Бэнэдыкт Гэрбэст: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Legobot (гутаркі | унёсак)
52 250 правак
д Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q2502886 (translate me)
афармленьне, выпраўленьне спасылак
Радок 1: Радок 1:
'''Бэнэдыкт Гэрбэст''' ({{lang-pl|Benedict Herbest}}; [[1531]], [[Новае Места (Старасамбарскі раён)|Новае Места]] — [[1593]], [[Ярослаў]]) — [[палякі|польскі]] [[езуіт]], пэдагог, [[багаслоў]]-палеміст, арганізатар польскай школы [[16 стагодзьдзе|XVI]] ст., настаўнік [[Львоў]]скай гімназіі, езуіцкага калегіюма ў Ярославе, выкладаў у [[Унівэрсытэт імя Адама Міцкевіча|Познаньскім унівэрсытэце]], прафэсар [[Кракаўская акадэмія|Кракаўскай акадэміі]].
'''Бэнэдыкт Гэрбэст''' ({{мова-pl|Benedict Herbest}}; [[1531]], [[Новае Места (Старасамбарскі раён)|Новае Места]] — [[1593]], [[Ярослаў]]) — [[палякі|польскі]] [[езуіт]], пэдагог, [[багаслоў]]-палеміст, арганізатар польскай школы [[16 стагодзьдзе|XVI ст.]], настаўнік [[Львоў]]скай гімназіі, езуіцкага калегіюма ў Ярославе, выкладаў у [[Унівэрсытэт імя Адама Міцкевіча|Познанскім унівэрсытэце]], прафэсар [[Кракаўская акадэмія|Кракаўскай акадэміі]].


== Біяграфія ==
== Біяграфія ==
Нарадзіўся ў Новым Месьце (цяпер [[Старасамбарскі раён|Старасамбарскі р-н]], [[Львоўская вобласьць|Львоўская вобл.]]) у беднай сям’і Зеляневічаў (або Зялінскіх). Вучыўся ў [[Кракаўская акадэмія|Кракаўскай акадэміі]], дзе атрымаў вучоную ступень бакаляўра. У [[1550]]—[[1553]] — рэктар мескай гімназійнай школы ў [[Львоў|Львове]], дзе займаўся вывучэньнем старажытных моваў. З [[1555]] — рэктар у школе пры касьцёле Божай Маці ў Кракаве. У [[1559]] атрымаў ступень магістра вольных мастацтваў, у [[1561]] — доктара навук<ref name=vera>{{артыкул|аўтар=Бразгуноў А.|загаловак=Бенедыкт Гербест|арыгінал=|спасылка=http://media.catholic.by/nv/n9/art16.htm|аўтар выданьня=|выданьне=Наша Вера|тып=|месца=|выдавецтва=|год=1999|выпуск=|том=|нумар=3|старонкі=|isbn=}}</ref>, выкладаў у Кракаўскай акадэміі. Па запрашэньні гнезьненскага арцыбіскупа Ян Пшэрэнбскага наведаў яго рэзыдэнцыю ў Скернявіцах, дзе займаўся адукацыяй моладзі і напісаў шэраг сваіх вядомых на той час твораў: «Comptus...» ([[1559]]), «Arithmeticz linearis» ([[1560]]). У [[1563]] пераехаў у [[Познань]] і стаў рэктарам Любранскага калегіюма.
Нарадзіўся ў Новым Месьце (цяпер [[Старасамбарскі раён]], [[Львоўская вобласьць]]) у беднай сям’і Зеляневічаў (або Зялінскіх). Вучыўся ў [[Кракаўская акадэмія|Кракаўскай акадэміі]], дзе атрымаў вучоную ступень бакаляўра. У [[1550]]—[[1553]] — рэктар мескай гімназійнай школы ў [[Львоў|Львове]], дзе займаўся вывучэньнем старажытных моваў. З [[1555]] — рэктар у школе пры касьцёле Божай Маці ў Кракаве. У [[1559]] атрымаў ступень магістра вольных мастацтваў, у [[1561]] — доктара навук<ref name=vera>{{артыкул|аўтар=Бразгуноў А.|загаловак=Бенедыкт Гербест|арыгінал=|спасылка=http://media.catholic.by/nv/n9/art16.htm|аўтар выданьня=|выданьне=Наша Вера|тып=|месца=|выдавецтва=|год=1999|выпуск=|том=|нумар=3|старонкі=|isbn=}}</ref>, выкладаў у Кракаўскай акадэміі. Па запрашэньні гнезьненскага арцыбіскупа Ян Пшэрэнбскага наведаў яго рэзыдэнцыю ў Скернявіцах, дзе займаўся адукацыяй моладзі і напісаў шэраг сваіх вядомых на той час твораў: «Comptus…» ([[1559]]), «Arithmeticz linearis» ([[1560]]). У [[1563]] пераехаў у [[Познань]] і стаў рэктарам Любранскага калегіюма.


У [[1566]] выдаў адзін з найстарэйшых [[катэхізіс]]аў на польскай мове «Навука сапраўднага хрысьціяніна» (Nauka prauego chrzescijanina). Неўзабаве апублікаваў сачыненьне «Апісаньне дарогі» (Wypisanie drogi), у якім расказаў пра наведваньне ў 1566 г. Львова і іншых гарадоў Рускага ваяводзтва і выказваў надзею на дасягненьне уніі з праваслаўнай Царквой. У [[1567]] у [[Кёльн]]е пабачылі сьвет ягоныя «Horarium canonicarum rationarum cum D.Augustini sententiis de Eucharistia explicatis». Памылкі чэскага духавенства ў падыходзе да пытаньняў веры выкрываў у «Confutatio picarditarum haereticorum» (Кракаў, 1567).
У [[1566]] выдаў адзін з найстарэйшых [[катэхізіс]]аў на польскай мове «Навука сапраўднага хрысьціяніна» (''Nauka prauego chrzescijanina''). Неўзабаве апублікаваў сачыненьне «Апісаньне дарогі» (Wypisanie drogi), у якім расказаў пра наведваньне ў 1566 г. Львова і іншых гарадоў Рускага ваяводзтва і выказваў надзею на дасягненьне уніі з праваслаўнай Царквой. У [[1567]] у [[Кёльн]]е пабачылі сьвет ягоныя «Horarium canonicarum rationarum cum D.Augustini sententiis de Eucharistia explicatis». Памылкі чэскага духавенства ў падыходзе да пытаньняў веры выкрываў у «Confutatio picarditarum haereticorum» (Кракаў, 1567).
У [[1569]] уступіў у [[ордэн езуітаў]], у 1571 вучыўся ў [[Рым]]е (у Collegium Romanum). Вярнуўшыся ў 1572 у [[Каралеўства Польскае|Польшчу]], стаў выкладаць у езуіцкай сэмінарыі Пултуска. У [[1574]]—[[1576]] быў членам езуіцкага калегіюма г. Брунсбэрга ў Швэцыі, спаведніком каралевы Кацярыны Ягелонкі<ref name=vera/>. Паводле іншых зьвестак, па просьбе сандамірскага ваяводы Яна Косткі ў 1574 выехаў у [[Мальбарк]] для навучаньня сыноў і сваякоў ваяводы і ў 1575-1576 гг. выкладаў у езуіцкім калегіюме ў Ярославе<ref name=prav>{{Спасылка | аўтар = | прозьвішча = | імя = | аўтарlink = | cуаўтары = | дата публікацыі = | url = http://www.pravenc.ru/text/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B0.html| копія = | загаловак = ГЕРБЕСТ| фармат = | назва праекту = | выдавец = Православная Энциклопедия| дата = 15 ліпеня 2012 | мова = | камэнтар = }}</ref>. Быў актыўным удзельнікам [[Контрарэфармацыя|контрарэфармацыйнага]] руху ў [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] (на [[Валынь|Валыні]], [[Падольле|Падольлі]], Любліншчыне і інш.), навярнуў з [[кальвінізм]]у да каталіцтва шмат каго з выбітных асобаў таго часу. У [[1583]]-[[1584]] навяртаў праваслаўных у каталіцтва. У 1584 узначальваў езуіцкую місію ў Львове.
У [[1569]] уступіў у [[ордэн езуітаў]], у 1571 вучыўся ў [[Рым]]е (у Collegium Romanum). Вярнуўшыся ў 1572 у [[Карона Каралеўства Польскага|Польшчу]], стаў выкладаць у езуіцкай сэмінарыі Пултуска. У [[1574]]—[[1576]] быў членам езуіцкага калегіюма г. Брунсбэрга ў Швэцыі, спаведніком каралевы Кацярыны Ягелонкі<ref name=vera/>. Паводле іншых зьвестак, па просьбе сандамірскага ваяводы Яна Косткі ў 1574 выехаў у [[Мальбарк]] для навучаньня сыноў і сваякоў ваяводы і ў 1575—1576 гг. выкладаў у езуіцкім калегіюме ў Ярославе<ref name=prav>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |cуаўтары = |дата публікацыі = |url = http://www.pravenc.ru/text/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B0.html|копія = |загаловак = ГЕРБЕСТ|фармат = |назва праекту = |выдавец = Православная Энциклопедия|дата = 15 ліпеня 2012 |мова = |камэнтар =}}</ref>. Быў актыўным удзельнікам [[Контрарэфармацыя|контрарэфармацыйнага]] руху ў [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] (на [[Валынь|Валыні]], [[Падольле|Падольлі]], Любліншчыне і інш.), навярнуў з [[кальвінізм]]у да каталіцтва шмат каго з выбітных асобаў таго часу. У [[1583]]—[[1584]] навяртаў праваслаўных у каталіцтва. У 1584 узначальваў езуіцкую місію ў Львове.


У [[1586]] у Кракаве з санкцыі кіраўніцтва ордэна выдаў свой самы знакаміты твор — «Паходжаньне веры Рымскага Касьцёлу і гісторыя грэцкае няволі: дзеля адзінства» (Wiary Kościola rzymskiego wywody y greckiego niewolnistwa historia), які адыграў ролю ў зараджэньні царкоўна-палемічнай літаратуры на Беларусі. У сваім творы Гэрбэст даводзіў, што ўсе Хрыстовы пасьлядоўнікі павінны трымацца супольна, прыняць адзіныкаляндар царкоўных сьвятаў, супольна сьвяткаваць дзень [[Уваскрэсеньне|Уваскрэшаньня]] [[Ісус Хрыстос|Сына Божага]]. У якасьці асноўнага падмацаваньня свайго закліку да задзіночаньня ён прыгадваў словы Мэсіі з [[Эвангельле паводле Яна|Эвангельля паводле Яна]] (10:16)<ref>Гісторыя беларускай літаратуры XI—XIX стагоддзяў у двух тамах. Том 1. Даўняя літаратура XI — першай паловы XVIII стагоддзя. — Мінск. Беларуская навука. 2006. С. 501</ref>. Акрамя таго, ён абвінавачваў праваслаўных у невуцтве (паводле Гэрбэста, яны ня здольныя да цнатлівага жыцьця, ня ўмеюць чытаць малітвы, ня ў змозе належным парадкам выконваць царкоўныя абрады, дапускаюць ідалапаклонства)<ref name=prav/>. За рэзкія выпады супраць праваслаўя кніга выклікала супольнае абурэньне і правінцыял ордэна быў змушаны забараніць яе распаўсюд
У [[1586]] у Кракаве з санкцыі кіраўніцтва ордэна выдаў свой самы знакаміты твор — «Паходжаньне веры Рымскага Касьцёлу і гісторыя грэцкае няволі: дзеля адзінства» (Wiary Kościola rzymskiego wywody y greckiego niewolnistwa historia), які адыграў ролю ў зараджэньні царкоўна-палемічнай літаратуры на Беларусі. У сваім творы Гэрбэст даводзіў, што ўсе Хрыстовы пасьлядоўнікі павінны трымацца супольна, прыняць адзіныкаляндар царкоўных сьвятаў, супольна сьвяткаваць дзень [[Уваскрэсеньне|Уваскрэшаньня]] [[Ісус Хрыстос|Сына Божага]]. У якасьці асноўнага падмацаваньня свайго закліку да задзіночаньня ён прыгадваў словы Мэсіі з [[Эвангельле паводле Яна|Эвангельля паводле Яна]] (10:16)<ref>Гісторыя беларускай літаратуры XI—XIX стагоддзяў у двух тамах. Том 1. Даўняя літаратура XI — першай паловы XVIII стагоддзя. — Мінск. Беларуская навука. 2006. С. 501</ref>. Акрамя таго, ён абвінавачваў праваслаўных у невуцтве (паводле Гэрбэста, яны ня здольныя да цнатлівага жыцьця, ня ўмеюць чытаць малітвы, ня ў змозе належным парадкам выконваць царкоўныя абрады, дапускаюць ідалапаклонства)<ref name=prav/>. За рэзкія выпады супраць праваслаўя кніга выклікала супольнае абурэньне і правінцыял ордэна быў змушаны забараніць яе распаўсюд


== Крыніцы ==
== Крыніцы ==
{{Зноскі}}
{{Крыніцы}}

== Літаратура ==
⚫
* [http://www.pravenc.ru/text/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B0.html Гербест] у «Православной Энциклопедии»


== Вонкавыя спасылкі ==
== Вонкавыя спасылкі ==
* [http://media.catholic.by/nv/n9/art12.htm Бэнедыкт Гербест. Паходжанне веры Рымскага Касцёлу] // «Наша Вера»
* [http://media.catholic.by/nv/n9/art12.htm Бэнедыкт Гербест. Паходжанне веры Рымскага Касцёлу] // «Наша Вера»
⚫
* [http://www.pravenc.ru/text/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B0.html Гербест] у «Православной Энциклопедии»


{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Гэрбэст, Бэнэдыкт}}
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Гэрбэст, Бэнэдыкт}}

Вэрсія ад 15:36, 13 лістапада 2013

Бэнэдыкт Гэрбэст (па-польску: Benedict Herbest; 1531, Новае Места — 1593, Ярослаў) — польскі езуіт, пэдагог, багаслоў-палеміст, арганізатар польскай школы XVI ст., настаўнік Львоўскай гімназіі, езуіцкага калегіюма ў Ярославе, выкладаў у Познанскім унівэрсытэце, прафэсар Кракаўскай акадэміі.

Біяграфія

Нарадзіўся ў Новым Месьце (цяпер Старасамбарскі раён, Львоўская вобласьць) у беднай сям’і Зеляневічаў (або Зялінскіх). Вучыўся ў Кракаўскай акадэміі, дзе атрымаў вучоную ступень бакаляўра. У 1550—1553 — рэктар мескай гімназійнай школы ў Львове, дзе займаўся вывучэньнем старажытных моваў. З 1555 — рэктар у школе пры касьцёле Божай Маці ў Кракаве. У 1559 атрымаў ступень магістра вольных мастацтваў, у 1561 — доктара навук[1], выкладаў у Кракаўскай акадэміі. Па запрашэньні гнезьненскага арцыбіскупа Ян Пшэрэнбскага наведаў яго рэзыдэнцыю ў Скернявіцах, дзе займаўся адукацыяй моладзі і напісаў шэраг сваіх вядомых на той час твораў: «Comptus…» (1559), «Arithmeticz linearis» (1560). У 1563 пераехаў у Познань і стаў рэктарам Любранскага калегіюма.

У 1566 выдаў адзін з найстарэйшых катэхізісаў на польскай мове «Навука сапраўднага хрысьціяніна» (Nauka prauego chrzescijanina). Неўзабаве апублікаваў сачыненьне «Апісаньне дарогі» (Wypisanie drogi), у якім расказаў пра наведваньне ў 1566 г. Львова і іншых гарадоў Рускага ваяводзтва і выказваў надзею на дасягненьне уніі з праваслаўнай Царквой. У 1567 у Кёльне пабачылі сьвет ягоныя «Horarium canonicarum rationarum cum D.Augustini sententiis de Eucharistia explicatis». Памылкі чэскага духавенства ў падыходзе да пытаньняў веры выкрываў у «Confutatio picarditarum haereticorum» (Кракаў, 1567).

У 1569 уступіў у ордэн езуітаў, у 1571 вучыўся ў Рыме (у Collegium Romanum). Вярнуўшыся ў 1572 у Польшчу, стаў выкладаць у езуіцкай сэмінарыі Пултуска. У 1574—1576 быў членам езуіцкага калегіюма г. Брунсбэрга ў Швэцыі, спаведніком каралевы Кацярыны Ягелонкі[1]. Паводле іншых зьвестак, па просьбе сандамірскага ваяводы Яна Косткі ў 1574 выехаў у Мальбарк для навучаньня сыноў і сваякоў ваяводы і ў 1575—1576 гг. выкладаў у езуіцкім калегіюме ў Ярославе[2]. Быў актыўным удзельнікам контрарэфармацыйнага руху ў Рэчы Паспалітай (на Валыні, Падольлі, Любліншчыне і інш.), навярнуў з кальвінізму да каталіцтва шмат каго з выбітных асобаў таго часу. У 1583—1584 навяртаў праваслаўных у каталіцтва. У 1584 узначальваў езуіцкую місію ў Львове.

У 1586 у Кракаве з санкцыі кіраўніцтва ордэна выдаў свой самы знакаміты твор — «Паходжаньне веры Рымскага Касьцёлу і гісторыя грэцкае няволі: дзеля адзінства» (Wiary Kościola rzymskiego wywody y greckiego niewolnistwa historia), які адыграў ролю ў зараджэньні царкоўна-палемічнай літаратуры на Беларусі. У сваім творы Гэрбэст даводзіў, што ўсе Хрыстовы пасьлядоўнікі павінны трымацца супольна, прыняць адзіныкаляндар царкоўных сьвятаў, супольна сьвяткаваць дзень Уваскрэшаньня Сына Божага. У якасьці асноўнага падмацаваньня свайго закліку да задзіночаньня ён прыгадваў словы Мэсіі з Эвангельля паводле Яна (10:16)[3]. Акрамя таго, ён абвінавачваў праваслаўных у невуцтве (паводле Гэрбэста, яны ня здольныя да цнатлівага жыцьця, ня ўмеюць чытаць малітвы, ня ў змозе належным парадкам выконваць царкоўныя абрады, дапускаюць ідалапаклонства)[2]. За рэзкія выпады супраць праваслаўя кніга выклікала супольнае абурэньне і правінцыял ордэна быў змушаны забараніць яе распаўсюд

Крыніцы

  1. ^ а б Бразгуноў А. Бенедыкт Гербест // Наша Вера. — 1999. — № 3.
  2. ^ а б ГЕРБЕСТ. Православная Энциклопедия. Праверана 15 ліпеня 2012 г.
  3. ^ Гісторыя беларускай літаратуры XI—XIX стагоддзяў у двух тамах. Том 1. Даўняя літаратура XI — першай паловы XVIII стагоддзя. — Мінск. Беларуская навука. 2006. С. 501

Вонкавыя спасылкі

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Бэнэдыкт_Гэрбэст&oldid=1664745»