Салярыс (фільм, 1972)

Салярыс
па-расейску: Солярис
Жанр	навукова-фантастычны фільм[d], прыгодніцкі фільм, артхаўс[d], драматычны фільм, экранізацыя раману[d] і артхаўсны навукова-фантастычны фільм[d]
Рэжысэр	Андрэй Таркоўскі
Сцэнарыст	Андрэй Таркоўскі Фрыдрых Гарэнштэйн[d]
Заснаваны на	Салярыс[d]
У ролях	Данатас Баніёніс[d] Натальля Бандарчук[d] Юры Ярвэт[d] Анатоль Саланіцын[d] Мікалай Грынько Уладзіслаў Дваржэцкі[d] Аляксандар Мішарын[d] Юліян Сямёнаў[d] Вольга Барнэт[d] Вольга Кізілава[d] Сос Саргсян[d] Баграт Аванэсян[d] Георгі Тэйх[d] Арцём Карапэцян[d] Уладзімер Татосаў[d] Уладзімер Заманскі[d]
Кампазытар	Эдуард Арцем’еў[d] Ёган Сэбастыян Бах
Апэратар	Вадзім Юсаў[d]
Вытворчасьць	Масфільм
Распаўсюд	Mokép[d] і Netflix
Дата выхаду	1972, 5 лютага 1972, 13 траўня 1972 і 5 лютага 1973
Працягласьць	160 хвіліна
Краіна	СССР
Мова	расейская мова
Бюджэт	1 000 000 савецкі рубель
Старонка на IMDb

«Саля́рыс» — драма, зьнятая Андрэем Таркоўскім у 1972 годзе па матывах аднайменнага раману польскага пісьменьніка-фантаста Станіслава Лема пра этычныя праблемы чалавецтва праз прызму кантактаў з пазазямным розумам. Шырокаэкранны фільм складаецца зь дзьвюх роўных частак.

Узнагароджаны Гран-пры Канскага кінафэстывалю.

Сюжэт фільму

Дзеяньне адбываецца ў будучыні. Салярыстыка — навука, якая вывучае далёкую плянэту Салярыс, — зайшла ў тупік. На Зямлі разгараецца дыскусія — ці працягваць марнаваць рэсурсы на дасьледаваньні плянэты або канчаткова згарнуць іх. Спрэчкі падагравае сьведчаньне пілёта Бэртана, некаторыя робяць зь яго выснову, што акіян плянэты, магчыма, мае розум. Псыхоляг, доктар Крыс Кельвін вылятае на Салярыс, каб прыняць рашэньне на месцы.

На вялізнай арбітальнай напаўзакінутай навуковай станцыі «Салярыс» ужо некалькі гадоў жывуць толькі трое навукоўцаў: Снаўт, Сарторыюс і Гібарыян. Апынуўшыся на станцыі, скептычна настроены Крыс выяўляе, што яе экіпаж змучаны невытлумачальнымі зьявамі: да людзей прыходзяць «госьці» — матэрыяльнае ўвасабленьне іх самых пакутлівых успамінаў. Пазбавіцца ад «гасьцей» немагчыма ніякім чынам — яны вяртаюцца зноў і зноў. Снаўт цалкам дэмаралізаваны, Сарторыюс ратуецца пад маскай халоднага, цынічнага дасьледчыка, а Гібарыян скончыў жыцьцё самагубствам незадоўга да прыбыцьця Кельвіна. Зямляне, напэўна, самі сталі аб’ектам дасьледаваньняў з боку разумнага акіяну плянэты.

Пакуль Кельвін сьпіць, «госьць» прыходзіць і па яго. Акіян матэрыялізуе вобраз яго загінулай дзесяць гадоў таму жонкі, Хары. Спачатку Кельвін, як і іншыя салярысты, спрабуе пазбавіцца ад двайніка, але марна. З часам Кельвін пачынае ставіцца да «госьця» як да жывога чалавека. Копія Хары таксама паступова ўсьведамляе сваю сутнасьць. Разумеючы, што сваім існаваньнем яна робіць Кельвіну пакуты, яна спачатку спрабуе забіць сябе, а пасьля няўдачы просіць Снаўта і Сарторыюса яе зьнішчыць, што яны й робяць шляхам анігіляцыі. Потым Сарторыюс і Снаўт праводзяць экспэрымэнт, паслаўшы энцэфаляграму Кельвіна акіяну, і ён прыносіць вынік — візыты «гасьцей» спыняюцца. Затое акіян пачаў праяўляць іншую незразумелую актыўнасьць — пачалі зьяўляцца дзіўныя астравы на яго паверхні.

У фінале Крыс Кельвін вяртаецца да бацькі, і абодва застываюць на парозе дома ў позе пэрсанажаў «Вяртаньня блуднага сына» Рэмбранта. Пасьля гэтага камэра падымаецца ўверх, верагодна, што на самай справе гэта не Зямля, а востраў у акіяне Салярыс.

Акторы

• Данатас Банёніс — Крыс Кельвін
• Натальля Бандарчук — Хары
• Анатоль Саланіцын — Сарторыюс
• Юры Ярвет — Снаўт
• Уладзіслаў Дваржэцкі — Анры Бертон
• Мікалай Грынько — бацька Крыса Нік Кельвін
• Сос Саргсян — Гібаран
• Вольга Барнэт — маці Крыса ў маладосьці
• Аляксандар Мішарын — старшыня камісіі
• Юліян Сямёнаў — старшыня навуковай канфэрэнцыі