Прагляд крыніцы для Тодар Пархоменка

{{Мастак
|Імя                 = Тодар Пархоменка
|лацінка             = Todar Parchomienka
|Партрэт             = 
|Апісаньне           = 
|Імя пры нараджэньні = Пархоменка, Фёдар Рыгоравіч
|Заняткі             = [[жывапіс]], [[графіка]], [[маляванка]]
|Вучоба              = [[Віленская школа маляваньня Івана Трутнева]]
|Плынь               = 
|Працы               = 
|ВікіКрыніца         = 
|Палічка             = 
|Камунікат           = 
|Сайт                = 
}}
[[Файл:Raka_Ščacinka_ŭ_Mahiloŭskaj_hubierni_1902.jpg|250пкс|значак|«[[Шчацінка (рака)|Рака Шчацінка]] ў Магілёўскай губэрні» (1902)]]
[[Файл:Ф. Р. Пархоменка. Зіма.jpg|250пкс|значак|«Зіма» (1900-е)]]
'''То́дар Рыго́равіч Пархо́менка''' ({{Н}} 1869, ?, [[Магілёўская губэрня]]<ref>{{Кніга|аўтар = [[Леанід Дробаў|Дробов, Л. Н.]]|частка = |загаловак = Живопись Белоруссии XIX — начала XX в. |арыгінал = |спасылка = |адказны = под редакцией [[Адам Мальдзіс|А. И. Мальдиса]]|выданьне = |месца =[[Менск|Минск]]|выдавецтва =[[Вышэйшая школа (выдавецтва)|Вышэйшая школа]] |год = 1974 |том = |старонкі = 310|старонак = 334 |сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref> — {{†}} 1940, [[Магілёў]]) ({{мова-ru|Фёдор Григорьевич Пархоменко}}) — беларускі мастак, [[калескі дарадца]], выкладчык маляваньня ў [[Магілёўскі дзяржаўны ўнівэрсытэт імя Аркадзя Куляшова|Магілёўскім Настаўніцкім інстытуце]] й вобразнага мастацтва ў Магілёўскім Белпэдтэхнікуме.
 

== Жыцьцяпіс ==
Вучыўся ў [[Віленская школа маляваньня|Віленскай школе маляваньня Івана Трутнева]].<ref>{{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак = Гісторыя беларускага мастацтва: у 6 т.|арыгінал = |спасылка = |адказны =Рэдактары тома: [[Леанід Дробаў|Л. М. Дробаў]], [[Пётар Карнач|П. А. Карнач]] |выданьне = |месца =[[Мінск]] |выдавецтва =[[Навука і тэхніка (выдавецтва)|Навука і тэхніка]] |год =1990 |том =3. Канец  XVIII  — пач. XX ст. |старонкі=99, 156, 261|старонак =448 |сэрыя = |isbn = 5-343-00319-2|наклад =2480}}</ref>
Пасьля заканчэньня навучаньня працаваў наглядчыкам у нядзельным клясе тэхнічнага чарчэньня й маляваньня пры Віленскай школе маляваньня з 1895.<ref>{{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Памятная книжка Виленской губерніи на 1895 год.|арыгінал = |спасылка = https://dlib.rsl.ru/viewer/01003826358#?page=108 |адказны =|выданьне = |месца =[[Вільня|Вильна]] |выдавецтва =Изданіе Вяленскаго Губернскаго Статистическаго Комитета |год =1894|том = |старонкі =158|старонак = |сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref> У 1896 годзе працаваў наглядчыкам кляса ў Віленскай школе маляваньня.<ref>{{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Памятная книжка Виленской губерніи на 1896 год.|арыгінал = |спасылка =https://dlib.rsl.ru/viewer/01003826357#?page=62 |адказны =|выданьне = |месца = [[Вільня|Вильна]] |выдавецтва =Изданіе Вяленскаго Губернскаго Статистическаго Комитета |год =1895|том = |старонкі =73|старонак = |сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref> З {{Дата ў старым стылі|25 сакавіка|1897|13 сакавіка}} да 1902 году настаўнік іканапісу ў Літоўскай духоўнай сэмінарыі й пражываў на [[Антокаль|Антокалі]] ў доме Канапацкаго.<ref>{{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Памятная книжка Виленской губерніи на 1902год.|арыгінал = |спасылка =https://dlib.rsl.ru/viewer/01003826351#?page=93|адказны = |выданьне = |месца = [[Вільня|Вильна]] |выдавецтва =Изданіе Вяленскаго Губернскаго Статистическаго Комитета |год =1901|том = |старонкі =84, 122|старонак =719 |сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref> Адначасова працаваў настаўнікам маляваньня ў двухкляснай вучэльні Марыі Вінаградавай у 1900-92 гг. і пражываў на Вілейскай вуліцы ў доме Вішнеўскага, дом 8. кватэра 1.<ref>{{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак = Памятная книжка Виленской губерніи на 1903 год.|арыгінал = |спасылка =https://dlib.rsl.ru/viewer/01003826350#?page=81 |адказны = Хотунцовъ Г. А. |выданьне = |месца = [[Вільня|Вильна]] |выдавецтва = |год =1902 |том = |старонкі =88|старонак =687|сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref>

Ён атрымаў месца настаўніка чыстапісаньня, чарчэньня й маляваньня ў Аршанскай трох кляснай вучэльні ў 1902.<ref>{{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Памятная книжка Могилевской губерніи на 1902 год.|арыгінал = |спасылка =http://infobelarus.nlb.by/7n_3115cd/data/6/22.pdf |адказны =  |выданьне = |месца =[[Магілёў|Могилевъ губ.]] |выдавецтва = Изданіе Могилевскаго Губернскаго Статистическаго Комитета   |год =1902 |том = |старонкі =146|старонак =XXXI, 341, 100, XXXVI|сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref> У 1903 годзе прадставіў свае працы ў Пецярбурскую Акадэмію майстэрстваў і атрымаў права выкладаньня маляваньня ў сярэдніх навучальных установах.<ref>Российский государственный исторический архив: [https://rgia.su/object/7143711 Ф. 789. Оп. 12 1903 г. «И». Д. 95. 9 л. — Академия художеств Министерства императорского двора. Пархоменко, Федор Григорьевич.]</ref>
З 1903 году па 1907 год у Аршанскай жаночай гімназіі выкладаў графічнае мастацтва, потым настаўнік чыстапісаньня й маляваньня ў Магілёўскіх вучэльнях.<ref>{{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Памятная книжка Могилевской губерніи на 1904 год.|арыгінал = |спасылка =http://infobelarus.nlb.by/7n_3115cd/data/6/24.pdf |адказны =|выданьне = |месца =[[Магілёў|Могилевъ губ.]] |выдавецтва = Изданіе Могилевскаго Губернскаго Статистическаго Комитета   |год =1904 |том = |старонкі =169, 170|старонак =336|сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref><ref>{{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Памятная книжка Могилевской губерніи на 1905 год.|арыгінал = |спасылка =http://infobelarus.nlb.by/7n_3115cd/data/6/25.pdf|адказны =рэд. Данилов Г. Г. |выданьне = |месца =[[Магілёў|Могилевъ губ.]] |выдавецтва = Изданіе Могилевскаго Губернскаго Статистическаго Комитета   |год =1905 |том = |старонкі =277|старонак =LXXXI, 353, CC, 50|сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref><ref>{{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Памятная книжка Могилевской губерніи на 1907 год.|арыгінал = |спасылка =http://infobelarus.nlb.by/7n_3115cd/data/6/27.pdf |адказны = |выданьне = |месца =[[Магілёў|Могилевъ губ.]] |выдавецтва = Изданіе Могилевскаго Губернскаго Статистическаго Комитета   |год =1907 |том = |старонкі =199|старонак =302, 151, V|сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref>

У Магілёве дзейнічала з канца 19 стагодзьдзя Таварыства аматараў прыгожых мастацтваў. Тодар Пархоменка кіраваў прыватнай мастацкай школай.<ref>{{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Гісторыя беларускага мастацтва: у 6 т.|арыгінал = |спасылка = |адказны =Рэдактары тома: [[Леанід Дробаў|Л. М. Дробаў]], [[Пётра Карнач|П. А. Карнач]] |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва =[[Навука і тэхніка (выдавецтва)|Навука і тэхніка]] |год =1990 |том =3. Канец  XVIII  — пач. XX ст. |старонкі=260, 261|старонак =448 |сэрыя = |isbn = 5-343-00319-2|наклад =2480 }}</ref><ref>{{Кніга|аўтар =[[Леанід Дробаў|Дробов, Л. Н.]]|частка = |загаловак =Живопись Белоруссии XIX - начала XX в. |арыгінал = |спасылка = |адказны =под редакцией [[Адам Мальдзіс|А. И. Мальдиса]]|выданьне = |месца =[[Менск|Минск]]|выдавецтва =[[Вышэйшая школа (выдавецтва)|Вышэйшая школа]] |год =1974 |том = |старонкі =219|старонак =334 |сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref><ref>«Магілёў». // {{Літаратура/БелЭн|9}} — С. 450.</ref>

З 1915 году выкладчык маляваньня, чарчэньня ў [[Магілёў|Магілёве]] ў [[Магілёўскі дзяржаўны ўнівэрсытэт імя Аркадзя Куляшова|Настаўніцкім інстытуце]] (Быхаўская вуліца, дом 22), у мужчынскай духоўнай вучэльні (Быхаўская вуліца, дом 11) й графічнае мастацтва ў прыватнай жаночай гімназіі Касовіч О. Н. Жыў на вуліцы Ўсьпенскай, дом 18.<ref>{{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Памятная книжка Могилевской губерніи на 1915 год.|арыгінал = |спасылка =http://infobelarus.nlb.by/7n_3115cd/data/6/35.pdf |адказны =рэд. Марченко И. И. |выданьне = |месца =[[Магілёў|Могилевъ губ.]] |выдавецтва = Изданіе Могилевскаго Губернскаго Статистическаго Комитета   |год =1915 |том = |старонкі =34, 37|старонак =XIV, 289, 195|сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref><ref name="Пам">{{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Памятная книжка Могилевской губерніи на 1916 год.|арыгінал = |спасылка =http://infobelarus.nlb.by/7n_3115cd/data/6/36.pdf |адказны =рэд. Марченко И. И. |выданьне = |месца =[[Магілёў|Могилевъ губ.]] |выдавецтва = Изданіе Могилевскаго Губернскаго Статистическаго Комитета   |год =1915 |том = |старонкі =29, 32, 34|старонак =256, X, 69, 72|сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref>
Выкладчык вобразнага мастацтва ў Магілёўскім [[Магілёўскі дзяржаўны ўнівэрсытэт імя Аркадзя Куляшова|Белпэдтэхнікуме]] ў 1925 годзе. Жыў на вуліцы Пляханава, дом 6.

== Творчасьць ==
Пархоменка стварыў шмат краявідаў [[Вільня|Вільні]], ваколіц [[Ворша|Воршы]] й [[Магілёў|Магілёву]]. З асаблівай пяшчотай ашчадна адлюстроўваў у сваіх графічных пэйзажах ваколіцы гарадкоў і мястэчак, беларускія лясы, рэчкі, балоты. Сярод вядомых прац «Зіма» (1900-я), «Лес на Аршаншчыне», «Ваколіцы Магілёва», «Рака Шчацінка ў Магілёўскай губэрні» (Пяро, 1902), «Быхаўскі рынак у Магілёве», партрэт пісьменьніка [[Міхась Чарот|Міхася Чарота]] (Пяро, 1925). Прымаў удзел у выставах у [[Вільня|Вільні]], [[Магілёў|Магілёве]] й [[Менск]]у. Пакінуў вялікую творчую спадчыну. Калотновер у рэцэнзіі на пэрсанальную выставу 1939 году піша, што твораў налічваецца каля дзьвух тысячаў, розных тэхнік і жанраў, найбольш зь іх — краявіды.<ref name="ЛіМ">{{Артыкул| аўтар =Калатновер Г.| загаловак =Выстаўка работ мастака Ф. Пархоменкі. | спасылка  = | мова  =be | выданьне  =[[Літаратура і мастацтва]] | тып =штотыднёвая літаратурная і грамадзка-палітычная газэта | год  =1939, 5 лістапада | том   = | нумар  = | старонкі  =4 }}</ref> Большасьць прац зьнікла ў вайну 1941—44 гг.

== Сямья ==
* Сын [[Рыгор Пархоменка]] (*1904, [[Ворша]] — †1943, ?) — мастак, пісьменьнік.

== Выставы ==
* 1924 — [[Магілёў]]. Выстава магілёўскіх мастакоў, у якой удзельнічалі Тодар Пархоменка, Дзьмітры Чамаданаў{{Заўвага|Дзьмітры Іванавіч Чамаданаў — [[стацкі дарадца]], кавалер ордэна Св. Станіслава 2, 3 ступені, і Св. Ганны 3 ступені, выхаванец Строганаўскай вучэльні, настаўнік чыстапісаньня й маляваньня ў Віленскіх вучэльнях 1866-91 гг. і з 1907 году ў Магілёве.<ref>{{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Памятная книжка Виленской губерніи на 1869 год.|арыгінал = |спасылка =https://dlib.rsl.ru/viewer/01003826409#?page=42 |адказны = |выданьне = |месца =[[Вільня|Вильна]] |выдавецтва =Изданіе Вяленскаго Губернскаго Статистическаго Комитета |год =1869|том = |старонкі =74, 84, 88|старонак =XIV, 32, 247, 54, 13, 88|сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref><ref>{{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Памятная книжка Виленской губерніи на 1891 год.|арыгінал = |спасылка https://dlib.rsl.ru/viewer/01003826362#?page=92= |адказны = |выданьне = |месца =[[Вільня|Вильна]] |выдавецтва =Изданіе Вяленскаго Губернскаго Статистическаго Комитета|год =1890|том = |старонкі =106, 132, 135|старонак =673|сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref><ref>{{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Памятная книжка Могилевской губерніи на 1907 год.|арыгінал = |спасылка =http://infobelarus.nlb.by/7n_3115cd/data/6/27.pdf |адказны = |выданьне = |месца =[[Магілёў|Могилевъ губ.]] |выдавецтва = Изданіе Могилевскаго Губернскаго Статистическаго Комитета   |год =1906 |том = |старонкі =91, 93|старонак =302, 151, V|сэрыя = |isbn = |наклад = }}</ref>}} і іншыя.
* 1925 — [[Менск]]. «Першая Ўсебеларуская мастацкая выстава».
{{пачатак цытаты}}Пархоменка Тодар Рыгоравіч. Магілёў, нар. ў Вільні ў 1869 г. Выкладчык вобразнага мастацтва ў Магілёўскім Белпэдтэхнікуме. № 462. Аколіцы Магілёву. — Акварэль. № 463. Магілёў у паводкі. — Акварэль. № 464. Партрэт пісьменьніка Міхася Чарота (Кудзелькі). — Пяро. № 465. Лес у Варшаншчыне.<ref name="Каталёг 1-й">{{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Каталёг 1-й Усебеларускай мастацкай выстаўкі|арыгінал = |спасылка =http://content.nlb.by/content/dav/nlb/DDC/DED/7/3/ba25018/ba25018.html |адказны =[[Язэп Дыла]], [[Мікола Шчакаціхін]], [[Арон Касталянскі]]; мастакі: [[Анатоль Тычына]], [[Міхаіл Эндэ]]|выданьне = |месца =[[Менск]] |выдавецтва =|год =1925 |том = |старонкі =22 (№№ 462—465)|старонак =44 |сэрыя = |isbn = |наклад = 2000}}</ref>{{канец цытаты}}
* 1927 — [[Менск]]. «Другая Ўсебеларуская мастацкая выстава».
{{пачатак цытаты}}Тодар Пархоменка. Магілёў, вул. Пляханава, 6. № 193. Быхаўскі рынак у Магілёве.<ref>{{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Каталёг 2-й Усебеларускай мастацкай выстаўкі. |арыгінал = |спасылка = |адказны =Прадмова: П. Капаевіч, [[Мікола Шчакаціхін]], [[Аляксандр Грубэ]], [[Міхаіл Філіповіч]], [[Арон Касталянскі]]; мастак: [[Анатоль Тычына]]|выданьне = |месца =[[Менск]] |выдавецтва =[[Беларусь (выдавецтва)|БДВ]] |год =1927 |том = |старонкі =11 (№ 193) |старонак =30 |сэрыя = |isbn = |наклад =500 }}</ref>{{канец цытаты}}
* 1928 — [[Менск]], красавік—травень. Першая Ўсебеларуская выстаўка краязнаўчых фатаграфій і замалёвак — «Пастушок», «Бабка з Палыкавіч»<ref>{{артыкул|аўтар =[[Андрэй Мрый|Шашалевіч А.]]| частка = |загаловак =  Першая Усебеларуская выстаўка краязнаўчых фатаграфій і замалёвак.|арыгінал = |спасылка =http://kamunikat.org/?pubid=46269|адказны =[[Зьмітрок Бядуля|С. Плаўнік]]|выданьне=[[Наш край (1925)|Наш Край]]|тып=штомесячнік Цэнтральнага Бюро Краязнаўства пры Інстытуце Беларускай Культуры|месца=[[Менск]]|выдавецтва= |год=люты— сакавік 1928|выпуск=|том=|нумар=6—7 (33—34)| старонкі=3—10, 6|isbn=}}</ref>, «Замак Паскевіча ў Гомелі», «Від Воршы»<ref>{{Артыкул| аўтар = | загаловак = Хроніка беларускай культуры. У БелДзяржМузэі… | спасылка  = https://digital.nlb.by/files/original/652cbbea43a8ea04c7377efaf202190e.pdf | мова  = | выданьне  =[[Полымя (часопіс)|Полымя]] | тып =часопіс | год  =1928 | том   = | нумар  = 3 | старонкі  =240, 241 | issn  = }}</ref>.
* 1929 — [[Менск]]. «Трэцяя Ўсебеларуская мастацкая выстава».
{{пачатак цытаты}}Усебеларуская Асоцыяцыя Мастакоў. Магілёўская філія. Тодар Пархоменка. Магілёў, вул. Пляханава, 6. Акварэлі. № 150. Уход немцаў з Магілёву. № 151. Партызаны. №. 152. Выперадкі.<ref>{{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Каталёг (Трэцяе) Усебеларускае мастацкае выстаўкі ў Менску — 1929. |арыгінал = |спасылка = |адказны = [[Міхаіл Грамыка]], [[Уладзімер Кудрэвіч]], [[Мікалай Красінскі]], [[Мікола Шчакаціхін]], [[Міхась Станюта]], [[Алексантэры Ахола-Вало|А. Вало]], [[Мікалай Касьпяровіч]], А. Маркоўскі; мастак: Янка Кашкель|выданьне = |месца =[[Менск]] |выдавецтва =ФЗВ|год =1929 |том = |старонкі =12 (№№ 150—153) |старонак =17|сэрыя = |isbn = |наклад =500 }}</ref>{{канец цытаты}}
* 1939 — [[Магілёў]]. Лістапад 1939 г. Пэрсанальная выстава прац да пяцідзесяцігодзьдзя творчай дзейнасьці<ref name="ЛіМ"/><ref>{{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак = Персональные и групповые выставки советских художников. 1917—1947. Справочник |арыгінал = |спасылка = |адказны = составители: Алоян (Каримова) З. Р. и др.|выданьне = |месца = [[Масква|Москва]]|выдавецтва = |год =1989 |том = |старонкі = 112 |старонак = 280 |сэрыя = |isbn = 5-269-00368-6 |наклад = 3500}}</ref>.
* 1940 — [[Масква]]. Выяўленчае мастацтва Беларускай ССР. Адкрыта 6 чэрвеня 1940 году ў Маскве, у Выставачным павільёне Цэнтральнага парка культуры й адпачынку ім. А. М. Горкага, у дні дэкады беларускага мастацтва ў Маскве. Закрылася ў верасьні 1940 года<ref>{{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = Выставки советского изобразительного искусства. Справочник |арыгінал = |спасылка = |адказны = составители: Азаркович В. Г. и др. |выданьне = |месца = [[Масква|Москва]]|выдавецтва = Советский художник |год = 1967 |том = 2. 1933—1940 |старонкі = 356, 357 |старонак = 584|сэрыя = |isbn = |наклад = 4000 }}</ref>.

== Узнагароды ==
* Пахвальны ліст ЦБ краязнаўства за лепшыя экспанаты, якія былі выстаўлены на 1-й усебеларускай выстаўцы краязнаўчых фатаграфій і зарысовак (1928)<ref>{{Артыкул| аўтар = | загаловак = Хроніка беларускай культуры. | спасылка  = https://digital.nlb.by/files/original/1413f64ed8e2e3759be8183c532cf1d6.pdf | мова  = | выданьне  =[[Полымя (часопіс)|Полымя]] | тып = часопіс | год  = 1928 | том   = | нумар  = 10 | старонкі  = 243 }}</ref>.

== Заўвагі ==
{{Заўвагі}}

== Крыніцы ==
{{Крыніцы|2}}

== Літаратура ==
* {{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Гісторыя беларускага мастацтва: у 6 т.|арыгінал = |спасылка = |адказны =Рэдактары тома: [[Леанід Дробаў|Л. М. Дробаў]], [[Пётар Карнач|П. А. Карнач]] |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва =[[Навука і тэхніка (выдавецтва)|Навука і тэхніка]] |год =1990 |том =3. Канец  XVIII  — пач. XX ст. |старонкі=99, 156, 261|старонак =448 |сэрыя = |isbn = 5-343-00319-2|наклад =2480 }}
* {{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Гісторыя беларускага мастацтва: у 6 т.|арыгінал = |спасылка = |адказны =Рэдактары тома: [[Леанід Дробаў|Л. М. Дробаў]], [[Віктар Шматаў|В. Ф. Шматаў]] |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва =[[Навука і тэхніка (выдавецтва)|Навука і тэхніка]] |год =1990 |том =4. 1917   — 1941. |старонкі=39, 41, 78, 97|старонак =352 |сэрыя = |isbn = 5-343-00157-2|наклад =2450 }}.
* {{Кніга|аўтар =[[Марыя Грамыка|Грамыка, М. В]].|частка = |загаловак =Беларускі пейзажны жывапіс першай паловы XX стагоддзя |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва =[[Навука і тэхніка (выдавецтва)|Беларуская навука]] |год =2011 |том = |старонкі =10, 24, 33, 34, 138, 152 |старонак =167 |сэрыя = |isbn =978-985-08-1348-0 |наклад = }}
* «Магілёў». // {{Літаратура/БелЭн|9}} — С. 450.
* {{Кніга|аўтар =|частка = |загаловак =Магілёўскі дзяржаўны універсітэт імя А.А. Куляшова: мінулае і сучаснасць |арыгінал = |спасылка =https://libr.msu.by/handle/123456789/6365 |адказны =Рэдакцыйная калегія: Вішнеўскі М. І. і інш.|выданьне = |месца =[[Магілёў]] |выдавецтва =МДУ імя А.А.Куляшова|год =2003 |том = |старонкі =47 |старонак =260 |сэрыя = |isbn =985-480-015-6 |наклад = }}
* {{Кніга|аўтар =Шаура, Рыгор Фёдаравіч.|частка = |загаловак =Развіццё народнага выяўленчага і дэкаратыўнага мастацтва Беларусі ў другой палове XIX – пачатку XXI ст. |арыгінал = |спасылка =http://repository.buk.by/bitstream/handle/123456789/13746/RAZV%D0%86CCYO%20NARODNAGA%20VYIYA%D0%8ELENC.pdf?sequence=1&isAllowed=y |адказны = |выданьне = |месца =[[Менск|Мінск]] |выдавецтва =БДУ культуры і мастацтваў|год =2006 |том = |старонкі =118|старонак =384 |сэрыя = |isbn =985-6579-99-6 |наклад = }}
* {{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = Выставки советского изобразительного искусства. Справочник |арыгінал = |спасылка = |адказны = составители: Азаркович В. Г. и др. |выданьне = |месца = [[Масква|Москва]]|выдавецтва = Советский художник |год = 1965 |том = 1. 1917—1932 |старонкі = 166, 239, 325 |старонак = 555|сэрыя = |isbn = |наклад = 3000 }}
* {{Кніга|аўтар =[[Леанід Дробаў|Дробов, Леонид Никанорович.]]|частка = |загаловак =Живопись Белоруссии XIX - начала XX в. |арыгінал = |спасылка = |адказны =под редакцией [[Адам Мальдзіс|А. И. Мальдиса]]|выданьне = |месца =[[Менск|Минск]]|выдавецтва =[[Вышэйшая школа (выдавецтва)|Вышэйшая школа]] |год =1974 |том = |старонкі =137, 219, 225, 250, 251, 310|старонак =334 |сэрыя = |isbn = |наклад = }}
* {{Кніга|аўтар =[[Леанід Дробаў|Дробов, Леонид Никанорович.]]|частка = |загаловак =Живопись Советской Белоруссии (1917-1975 гг.)|арыгінал = |спасылка = |адказны =под редакцией [[Арсень Ліс|А. С. Лиса]]|выданьне = |месца =[[Менск|Минск]]|выдавецтва =[[Вышэйшая школа (выдавецтва)|Вышэйшая школа]] |год =1979 |том = |старонкі =26|старонак =302 |сэрыя = |isbn = |наклад = }}
* {{Кніга|аўтар =Езерская, Нина Анатольевна.|частка = |загаловак =Передвижники и национальные художественные школы народов России |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца =[[Масква|Москва]] |выдавецтва = Изобразительное искусство|год =1987 |том = |старонкі =146, 147|старонак = 286|сэрыя = |isbn = |наклад =10000 }}
* {{Кніга|аўтар =[[Міхаіл Кацар|Кацер Михаил Сергеевич.]]|частка = |загаловак =«Изобразительное искусство Белоруссии дооктябрьского периода : очерки»|арыгінал = |спасылка = |адказны =Вступ. ст.  [[Заір Азгур|З. Азгур]] |выданьне = |месца =[[Менск|Минск]] |выдавецтва =[[Навука і тэхніка (выдавецтва)|Навука і тэхніка]] |год =1969 |том = |старонкі =191|старонак =202 |сэрыя = |isbn = |наклад =1100 }}
* {{Кніга|аўтар =Орлова, Марина Александровна.|частка = |загаловак =Искусство Советской Белоруссии : живопись, скульптура, графика : очерки |арыгінал = |спасылка = |адказны =консультанты: П. Н. Гавриленко, [[Алена Аладава|Е. В. Аладова]] |выданьне = |месца =[[Масква|Москва]]|выдавецтва =Издательство Академии художеств СССР|год =1960 |том = |старонкі =29, 30, 33, 34, 69, 284|старонак =326 |сэрыя = |isbn = |наклад =2600 }}

{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Пархоменка, Тодар}}
[[Катэгорыя:Беларускія мастакі]]
[[Катэгорыя:Сябры ўсебеларускага аб’яднаньня мастакоў]]
[[Катэгорыя:Беларускія пэдагогі]]
[[Катэгорыя:Выкладчыкі Магілёўскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту імя А. А. Куляшова]]
[[Катэгорыя:Пахаваныя ў Магілёве]]
[[Катэгорыя:Мастакі XX стагодзьдзя]]