Алена Цэпрынская

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Алена Цэпрынская
Асабістыя зьвесткі
Псэўданімы Алёна
Нарадзілася Каля 1880
Памерла Каля 1930
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці пісьменьніца, паэтка
Гады творчасьці 1907—1930
Мовы польская, беларуская, летувіская
Дэбют 1907

Алéна Цэпры́нская (часам Цапрынская[1]; па-польску: Helena Cepryńska[2]; па-летувіску: Alena (часам Elena) Ceprinskaitė[3]; каля 1880, Случчына, Менская губэрня — 1930) — беларуская і летувіская пісьменьніца, паэтка, драматургіня, публіцыстка. Пісала па-польску, па-беларуску і па-летувіску.

Жыцьцяпіс[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Нарадзілася ў сям’і дробнага шляхціца на Случчыне. У 1911—1918, верагодна, жыла у Вільні. У 1913 г. працавала ў рэдакцыі польскамоўнай газэты «Lud». Актыўна супрацоўнічала з часопісам «Litwa». Беларускія вершы друкавала ў «Нашай Ніве»[4], пасьля па-летувіску ў «Rygos Garsas», якая выходзіла у Рызе.

Пасьля Першай сусьветнай вайны супрацоўнічала з беларускім друкам у Вільні. Лічыла сябе беларускай патрыёткай і сяброўкай летувіскай справы. У летувіскай прэсе ЗША — у газэце «Draugas» — Алена Цэпрынскайце (Цэпрынская) прыводзілася як удалы прыклад летуанізаванай польскамоўнай беларускі[5].

Дакладны год сьмерці невядомы (прыблізу лічыцца, што яна памерла ў 1930)[6], як і невядомы далейшы лёс пісьменьніцы.

Творчасьць[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Галоўным чынам вядомая як паэтка, творца «вершаванай публіцыстыкі» і казак[7].

Друкавалася ў Менску, Вільні, Львове, Рызе і Варшаве. Вершы прысьвечаныя гістарычнай памяці пра Літву і прыгажосьці Меншчыны. Спачатку пісала па-польску. Дэбютавала ў 1907 з зборнікам «Poezje»[8]. Таксама ў 1907 дэбютавала па-беларуску з перакладам верша М. Горкага «Песьня астрожніка»[9].

Пачынаючы з 1910 пачала пісаць да ўсяго па-летувіску — свае вершы і празаічныя творы друкавала ў газэтах «Rygos Garsas» і «Draugas».

У 20-ыя гады 20 ст. свае беларускія вершы і апавяданьні зьмяшчала пад псэўданімам Алёна ў часопісе «Авадзень», газэтах «Сялянская ніва», «Krynica», «Bielaruskaja krynica».

Бібліяграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Poezje (Wilno 1907)
  • Odstępca. Obrazek dramatyczny (Wilno 1909).

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Бліскавіцы: анталогія беларускай жаночай паэзіі міжваеннага перыяду / уклад., камент. А. Данільчык, В. Жыбуля. — Мінск: Кнігазбор, 2017, С. 249.
  2. ^ T. Sienkiewicz, Polskie życie literackie w Mińsku w XIX i na początku XX wieku (do roku 1921). Olsztyn 1997, s.140-142.
  3. ^ Draugas, 1910-11-24, N47, С. 514.
  4. ^ Алёна Цэпрынская, Марыля, Наша Ніва, 21 сьнежня 1912, С. 3.
  5. ^ Draugas, 1910-11-24, N47, С. 514.
  6. ^ Znad Wilii, 2014.1 (57), Wilno, s. 29.
  7. ^ Zdzisław J. WINNICKI, Patriotycznospołeczna działalność kobiet Polek na dalszych Kresach. Cz.2, NR 4 (159) KWIECIEŃ 2019, Magazyn Polski, С. 14.
  8. ^ T. Sienkiewicz, Polskie życie literackie w Mińsku w XIX i na początku XX wieku (do roku 1921). Olsztyn 1997, s.140-142.
  9. ^ Бліскавіцы: анталогія беларускай жаночай паэзіі міжваеннага перыяду / уклад., камент. А. Данільчык, В. Жыбуля. — Мінск: Кнігазбор, 2017, С. 249.