Ерась
Е́рась альбо гэрэзія (па-грэцку: αἵρεσις — «выбар, кірунак, думка») — сьвядомы адыход ад дагматаў веры, які па-новаму тлумачыць раней прынятыя каноны рэлігійнага вучэньня; вылучэньне са складу царквы новай грамады. У шырокім сэнсе «ерасьсю» называюць любое сьвядомае адмаўленьне ці скажэньне таго вучэньня, якое лічыцца ісьцінным.
Вызначэньні
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Ератыкі звычайна не вызначаюць свае перакананьні як ерэтычныя. Ерась — гэта пераацэнка каштоўнасьцяў у рамках ўсталяванай сыстэмы вераваньняў. Да прыкладу, каталікі называлі пратэстантаў ерэтыкамі, ў той час як некаторыя некаталікі разглядалі каталіцызм як «Вялікае адступніцтва».
У сучаснай мове тэрмін мае адмоўнае адценьне, таму ў Расейскай праваслаўнай царкве выкарыстоўваецца слова «інаслаўе», якому надаецца прыкладна той жа сэнс, аднак без адмоўнай ацэнкі, якую тэрмін «ерась» набыў у новазапаветных пасланьнях. Прычына такой зьявы заключаецца ў тым, што прымалася толькі адная ісьціна Хрыста: лічылася, што ніводная альтэрнатыўная ісьціна не магла забясьпечыць чалавеку збаўленьня.
Вытворныя паняткі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Ерасія́рх (па-грэцку: αἱρεσιάρχης) — галава ерэтычнай рэлігійнай абшчыны ці руху.
- Ераты́к (па-грэцку: αἱρετικός) — прыхільнік ерэтычнай ідэалёгіі, чалец ерэтычнай абшчыны.
Ерасі ў хрысьціянстве
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]З пункту гледжаньня артадаксальнага хрысьціянства наступныя вучэньні традыцыйна лічацца ерэтычнымі:
- Акефалы
- Альбігойцы
- Арыянства
- Арнальдысты
- Архонтыкі
- Афінгане
- Бегарды
- Дакетызм
- Данатысты
- Манафізіцтва
- Ісахрысты
- Манафеліцтва
- Мантанізм
- Філетызм
- Флягелянцтва