Стандартнае адхіленьне

Стандартнае адхіленьне зьяўляецца шырока выкарыстоўваным вымярэньнем зьменлівасьці альбо разнастайнасьці, якое выкарыстоўваецца ў статыстыцы й тэорыі імавернасьцяў. Яна паказвае, колькі варыяцыяў ці «дыспэрсіяў» ёсьць ад сярэдняга значэньня. Нізкае стандартнае адхіленьне паказвае, што дадзеныя пункты, як правіла, вельмі блізкія да сярэдняга значэньня, у той час як высокае стандартнае адхіленьне паказвае, што пункты разьмеркаваны ў шырокім дыяпазоне значэньняў.

Тэхнічна, стандартнае адхіленьне сукупнасьці дадзеных, альбо разьмеркаваньне імавернасьцяў ёсьць квадратны корань ягонай дыспэрсіі. Гэта альгебраічна больш проста, але зьяўляецца практычна менш надзейным за сярэдняе абсалютнае адхіленьне^[1]^[2]. Карысная ўласьцівасьць стандартнага адхіленьня ў тым, што, у адрозьненьне ад дыспэрсіі, яно мае тыя ж адзінкі вымярэньня, што й дадзеныя.

Акрамя выказваньня зьменлівасьці сукупнасьці, стандартнае адхіленьне звычайна выкарыстоўваецца для вымярэньня ўпэўненасьці у статыстычныя высновы. Напрыклад, хібнасьць у апытаньнях вызначаецца шляхам разьліку чаканага стандартнага адхіленьня ў выніку, калі ж апытаньне павінна было праводзіцца некалькі разоў. Вызначаная хібнасьць, як правіла, ёсьць падвоенае стандартнае адхіленьне — радыюс у 95 адсоткаў ад давяральнага інтэрвалу. У навуцы дасьледчыкі звычайна падлічваюць стандартнае адхіленьне экспэрымэнтальных дадзеных, і толькі тыя значэньні, якія знаходзяцца далёка за межамі дыяпазону стандартнага адхіленьня лічацца статыстычна значнымі — нармальную выпадковую памылку альбо зьмены ў вымярэньнях, такім чынам, адрозьніваць ад прычыннай варыяцыі. Стандартнае адхіленьне таксама мае важнае значэньне ў фінансах, дзе стандартнае адхіленьне акупнасьці інвэстыцыяў зьяўляецца мерай валатыльнасьці інвэстыцыяў.

Крыніцы

^ Gauss, Carl Friedrich (1816). «Bestimmung der Genauigkeit der Beobachtungen». Zeitschrift für Astronomie und verwandt Wissenschaften 1: 187—197.
^ Walker, Helen (1931). Studies in the History of the Statistical Method. Baltimore, MD: Williams & Wilkins Co. pp. 24-25.

Вонкавыя спасылкі

Стандартнае адхіленьне — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Злучыць^?

[1] Gauss, Carl Friedrich (1816). «Bestimmung der Genauigkeit der Beobachtungen». Zeitschrift für Astronomie und verwandt Wissenschaften 1: 187—197.

[2] Walker, Helen (1931). Studies in the History of the Statistical Method. Baltimore, MD: Williams & Wilkins Co. pp. 24-25.

[1]

[2]