Елгава

Файл:Jelgava.gif

Елґава (па-латыску: Jelgava, па-нямецку раней: Mitau) - места ў цэнтральнай Латвіі (край Зэмґале, 42 км на поўдзень ад Рыгі) Латвіі, сталіца гістарычнага рэґіёну Курляндыі.

Елґава знаходзіцца на абодвух берагох ракі Ліелупэ (мінулая нямецкая назва - Аа), на раўніне, якая, верагодна, спарадзіла нямецкую назву (Mitte der Aue).

Латыская назва Jelgava хутчэй за ўсё паходзіць ад ліўскага імя «Jelgab» - «нізкае месца».

Насельніцтва гораду - 63 тысячы жыхароў (перапіс 2004 г.), зь якіх амаль палова - расейскамоўныя. Гэта - чацьверты па велічыні горад у Латвіі. У Елґаве ёсьць чыгуначны і аўтобусны вакзалы, рачны порт і невялікае лётнішча.

За савецкім часам у Елґаве разьмяшчалася некалькі вялікіх цяжкапрамысловых заводаў, у тым ліку ґіґант усесаюзнага значэньня RAF. Пасьля здабыцьця Латвіяй незалежнасьці ў 1990 годзе ўсе заводы спыніліся, і большая частка насельніцтва засталася бяз працы. З гэтай прычыны нават сёньня Елґава застаецца даволі беднай. Зрэшты, сытуацыя паступова паляпшаецца.

Гісторыя

• Елґава была заснаваная ў 1266 Конрадам Мандэрнам, вялікім маґістрам Ордэну Мечаносцаў.
• у 1345 г. горад упершыню заваяваны ліцьвінамі.
• з 1561 г. Елґава была рэзыдэнцыяй Карлядзкіх князёў.
• Елґава была сталіцаю Курляндыі падчас яе ўваходжаньня ў Рэч Паспалітую
• у 27 стагодзьдзі горад тройчы захопліваецца швэдамі
• у 1795 г. горад далучаны да Расейскае Імпэрыі падчас Падзелаў Рэчы Паспалітае.
• З 1920 г. Елґава ў складзе Латвіі

Дастапрыкметнасьці

На жаль, большая частка гарадзкой архітэктуры была зьнішчаная падчас Другой Сусьветнай Вайны. Горад адбудоўваўся галоўным чынам у шэрым і танным савецкім стылі, з зусім іншай пляноўкай. Тым ня менш, у Елґаве ўсё роўна ёсьць шмат чаго, на што варта паглядзець. А новыя будынкі плянуюцца ў стылі, які дазволіць гораду вярнуць зьнішчаную саветамі прыгажосьць.

На замкавай высьпе (Pilssala), якая знаходзіцца паміж Ліэлупэ і Дрыксай, знаходзіўся стары замак курляндзкіх князёў, пабудаваны ў 1266 г., які быў разбураны князем Эрнстам Ёганам Біранам. На тым самым мейсцы ў 1738-1772 гг. Барталямэё Растрэлі пабудаваў для яго зімовы палац, цяпер вядомы як Jelgavas Pils - візытная картка места. На жаль, палац моцна пацярпеў падчас вайны, і ягоныя інтэр'еры аднавіць не ўдалося (захаваўся вядомы летні палац герцаґа Бірана ў Рундалэ). Цяпер там знаходзіцца Латвійская Сельскагаспадарчая Акадэмія.

Іншай дастапрыкметнасьцю зьяўляецца нэаклясычны будынак акадэмічнай ґімназыі Academia Petrina, пабудаваным у 1775 годзе архітэктарам Сэвэрынам Енсэнам, названы ў гонар герцаґа Пэтэра Бірана. Цяпер гэта музэй мастацтва.

Яшчэ адзін клясычны будынак - Villa Medem - прыватная віла, пабудаваная напачатку 19 стагодзьдзя на беразе Дрыксы.

Барочная лютэранская царква сьв. Ганны (XVII ст.) - вядомы сымбаль гораду. Пеўня, што сядзіць на яе шпілі, у Елґаве можна ўбачыць амаль адусюль.

Побач з гарадзкой плошчай стаіць будынак лютэранскае царквы Трыадзінства (барока). Раней гэта была першая царква гораду з высокай 75-мэтровай вежай, але яна была разбураная ў часы камунізму. Адбудоўваецца, але вельмі павольна. Каталіцкі касьцёл сьв. Юр'я - прыгожая чырвоная пабудова, што знаходзіцца недалёка ад цэнтральнага паштамту.

Галоўным праваслаўным храмам места зьяўляецца сабор сьв. Сымона і Ганны. У 40-х гадох камуністы паспрабавалі ўзарваць будынак, але ён вытрымаў - на працягу мноства год гэтыя закінутыя руіны змрочна стаялі недалёка ад мястовага цэнтру. У сярэдзіне 90-ых храм быў адбудаваны.

У Елґаве захаваўся невялікі раён з брукамі і драўлянымі дамамі 19-га стагодзьдзя, у якіх жылі простыя гараджане.

Горад мае шмат прыгожых паркаў. У парку каля прывакзальнай плошчы стаіць вялікі помнік латыскаму нацыянальнаму герою Лачплесісу.

Зьнешнія спасылкі

• Афіцыйны партал