Гэр Манэліг

«Гэр Манэліг» (па-швэдзку: Herr Mannelig, літаральна Пан Манэліг) — сярэднявечная скандынаўская народная баляда. Арыгінальны тэкст напісаны на старанарвэскай мове, аднак, улічваючы, што ў той час гэтая мова быў распаўсюджана па ўсім Скандынаўскім паўвостраве, якая толькі пасьля раскалолася на нарвэскую й швэдзкую, усталяваць канкрэтную прыналежнасьць баляды да нейкай краіны вельмі складана.

Баляда распавядае пра жанчыну-троль, якая была закахана ў рыцара Манэліга й жадала стаць чалавекам. Паводле распаўсюджанай у Скандынавіі легенды, троль мог стаць чалавекам, калі іншы чалавек пакахае яго. Аднак, нягледзячы на ўсе абяцаныя трольлю чароўныя дары, гэр Манэліг адхіліў ейнае каханьне, асабліва падкрэсьліваючы, што троль не зьяўлялася хрысьціянкай.

Баляда мае шэраг мэлёдыяў, якія слаба адрозьніваюцца паміж сабой, а таксама перакладзена на некалькі моваў, у тым ліку ангельскую, нямецкую, італьянскую, беларускую, расейскую, чэскую й іншыя. Сярод сучасных выканаўцаў гэтае баляды можна назваць гурты Garmarna, Haggard, In Extremo, Litvintroll і іншыя.

Тэкст (па-старашвэдзку)

	Herr Mannelig Bittida en morgon innan solen upprann Innan foglarna började sjunga Bergatroliet friade till fager ungersven Hon hade en falskeliger tunga Herr Mannelig herr Mannelig trolofven i mig För det jag bjuder så gerna I kunnen väl svara endast ja eller nej Om i viljen eller ej Eder vill jag gifva de gångare tolf Som gå uti rosendelunde Aldrig har det varit någon sadel uppå dem Ej heller betsel uti munnen Eder vill jag gifva de qvarnarna tolf Som stå mellan Tillö och Ternö Stenarna de äro af rödaste gull Och hjulen silfverbeslagna Eder vill jag gifva förgyllande svärd Som klingar utaf femton guldringar Och strida huru I strida vill Stridplatsen skolen i väl vinna Eder vill gifva en skjorta så ny den bästa I lysten att slita Inte är hon sömnad av nål eller trå Men virkat av silket det hvita Sådana gåfvor toge jag väl emot Om du vore en kristelig qvinna Men nu så är du det värsta bergatroll Af Neckens och djävulens stämma Bergatrollet ut på dörren sprang Hon rister och jämrar sig svåra Hade jag fått den fager ungersven Så hade jag mistat min plåga Herr Mannelig herr Mannelig trolofven i mig För det jag bjuder så gerna I kunnen väl svara endast ja eller nej Om i viljen eller ej

Вонкавыя спасылкі

• Тэкст баляды на ангельскай і швэдзкай мовах
• Найбольш поўны зборнік літаратурных перакладаў «Herr Mannelig» на расейскую мову
• Herr Mannelig у выкананьні гурта «In Extremo»
• Herr Mannelig у выкананьні гурта «Haggard»
• Сьпіс выканаўцаў баляды