Прагляд крыніцы для Ясельда

{{Рака
|назва                  = Ясельда
|лацінка                = Jasielda
|выява                  = Yaselda river spring flood.jpg
|подпіс                 = 
|выток                  = каля в. [[Клепачы (Мокраўскі сельсавет)|Клепачы]]
|вышыня_вытоку          = 
|вусьце                 = [[Прыпяць]]
|вышыня_вусьця          = 
|краіны_басэйну         = [[Беларусь]]
|даўжыня                = 242 км
|сьцёк                  = 16 м³/с
|плошча_басэйну         = 5430 км²
|нахіл                  = 
|мапа                   = Dnepr basin-Ukr.png
|памер_мапы             = 250пкс
|подпіс_мапы            = 
|левыя_прытокі          = 
|правыя_прытокі         = 
}}
'''Я́сельда''' — рака ў [[Беларусь|Беларусі]], левы [[прыток]] [[Прыпяць|Прыпяці]]. Цячэ ў [[Берасьцейская вобласьць|Берасьцейскай вобласьці]]. Даўжыня 250 [[км]], [[вадазбор]] 7790 [[км²]]. Сярэдні выдатак вады ў вусьці 35,8 м³/с. Агульны спад ракі 37,5 м. Сярэдні нахіл воднай паверхні 0,15 ‰.

== Прытокі ==
* ''Правыя'': канал [[Вінец]], [[Крэчат]]
* ''Левыя'': [[Жыгулянка]], [[Агінскі канал]]

== На рацэ ==
* ''[[Горад|Места]]'': [[Бяроза (горад)|Бяроза]] 
* ''Гістарычныя [[мястэчка|мястэчкі]]'': [[Сялец (Бярозаўскі раён)|Сялец]], [[Хомск]], [[Моталь]]
* ''Вадасховішча'': [[Сялец (вадасховішча)|Сялец]]
* ''Археалягічныя помнікі'': паселішча [[нэаліт]]у каля вёскі [[Астровічы|Астровічаў]], паселішча [[бронзавы век|бронзавага веку]] каля вёскі [[Мерчыцы|Мерчыцаў]], селішча [[жалезны век|жалезнага веку]] каля вёскі [[Сушыцк]]у.

== Назва ==
{{Асноўны артыкул|Ясоўд}}

Іншыя назвы — ''Яцольда'', ''Ясольда'', ''Ацольда''. 

Асолд (Asold) — імя [[Германскія мовы|германскага]] паходжаньня<ref>Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. [https://books.google.by/books?hl=ru&id=YOBwrIPG8IQC&q=Asold+Asolt#v=snippet&q=Asold%20Asolt&f=false S. 131].</ref>. [[Двухасноўнае імя|Іменная аснова]] [[Ас (імя)|ас- (ос-)]] (імёны [[Ліцьвіны|ліцьвінаў]] [[Осман]], [[Асьміна (імя)|Асьміна]], [[Асінар (імя)|Ашнар]]; германскія імёны Osman, Osminna, Asinar) паходзіць ад [[Гоцкая мова|гоцкага]] *anseis, германскага ans 'паганскае боства, ідал'<ref>Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 38.</ref><ref>Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 6.</ref>, а аснова [[Вальда (імя)|-валд- (-алд, -олт)]] (імёны ліцьвінаў [[Геральд|Геральт]], [[Левальд|Левалт]], [[Рамвольт]]; германскія імёны Gerwald, Lewolt, Romuald) — ад гоцкага і германскага waldan 'валодаць, гаспадарыць' або wulþus 'слава, мажнасьць'<ref>{{Літаратура/Пачаткі Вялікага княства Літоўскага (2019)|к}} С. 17.</ref>.

Таксама, магчыма, паходзіць ад [[індаэўрапейцы|агульнаіндаэўрапейскага]] ''*альда'' (''рака'') або мае [[заходнія балты|заходнебалтыйскае]] паходжаньне.

Варыянты назвы ў гістарычных крыніцах: ''за Ясолдою'' («О плюндрованю руского панства от литвы»)<ref>ПСРЛ. Т. 32. — М., 1975. С. 206.</ref>.

== Агульныя зьвесткі ==
Пачынаецца на вышыні 168,6 м над узроўнем мора, за 4 км на поўнач ад вёскі [[Клепачы (Мокраўскі сельсавет)|Клепачоў]] [[Пружанскі раён|Пружанскага раёну]], у вярхоўі цячэ [[Прыбуская раўніна|Прыбускай раўнінай]], далей нізінай [[Прыпяцкае Палесьсе|Прыпяцкага Палесься]] (Бярозаўскім, Дарагічынскім і Пінскім раёнамі) праз [[Спораўскае возера]]. Вусьце каля вёскі [[Качановічы (Берасьцейская вобласьць)|Качановічаў]] Пінскага раёну. 

Злучаецца праз [[Агінскі канал]] з [[Шчара]]й ([[вадазбор]] [[Нёман]]а), а празь [[Піна|Піну]] [[Дняпроўска-Бужанскі канал|Дняпроўска-Бужанскім каналам]] з ракой [[Мухавец|Мухаўцом]] ([[вадазбор]] [[Заходні Буг|Заходняга Бугу]]).

Веснавое разводзьдзе ў канцы сакавіка, доўжыцца да 1-й паловы траўня. Сярэдняя вышыня над межанным узроўнем ад 1,4 м у вярхоўі да 2,6 м у ніжняй плыні, найбольшая адпаведна 1,7 і 3,1 м. Замярзае рака ў пачатку сьнежня, крыгалом у канцы сакавіка. Веснавы ледаход працягваецца 2—3 дзён. Выдатак вады каля вёскі [[Сінін]]а Пінскага раёну (53 км ад вусьця) найбольшы 573 м/с (1958), найменшы 1,36 м³/с (1956).

Даліна невыразная, месцамі трапэцападобная; яе шырыня 2—4 км, найбольшая 6—8 км. [[Абалона]] двухбаковая, у сярэдняй плыні шырынёй 0,8—1,2 км, у ніжняй 1,5—6 км. Рэчышча ад вытоку на працягу 39,1 км, а таксама на тэрыторыі Бярозаўскага раёну ад вёскі [[Сялец (Бярозаўскі раён)|Сяльцу]] да вёскі [[Стрыгінь|Стрыгіні]] на працягу 15 км каналізаванае<ref>{{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі|к}} С. 124.</ref>.

На неканалізаваных дзялянках рэчышча зьвілістае й моцназьвілістае, яго шырыня 10—40 м, найбольшая 80 м (каля вёскі [[Купяцічы|Купяцічаў]] Пінскага раёна).

== Літаратурныя ўзгадкі ==
* Яніў Ічковіц [[Дачка мясьніка|«Дачка мясьніка»]]

== Крыніцы ==
{{Крыніцы|2}}

== Літаратура ==
* {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}} С. 124.
* {{Літаратура/Энцыкляпэдыя прыроды Беларусі|5}}

{{Рэкі Беларусі}}

[[Катэгорыя:Прытокі Прыпяці]]
[[Катэгорыя:Рэкі Пружанскага раёну]]
[[Катэгорыя:Рэкі Бярозаўскага раёну]]
[[Катэгорыя:Рэкі Дарагічынскага раёну]]
[[Катэгорыя:Рэкі Янаўскага раёну]]
[[Катэгорыя:Рэкі Пінскага раёну]]