (Oberst)	Падпалкоўнік (Oberstleutnant)	Маёр (Major)	Капітан (Hauptmann)	Старшы лейтэнант (Oberleutnant)	Лейтэнант (Leutnant)	Малодшы лейтэнант (Unterleutnant)

прапаршчыкі ННА
Старшы штабс-прапаршчык (Oberstabsfahnrich)	Штабс-прапаршчык (Stabsfahnrich)	Старшы прапаршчык (Oberfahnrich)	Прапаршчык (Fahnrich)

сэржанты ННА
Штабс-фэльдфэбель (Stabsfeldwebel)	Обэр-фэльдфэбель (Oberfeldwebel)	Фэльдфэбель (Feldwebel)	Унтар-фэльдфэбель (Unterfeldwebel)	Унтар-афіцэр (Unteroffizier)

салдаты ННА
Штабс-яфрэйтар (Stabsgefreiter)	Яфрэйтар (Gefreiter)	Радавы (Soldat)