Фізычная хімія

Фізычная хімія — навука, якая вывучае ўзаемасувязь хімічных і фізычных зьяваў, выяўляе заканамернасьці хімічных працэсаў, абапіраючыся на агульныя прынцыпы фізыкі. Гэта тычыцца прынцыпаў, мэтадаў і паняткаў фізыкі, такіх як рух, энэргія, сіла, час, тэрмадынаміка, квантавая хімія, статыстычная мэханіка і дынаміка, раўнавага. Асноўнымі задачамі фізычнай хіміі зьяўляюцца дасьледаваньне заканамернасьцяў ходу хімічных рэакцыяў у часе, законаў хімічнай раўнавагі і вызначэньне мэханізмаў працэсаў. Мэтады дасьледаваньня — спэктральны і рэнтгенаструктурны аналізы, мэтады ізатопных індыкатараў, квантава-хімічны, мас-спэктрамэтрычны, мэтады электроннага парамагнітнага рэзанансу, ядзернага магнітнага рэзанансу і іншыя.

Гісторыя

Панятак фізычнай хіміі быў упершыню выкарыстаны ў сярэдзіне XVIII стагодзьдзя. Тэрмін «фізычная хімія», у сучасным разуменьні мэтадалогіі навукі і пытаньняў тэорыі пазнаньня, належыць Міхайлу Ламаносаву, які ў 1752 годзе ўпершыню чытаў студэнтам Пецярбурскага ўнівэрсытэту «Курс сапраўднай фізычнай хіміі». У прэамбуле да гэтых лекцыяў ён дае такое азначэньне: «Фізычная хімія — навука, якая павінна на падставе палажэньняў, досьледаў фізычных растлумачыць прычыну таго, што адбываецца праз хімічныя апэрацыі ў складаных целах». Расейскі накукоўца ў працах сваёй карпускулярна-кінэтычнай тэорыі цяпла разглядае пытаньняў, якія ў поўнай ступені адказваюць вышэйпададзеным задач і мэтадам. Менавіта такі характар носяць і экспэрымэнтальныя дзеяньні, служачыя пацьвярджэньнем асобных гіпотэзаў і палажэнняў гэтай канцэпцыі. Ламаносаў ішоў такім прынцыпам ў многіх кірунках сваіх дасьледаваньняў, то бок у распрацоўцы і практычнай рэалізацыі заснаванай ім жа «навукі пра шкло», у розных досьведах, прысьвечаных пацьвярджэньню закону захаваньня рэчыва і сілы (руху), у працах і экспрымэнтах, якія маюць стаўленьне да вучэньня аб рашчынах ім была распрацавана шырокая праграма дасьледаваньняў гэтага фізыка-хімічнага фэномэна.

Аднак, у сучасным разуменьні фізычная хімія пачала складвацца ў другой палове XIX стагодзьдзя з разьвіцьцём хімічнай тэрмадынамікі. Выбітны ўнёсак у станаўленне фізычнай хіміі зрабіў Джазая Ўілард Гібз, увёўшы такія тэрміны як свабодная энэргія Гібза, хімічны патэнцыял, сфармуляваўшы правіла фазаў. Разам з тэрмадынамікай у другой палове XIX стагодзьдзя пачалося разьвіцьцё хімічнай кінэтыкі, якая вывучае хуткасьць хімічных рэакцыяў, і хіміі электралітаў. Вядучымі дасьледчыкамі ў гэтых абласьцях былі Вільгельм Оствальд, Якаб Гэндрык вант Гоф, Свантэ Аўгуст Арэніюс.

Вонкавыя спасылкі

Фізычная хімія (анг.)
Сьвет фізычнай хіміі (анг.)
Фізычная хімія ад Оствальду да Паўлінга (анг.)
100 гадоў фізычнай хіміі (анг.)
Cathedrals of Science (анг.)