Прагляд крыніцы для Расейска-ўкраінская вайна

{{Узброены канфлікт
|Назва                 = Расейска-ўкраінская вайна
|Частка                = 
|Выява                 = 2022 Russian invasion of Ukraine.svg
|Подпіс да выявы       = Тэрыторыі, якія знаходзяцца пад кантроляй Расеі, пазначаныя чырвоным колерам (сакавік 2022 года)
|Дата                  = з 20 лютага 2014
|Месца                 = {{UKR}} ([[Крымскі паўвостраў]], акваторыя [[Чорнае мора|Чорнага]] і [[Азоўскае мора|Азоўскага]] мораў, асобныя раёны [[Данецкая вобласьць|Данецкай]] і [[Луганская вобласьць|Луганскай абласьцей]])
{{RUS}} (расейская тэрыторыя ўздоўж мяжы з Луганскай вобласьцю Ўкраіны<ref>[https://web.archive.org/web/20140810223009/http://tvi.ua/new/2014/07/20/rosiyski_viyskovi_4_razy_uprodovzh_dnya_obstrilyaly_syly_ato_z_terytoriyi_rostovskoyi_oblasti___tymchuk Російські військовики 4 рази упродовж дня обстріляли сили АТО з території Ростовської області, — Тимчук], ТВІ {{Ref-uk}}</ref>)
|Прычына               = 
|Вынік                 = Расейская [[акупацыя]] Крыму,<br />дэ-факта — утварэньне Расеяй двух новых [[адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Расеі|суб’ектаў фэдэрацыі]], адной фэдэральнай акругі й двух самаабвешчаных тэрытарыяльных утварэньняў на ўсходзе Ўкраіны.
|Тэрытарыяльныя зьмены = 
|Супернік1             = {{UKR}}
|Супернік2             = {{Просты сьпіс|
* {{RUS}}
* [[Файл:Flag of the St George Ribbon.svg|24пкс]] Прарасейскія [[Сэпаратызм|сэпаратысты]]<ref name="УВ">[http://lenta-ua.net/novosti/obschestvo/49190-voennaya-tehnika-proehala-cherez-nikolaev-i-otpravilas-v-punkt-naznacheniya-video.html Военная техника проехала через Николаев и отправилась в пункт назначения (ВИДЕО)]</ref><ref name="колишній">[http://24tv.ua/home/showSingleNews.do?nachalnik_rosiyskih_viysk_kazhe_shho_nakaz_dav_putin_z_yanukovichem__zmi&objectId=415942 Начальник російських військ каже, що наказ дав Путін з Януковичем,&nbsp;— ЗМІ]</ref>
}}
|Супернік3             = 
|Супернік4             = 
|Камандуючыя1          = {{Просты сьпіс|
* [[Файл:Flag_of_the_President_of_Ukraine.svg|20пкс]] [[Уладзімер Зяленскі]]
* [[Файл:Flag_of_the_President_of_Ukraine.svg|20пкс]] [[Пятро Парашэнка]]
* [[Файл:Flag of Ukraine.svg|20пкс]] [[Аляксандар Турчынаў]]
* [[Файл:Flag of Ukraine.svg|20пкс]] [[Арсень Яцанюк]]
* [[Файл:Flag of Ukraine.svg|20пкс]] [[Ігар Ценюх]]
* [[Файл:Flag of Ukraine.svg|20пкс]] [[Сяргей Куніцын]]
* [[Файл:Ukrainian Navy Commander's flag.svg|border|20пкс]] [[Сяргей Гайдук]]
* [[Файл:Naval Ensign of Ukraine.svg|border|20пкс]] [[Раман Пятніцкі]]
* [[Файл:Naval Ensign of Ukraine.svg|border|20пкс]] [[Максім Емельяненка]]
}}
|Камандуючыя2          = {{Просты сьпіс|
* [[Файл:Standard of the President of the Russian Federation.svg|border|20пкс]] [[Уладзімер Пуцін]]
* [[Файл:Flag of Russia.svg|border|20пкс]] [[Міхаіл Мішусьцін]]
* [[Файл:Flag of Russia.svg|border|20пкс]] [[Дзьмітры Мядзьведзеў]]
* [[Файл:Banner of the Armed Forces of the Russian Federation (obverse).svg|20пкс]] [[Сяргей Шайгу]]
* [[Файл:Naval ensign of Russia.svg|20пкс|border]] [[Аляксандар Вітко]]
* [[Файл:Flag of the Russian Airborne Troops.svg|20пкс]] [[Уладзімер Шаманаў]]
* [[Файл:Flag of the Russian Airborne Troops.svg|20пкс]] [[Генадзь Анашкін]]
* [[Файл:Flag of the St George Ribbon.svg|20пкс]] [[Сяргей Аксёнаў]]
* [[Файл:Flag of the St George Ribbon.svg|20пкс]] [[Уладзімер Канстанцінаў]]
* [[Файл:Flag of the St George Ribbon.svg|20пкс]] [[Аляксей Чалы]]
* [[Файл:Flag of the St George Ribbon.svg|20пкс]] [[Дзяніс Беразоўскі]]
}}
|Камандуючыя3          = 
|Камандуючыя4          = 
|Сілы1                 = {{Просты сьпіс|
* [[Файл:Emblem of the Ukrainian Armed Forces.svg|20px]][[Узброеныя сілы Ўкраіны]]
:* [[Файл:Emblem of the Ukrainian Navy.svg|20px]][[Ваенна-марскія сілы Ўкраіны|Ваенна-марскія сілы]]
* [[Файл:Emblem of the State Border Guard Service of Ukraine.svg|20пкс]] [[Дзяржаўная пагранічная служба Ўкраіны|Дзяржаўная пагранічная служба]]
:* [[Файл:Ukrainian Sea Guard emblem.svg|20px]] [[Марская ахова Ўкраіны|Марская ахова]]
* [[Файл:Геральдичний знак - емблема МВС України.svg|20пкс]] [[Міністэрства ўнутраных справаў Украіны|Міністэрства ўнутраных справаў]]
:* [[Файл:Emblem of the National Guard of Ukraine.svg|20px]] [[Нацыянальная гвардыя Ўкраіны|Нацыянальная гвардыя]]
:* [[Файл:Емблема внутрішніх військ МВС України.svg|20пкс]] Унутраныя войскі
* [[Файл:Emblem of the Ukrainian Armed Forces.svg|20px]] Добраахвотніцкія згуртаваньні
:* [[Файл:Flag_of_Ukraine.svg|20px]] [[Украіна|Украінскія]] добраахвотнікі
::* [[Файл:Flag of Ukrainian Volunteer Corps.svg|20px]] [[Добраахвотніцкі украінскі корпус]]
::* [[Файл:Flag_of_Ukraine.svg|18px]] [[Дзеяньні украінскіх партызанаў падчас расейскай інтэрвэнцыі (2014-2015)|Украінскія партызаны]]
:* [[Файл:Flag_of_Belarus_(1918,_1991-1995).svg|25px]] Добраахвотнікі зь [[Беларусь|Беларусі]]
::* [[Батальён імя Кастуся Каліноўскага]]
::*[[Файл:Atrad Pagonya.png|20px]] [[Пагоня (атрад)|Атрад «Пагоня»]]
::*[[Тактычная група «Беларусь»]]
:* [[Файл:Flag_of_Georgia.svg|20px]] Добраахвотнікі з [[Грузія|Грузіі]]
:* [[Файл:Flag of Chechen Republic of Ichkeria.svg|20px]] Чачэнскія добраахвотнікі
::* [[Файл:COA of Chechen Republic Ichkeria.png|20px]] [[Батальён імя Джахара Дудаева]]
''Пастаўка зброі:''
* [[Файл:Flag of the United Kingdom.svg|25px]] [[Вялікабрытанія|Злучанае Каралеўства]]
* {{EST}}
* {{CAN}}
* {{LAT}}
* [[Файл:Flag of Lithuania.svg|25px]] [[Летува]]
* {{POL}}
* {{USA}}
* {{CZE}}
}}
|Сілы2                 = {{Просты сьпіс|
* [[Файл:Banner of the Armed Forces of the Russian Federation (obverse).svg|20пкс]] [[Узброеныя сілы Расейскай Фэдэрацыі|Узброеныя сілы Расеі]]
:* [[Файл:Flag of the Russian ground forces.svg|20пкс]] [[Сухапутныя войскі Расеі|Сухапутныя войскі]]
::* 18-я брыгада
:::* батальён «Усход»
:* [[Файл:Naval ensign of Russia.svg|border|20пкс]] [[Ваенна-марскія сілы Расеі|Ваенна-марскія сілы]]
::* [[Чарнаморскі флёт (Расея)|Чарнаморскі флёт]]
::* [[Балтыйскі флёт (Расея)|Балтыйскі флёт]]
:* [[Файл:Flag of the Russian Airborne Troops.svg|20пкс]] [[Паветрана-дэсантныя войскі Расеі|Паветрана-дэсантныя войскі]]
::* 31-я брыгада
::* 76-я дывізія
::* 45-ы полк
:* [[Файл:Flag of the Air Force of the Russian Federation.svg|20пкс]] [[Ваенна-паветраныя сілы Расеі|Ваенна-паветраныя сілы]]
}}
|Сілы3                 = 
|Сілы4                 = 
|Страты1               = 1725 забітых
|Страты2               = 8500+ забітых (зь іх 5860 — вайскоўцы [[Узброеныя сілы Расеі|РФ]])<ref>[http://www.pravda.com.ua/news/2015/01/19/7055562/ За три дні на Донбасі загинули 382 військових РФ, всього — понад 6 тисяч — російська правозахисниця], Українська правда {{Ref-ru}}</ref>
|Страты3               = 
|Страты4               = 
|Агульныя страты       = больш за 15 000 забітых
|Дадаткі               = 
}}
'''Расе́йска-ўкраі́нская вайна́''' ({{мова-uk|російсько-українська війна|скарочана}}) — вайсковая [[інтэрвэнцыя]] [[Расейская Фэдэрацыя|Расейскай Фэдэрацыі]] ва [[Украіна|Ўкраіну]] з мэтаю ўсталяваньня кантролю над [[Аўтаномная Рэспубліка Крым|Аўтаномнаю Рэспублікаю Крым]] (АРК), [[Севастопаль]]скай мескай радай, усходнімі, паўднёвымі й цэнтральнымі вобласьцямі Ўкраіны, распачатая 26 лютага 2014 року<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Украінскі афіцэр крытыкуе ўладу ў Кіеве і кажа пра вайсковую акупацыю|спасылка=http://www.euroradio.by/ukrainski-aficer-krytykue-uladu-u-kieve-i-kazha-pra-vayskovuyu-akupacyyu|выдавец=[[Эўрарадыё]]|дата публікацыі=3 сакавіка 2014|дата доступу=29 сакавіка 2014}}</ref><ref>[http://ru.tsn.ua/politika/v-smi-poyavilsya-plan-putina-otnositelno-zahvata-ukrainy-vplot-do-kieva-356615.html В СМИ появился план Путина относительно захвата Украины вплоть до Киева — Телевізійна служба новин] {{Ref-ru}}</ref>. Інтэрвэнты заяўлялі й пра намер узяцьця [[Львоў|Львова]]<ref>[http://kriminal.tv/news/boeviki-iz-lnr-sobirautsja-bombit-kiev-i-lvov-s-samoletov-iz-mestnih-muzeev-video.html Боевики из «ЛНР» собираются бомбить Киев и Львов — Крімінал ТВ]</ref><ref>[http://fakty.ictv.ua/ru/index/read-news/id/1515503 «Абвер»: В Киев мы войдем — однозначно, и до Львова точно дойдем (Джерело: fakty.ictv.ua)]{{Недаступная спасылка|date=May 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Ref-ru}}</ref>. Ва ўварваньні ўдзельнічалі расейскія вайскоўцы<ref>{{Навіна|аўтар=[[Эдуард Півавар]]|загаловак=У. Пуцін прызнаў, што за сьпінай самаабароны Крыму стаялі расейскія войскі|спасылка=http://blr.belta.by/all_news/world/UPutsn-pryzna-shto-za-spnaj-samaabarony-Kryma-stajal-rasjskja-vojsk_i_66712.html|выдавец=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|дата публікацыі=17 красавіка 2014|дата доступу=17 красавіка 2014}}</ref> без апазнавальных знакаў. Як засьведчыў расейскі ведамасны [[мэдаль «За вяртаньне Крыму»]], уварваньне сіламі [[Міністэрства абароны Расеі]] пачалося яшчэ 20 лютага<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Загадкавы расейскі мэдаль і дата «вяртаньня Крыму»|спасылка=http://www.svaboda.by/articleprintview/25362527.html|выдавец=[[Свабода (радыё)|Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=25 красавіка 2014|дата доступу=26 красавіка 2014}}</ref>. 1 сакавіка [[Савет Фэдэрацыі Расеі]] ўхваліў Пастановай № 48 увод прэзыдэнтам [[Уладзімер Пуцін|Пуціным]] войска ва Ўкраіну быццам для [[ахова|аховы]] расейскіх грамадзянаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Вайна — Савет Фэдэрацыі Расеі дазволіў увесьці войскі ва Ўкраіну|спасылка=http://pda.nn.by/artykul/123783.html|выдавец=[[Наша Ніва]]|дата публікацыі=1 сакавіка 2014|дата доступу=3 траўня 2014}}</ref>, хоць ''былы''<ref name="НН2">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Канец клептакрата: Вярхоўная Рада адхіліла Януковіча ад пасады|спасылка=http://pda.nn.by/artykul/123257.html|выдавец=Наша Ніва|дата публікацыі=22 лютага 2014|дата доступу=3 траўня 2014}}</ref> [[прэзыдэнт Украіны]] [[Віктар Януковіч]] быццам прасіў аб [[абарона|абароне]] [[насельніцтва Ўкраіны]]<ref name="Рацыя">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Януковіч папрасіў Пуціна ўвесьці войскі ва Ўкраіну|спасылка=http://www.racyja.com/druk.php?nid=22529|выдавец=[[Беларускае Радыё Рацыя|Радыё «Рацыя»]]|дата публікацыі=4 сакавіка 2014|дата доступу=13 чэрвеня 2014}}</ref>. Тым часам назіральнікі [[ААН]], якія працавалі ва Ўкраіне да 2 красавіка ўключна, адзначылі ў сваёй справаздачы адсутнасьць пагрозы для [[расейцы|расейцаў]] ва Ўкраіне і пасьлядоўнае распальваньне [[нянавісьць|нянавісьці]] з боку расейскай [[прапаганда|прапаганды]]<ref name="Белсат"/>. Украінскія вайскоўцы імкнуліся пазьбягаць узброеных сутычак з інтэрвэнтамі; улады аб’явілі мабілізацыю рэзэрвістаў.

== Перадумовы ўзьнікненьня супрацьстаяньня ==

=== Ґлябальныя перадумовы й прычыны супрацьстаяньня ===
Асноўнымі перадумовамі супрацьстаяньня Расеі й Украіны, якое ў цэлым перарасло ва ўзброеную агрэсыю Расеі супраць Украіны, зьяўляюцца сыстэмны крызыс маскальскай дзяржаўнасьці, які трансфармуецца маскальскімі палітыкамі ў спробе вярнуць і пашырыць кантроля над часткай сьвету й захаваць сусьветную гегемонію й эканамічны заняпад<ref>{{Cite web|url=https://ua.112.ua/statji/ukrainskyi-vektor-heopolityky-rosii-peredumovy-viiny-chastyna-2-171814.html|title=Український вектор геополітики Росії: Передумови війни. Частина 2|accessdate=4 листопада 2017|archive-date=7 листопада 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171107031351/https://ua.112.ua/statji/ukrainskyi-vektor-heopolityky-rosii-peredumovy-viiny-chastyna-2-171814.html}}</ref>.

Сябра Экспэртна-кансультацыйнай рады пры старшыні Дзярждумы Расеі [[Аляксандар Дугін]] у сваёй кнізе «[[Асновы геапалітыкі|Асновы геапалітыкі: Геапалітычная будучыня Расеі]]», якая аказала значны ўплыў на маскальскую ваенную, паліцэйскую й зьнешнепалітычную эліту, сьцьвярджаў, што Ўкраіна павінна быць анэксаваная Расейскай Фэдэрацыяй, таму што нібыта «Ўкраіна як дзяржава ня мае геапалітычнага значэньня, асаблівага культурнага імпарту альбо агульначалавечага значэньня, геаграфічнай унікальнасьці, этнічнай выключнасьці, яе пэўныя тэрытарыяльныя амбіцыі ўяўляюць велізарную небясьпеку для ўсёй Эўразіі, і без рашэньня праблемы „ўкраінскага пытаньня“ казаць аб кантынэнтальнай палітыцы наогул бессэнсоўна. Нельга дазволіць Украіне заставацца незалежнай, калі яна ня будзе санітарнай мяжой, што таксама было б недапушчальна»{{Няма крыніцы інфармацыі}}. Кніга аказала калясальны ўплыў на зьнешнюю палітыку Ўладзімера Пуціна, што ў канчатковым рахунку прывяло да расейска-ўкраінскай вайны<ref name="McCandless2">{{Cite news|last=Farmer|first=Brit McCandless|date=April 12, 2022|title=Aleksandr Dugin: The far-right theorist behind Putin's plan|url=https://www.cbsnews.com/news/aleksandr-dugin-russia-ukraine-vladimir-putin-60-minutes-2022-04-12/|work=[[60 Minutes]]|agency=CBS News|accessdate=April 12, 2022}}</ref>.

=== Рэвалюцыя годнасьці ===
{{Глядзіце таксама|Эўрамайдан}}
[[Файл:Euromaidan_01.JPG|спасылка=https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Euromaidan_01.JPG|справа|значак|Євромайдан{{Недаступная спасылка|date=March 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} у [[:uk:Київ|Києві]], 27 листопада 2013]]
Антыўрадавыя пратэсты пачаліся ва Ўкраіне 21 лістапада 2013 году ў адказ на рашэньне Кабінэта Міністраў Украіны прыпыніць падрыхтоўку да падпісаньня Пагадненьня аб асацыяцыі паміж Украінай і Эўразьвязам. У рамках пратэстаў у канцы 2013 году адбыліся, у прыватнасьці, мітынгі, дэманстрацыі, студэнцкія забастоўкі.

Увогуле, гэтыя пратэсты былі накаваныя на захаваньне заканадаўча замацаванага геапалітычнага курсу Ўкраіны на Эўропу, што азначала для Расеі ня толькі далейшы выхад Украіны з-пад расейскага кантролю, але й эканамічныя, палітычныя і, у пэрспэктыве, ваенныя гарантыі Ўкраіны.

Перамога рэвалюцыі прывяла да адхіленьня прэзыдэнта Януковіча ад улады й яго ўцёкаў у Расею, аднаўленьня канстытуцыі Ўкраіны 2004 году, адмены дыктатарскіх законаў і прызначэньня датэрміновых прэзыдэнцкіх выбараў. Зьмена ўлады рэзка зьнізіла ўплыў Расеі ва Ўкраіне.

Рэвалюцыя годнасьці стала падставай для пачатку агрэсыі з боку Расеі, але не прычынай вайны. Ёсьць нават вэрсыі, што маскальскія спэцслужбы мэтанакавана працавалі над радыкалізацыяй пратэстаў з мэтай зьнішчэньня ўкраінскай дзяржаўнасьці ў цэлым, і ўсё ж выкарыстоўвалі момант часовай адсутнасьці прэзыдэнта й іншых вышэйшых службовых асоб, асабліва сілавых структур, для захопу Крыма.

== Асноўныя падзеі ==

=== Крым ===
{{Асноўны артыкул|Акупацыя Крыма}}
[[Файл:2014-03-09 - Perevalne military base - 0144.JPG|250пкс|міні|Расейскія «Тыгры» каля ўкраінскай вайсковай часткі, [[Перавальнае]]]]
Увечары 25 лютага каля 500 чалавек [[пікет]]авалі Раду АРК, на [[дах]]у будынку якой устанавілі расейскі сьцяг<ref>{{Навіна|аўтар=[[Алег Кручкоў]]|загаловак=Над будынкам парлямэнту Крыму паднялі сьцяг Расеі|спасылка=http://m.charter97.eu/be/news/2014/2/25/88173|выдавец=Хартыя’97|дата публікацыі=25 лютага 2014|дата доступу=4 траўня 2014}}</ref>. 26 лютага ў [[Сімфэропаль|Сімфэропалі]] [[крымскія татары]] правялі 5-тысячны сход супраць анэксіі Крыму<ref>{{Навіна|аўтар=[[Інтэрфакс]]|загаловак=Каля парламента Крыма сабралася каля 5000 праціўнікаў і 700 прыхільнікаў незалежнасці|спасылка=http://pda.nn.by/artykul/123551.html|выдавец=[[Наша Ніва]]|дата публікацыі=26 лютага 2014|дата доступу=4 траўня 2014}}</ref>. У выніку сутычкі з 700 прыхільнікамі партыі «[[Расейскае адзінства]]» загінула 2 татараў, пацярпела 30<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Савет міністраў і Вярхоўную Раду Крыма захапілі невядомыя|спасылка=http://blr.belta.by/by/all_news/world/Savet-Mnstra--Vjarxony-Savet-Kryma-zaxapl-nevjadomyja_i_65489.html|выдавец=БелТА|дата публікацыі=27 лютага 2014|дата доступу=4 траўня 2014}}</ref>.

Уначы, прыкладна а 4-й гадзіне, 27 лютага 30 {{Артыкул у іншым разьдзеле|Паветрана-дэсантныя войскі Расеі|расейскіх дэсантнікаў|en|Russian Airborne Troops}} {{Артыкул у іншым разьдзеле|45-ы асобны гвардзейскі разьведвальны полк|45-га асобнага гвардзейскага разьведвальнага палка|en|45th Detached Reconnaissance Regiment}} з [[Маскоўская вобласьць|Маскоўскай вобласьці]] ({{Артыкул у іншым разьдзеле|Кубінка||be|Горад Кубінка}}, [[Адзінцоўскі раён]])<ref name="нн" /> ва ўніформе без апазнавальных знакаў, але з аўтаматамі Калашнікава і ў масках захапілі ўрад і Раду АРК, над якой зноў узьнялі расейскія сьцягі<ref>{{Навіна|аўтар=[[Украінскае незалежнае інфармацыйнае агенцтва навінаў]]|загаловак=У Сімферопалі захопленыя парламент і ўрад, узнятыя расійскія сцягі|спасылка=http://pda.nn.by/artykul/123576.html|выдавец=Наша Ніва|дата публікацыі=27 лютага 2014|дата доступу=3 красавіка 2014}}</ref>.

На 4 сакавіка расейскае войска захапіла ўкраінскія памежныя пасты ў Крыме і партовы тэрмінал ў Керчы<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Чуркін: Увесьці войскі ва Ўкраіну папрасіў Януковіч|спасылка=http://m.charter97.eu/be/news/2014/3/4/89063|выдавец=Хартыя’97|дата публікацыі=4 сакавіка 2014|дата доступу=13 чэрвеня 2014}}</ref>.

5 сакавіка расейскі флёт распачаў [[блякада ўкраінскага флёту на возеры Данузлаў|блякаду ўкраінскага флёту на возеры Данузлаў]]. Тады ж у якасьці [[доказ]]у расейскага ўварваньня ўкраінскія вайскоўцы затрымалі на тэрыторыі сваёй вайсковай часткі расейца, які пранік туды ў [[Вайсковая форма|вайсковай форме]] без апазнавальных знакаў з расейскім вайсковым білетам<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Украінцы злавілі ў Крыме расейскага вайскоўца (фота)|спасылка=http://www.euroradio.by/ukraincy-zlavili-u-svayoy-chastcy-u-kryme-rasiyskaga-vayskouca-fota|выдавец=Эўрарадыё|дата публікацыі=5 сакавіка 2014|дата доступу=29 сакавіка 2014}}</ref>.

6 сакавіка Вярхоўная Рада АРК зьвярнулася да прэзыдэнта Расеі і Фэдэральнага сходу Расейскай Фэдэрацыі з прапановай аб пачатку працэдуры ўваходжаньня ў склад Расейскай Фэдэрацыі ў якасьці суб’екту Расеі<ref>[http://charter97.org/be/news/2014/3/6/89470/ Крымскія сепаратысты папрасілі Пуціна аб аншлюсе]</ref>.

У ноч з 6 на 7 красавіка 2014 году ў Крыме ў пасёлку Навафёдараўка расейскі вайсковец малодшы сяржант Яўген Зайцаў у афіцэрскім інтэрнаце двума стрэламі ва ўпор з аўтамату застрэліў вайскоўца Сацкай марской авіяцыйнай брыгады Ўзброеных сілаў Украіны маёра Станіслава Карачэўскага, які рыхтаваўся да выезду на мацярык. 32-гадовага ўкраінскага афіцэра, у якога засталася маці, жонка і двое малалетніх дзяцей, пахавалі на яго радзіме ў горадзе [[Бярдзянск]] [[Запароская вобласьць|Запароскай вобласьці]]. Была ўзбуджаная крымінальная справа па ч. 1 арт. 105 Крымінальнага кодэкса РФ (забойства). 13 сакавіка 2015 году забойца асуджаны да двух гадоў пазбаўленьня волі<ref>[http://www.pravda.com.ua/news/2015/04/21/7065451/ Російський військовий, який застрелив українського офіцера в Криму, отримав 2 роки в’язниці] // УП {{Ref-ua}}</ref>.

8 сакавіка 2014 году ў Крыме адбыліся акцыі супраць вайны, супраць расейскай акупацыі, за мір і адзінства Ўкраіны. У населеных пунктах ствараліся жывыя ланцугі ўздоўж дарог ды аўтатрасаў, і з украінскімі сьцягамі ў руках пачалі маліцца за адзінства Ўкраіны<ref>[http://www.radiosvoboda.org/content/article/25290040.html У Криму масові акції протесту жінок проти війни і за єдність України] Радіо свобода, 8 березня 2014&nbsp;р.</ref>. На 13 сакавіка расейскія войскі заблякавалі і вывелі з ладу 40 памежных украінскіх аб’ектаў, захапілі 20 збудаваньняў дзяржаўнай інфраструктуры, узялі ў аблогу 37 украінскіх вайсковых частак, яшчэ 4 — захапілі<ref>{{Навіна|аўтар=[[УНІАН]]|загаловак=У Крыме 37 воінскіх часьцей у аблозе, чатыры — захопленыя акупантамі|спасылка=http://m.euroradio.by/u-kryme-37-voinskih-chascey-abloze-chatyry-zahoplenyya-akupantami-mapa|выдавец=Эўрарадыё|дата публікацыі=13 сакавіка 2014|дата доступу=3 красавіка 2014}}</ref>.

16 сакавіка ўсталяваныя расейскімі дэсантнікамі<ref name="нн">{{Навіна|аўтар=|загаловак=Контрвыведка Ўкраіны: Расея даручыла сэпаратыстам забіць 100-200 чалавек, каб увесьці войскі|спасылка=http://pda.nn.by/artykul/126829.html|выдавец=Наша Ніва|дата публікацыі=16 красавіка 2014|дата доступу=3 траўня 2014}}</ref> ўлады АРК правялі незаконны паводле Канстытуцыі Ўкраіны<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Парлямэнт Украіны распусьціў Вярхоўную Раду Крыму|спасылка=http://www.svaboda.by/articleprintview/25297869.html|выдавец=Радыё «Свабода»|дата публікацыі=15 сакавіка 2014|дата доступу=4 траўня 2014}}</ref> [[рэфэрэндум пра статус Крыму]], цягам якога адзначаліся [[махінацыя|махінацыі]] і пасьлядоўнае распальваньне [[нянавісьць|нянавісьці]] з боку расейскай [[прапаганда|прапаганды]] пры адначаснай адсутнасьці пагрозы для расейцаў<ref name="Белсат">{{Навіна|аўтар=[[Марцін Ярскі]]|загаловак=Эўразвяз пачаў пастаўкі газу ва Ўкраіну|спасылка=http://m.belsat.eu/be/wiadomosci/a,19215|выдавец=[[Белсат]]|дата публікацыі=15 красавіка 2014|дата доступу=16 красавіка 2014}}</ref>.

Тым часам, міністры абароны Расеі і Ўкраіны дамовіліся аб 5-дзённым замірэньні да 21 сакавіка<ref>{{Навіна|аўтар=[[Газэта па-ўкраінску]]|загаловак=Украінскія і расейскія вайскоўцы дамовіліся пра перамір'е ў Крыме да 21 сакавіка|спасылка=http://pda.nn.by/artykul/124804.html|выдавец=[[Наша Ніва]]|дата публікацыі=16 сакавіка 2014|дата доступу=2 красавіка 2014}}</ref>. Аднак 18 сакавіка расейскае войска парушыла замірэньне нападам на ўкраінскую вайсковую частку ў [[Сімфэропаль|Сімфэропалі]], забіўшы аднаго і параніўшы 2 украінскіх вайскоўцаў<ref>{{Навіна|аўтар=[[Украінская праўда]]|загаловак=Украінскім вайскоўцам у Крыме дазволілі прымяняць зброю|спасылка=http://pda.nn.by/artykul/124983.html|выдавец=Наша Ніва|дата публікацыі=18 сакавіка 2014|дата доступу=2 красавіка 2014}}</ref>. Таксама з боку нападнікаў загінуў расейскі [[вэтэран]] [[ДРЧВ|другой чачэнскай вайны]] 1999—2009 гадоў з [[Валгаградзкая вобласьць|Валгаградзкай вобласьці]] ([[Паўднёвая фэдэральная акруга]])<ref>{{Навіна|аўтар=[[Валеры Буйвал]]|загаловак=Маскоўская банда ў дзеяньні|спасылка=http://www.bielarus.net/archives/2014/03/29/3645|выдавец=[[Беларуская Салідарнасьць]]|дата публікацыі=29 сакавіка 2014|дата доступу=2 красавіка 2014}}</ref>. У выніку махінацыяў<ref name="Белсат"/> з галасаваньнем усталяваныя расейскім войскам<ref name="нн"/> улады Аўтаномнай Рэспублікі Крым і Севастопалю абвясьцілі, што быццам большасьць галасоў атрымаў варыянт «За ўзьяднаньне з Расеяй». На наступны дзень калябарацыйныя структуры АРК і Севастопалю абвясьцілі стварэньне быццам незалежнае Рэспублікі Крым з тэрыторыяў АРК і Севастопалю, мэтаю якой, паводле паведамленьняў уладаў АРК і Севастопалю, стала спрашчэньне працэсу далучэньня да Расеі.

[[Файл:VOA-Crimea-Simferopol-airport.jpg|200px|міні|зьлева|Узброеныя расейскія інтэрвэнты бяз знакаў адрозьненьня ў аэрапорце «Сімферополь»]]
21 сакавіка расейскі прэзыдэнт [[Уладзімер Пуцін]] падпісаў закон аб далучэньні да Расеі паўвостраву Крым<ref>{{Навіна|аўтар=[[Зьміцер Уласаў]]|загаловак=Пуцін падпісаў законы аб прыняцьці Крыму і Севастопалю ў склад Расеі|спасылка=http://by.belapan.by/archive/2014/03/21/689671_689672|выдавец=[[БелаПАН]]|дата публікацыі=21 сакавіка 2014|дата доступу=3 красавіка 2014}}</ref>, хоць [[Будапэшцкі мэмарандум]] забавязвае Расею паважаць дзяржаўныя межы Ўкраіны і ўстрымлівацца ад ужыцьця сілы супраць яе тэрытарыяльнай цэласнасьці. Прызнаваць непарушнасьць дзяржаўных межаў Украіны Расею забавязвала таксама дамова пра сяброўства, супрацоўніцтва і партнёрства паміж Украінай і Расеяй<ref>[https://news.tut.by/world/609227.html?utm_source=42.tut.by&utm_medium=bottom_news&utm_campaign=recirculation%20%E2%80%83 Россия получила официальную ноту от Киева о разрыве Договора о дружбе]{{Недаступная спасылка|date=May 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} // [[Tut.by]] {{ref-ru}}</ref>. Таксама Расеяй парушаныя расейска-ўкраінская дамова пра дзяржаўную мяжу, ратыфікаваная ў 2004 годзе<ref>{{Cite web|url=http://zakon2.rada.gov.ua/laws/show/643_157|title=Договір між Україною і Російською Федерацією про українсько-російський державний кордон (укр/рос)|language=uk|work=Законодавство України|accessdate=2018-02-03}}</ref>, а таксама Хельсінцкія пагадненьні<ref name="акт">{{Cite web|url=http://www.osce.org/ru/mc/39505|title=Хельсинский Заключительный акт {{!}} ОБСЕ|website=www.osce.org|language=ru|accessdate=2018-02-03}}</ref>. 15 красавіка [[Вярхоўная Рада Ўкраіны]] ўхваліла закон аб зьмене праўнага стану Крыму на захоплены ў выніку ўзброенага нападу Расеі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Вярхоўная рада Ўкраіны прызнала Крым часова акупаванай тэрыторыяй|спасылка=http://blr.belta.by/all_news/world/Vjarxonaja-rada-Ukrany-pryznala-Krym-chasova-akupravanaj-terytoryjaj_i_66642.html|выдавец=[[БелТА]]|дата публікацыі=15 красавіка 2014|дата доступу=16 красавіка 2014}}</ref>. Паводле апублікаванага фэдэральнага закону Рэспубліка Крым стала падзеленай на [[Рэспубліка Крым|Рэспубліку Крым]] і места фэдэральнага значэньня Севастопаль, абодва тэрытарыяльна адпавядаюць АРК і севастопальскай мескай радзе.

27 студзеня 2017 году вадалазнае судна «Пачаеў» Ваенна-марскіх сілаў Украіны было абстралянае з захопленай расейцамі ўкраінскай сьвідравой вышкі Адэскага газавага радовішча<ref>[http://ukr.lb.ua/society/2017/01/27/357042_sudno_pochaiv_obstrilyali_z_burovih.html Судно «Почаїв» обстріляли з бурових платформ у Чорному морі] // ukr.lb.ua</ref>. 1 лютага 2017 году падчас зьдзяйсьненьня трэніровачнага палёту ў выключнай (марской) эканамічнай зоне Ўкраіны, у раёне Адэскага газавага радовішча, з раней захопленых Расеяй сьвідравых вышак са стралковай зброі быў абстраляны транспартны самалёт Ваенна-марскіх сілаў [[Узброеныя сілы Ўкраіны|Узброеных сілаў Украіны]] Ан-26<ref>[http://nn.by/?c=ar&i=184693 Украінскі самалёт абстралялі над Чорным морам з захопленых Расеяй вышак] // [[Наша ніва]]</ref>.

25 лістапада 2018 году тры ўкраінскія караблі ішлі з украінскай [[Адэса|Адэсы]] ва ўкраінскі порт [[Бярдзянск]] на Азоўскім моры. Яны былі абстраляныя расейскімі караблямі ў Керчанскай пратоцы, якая разьдзяляе анэксаваны Крым і тэрыторыю Расеі. Адзін з украінскіх караблёў быў пратаранены расейскім караблём<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=221218 Расія абстраляла і захапіла ўкраінскія караблі ў Керчанскім праліве] // [[Наша ніва]]</ref>. 23 украінскія маракі захопленыя ў палон, тры зь якіх параненыя. Маракоў вывезьлі ў Маскву і зьмясьцілі ў СІЗА<ref>[https://www.racyja.com/palityka/zakhoplenykh-ukrainskikh-marakou-vyvez/ Захопленых украінскіх маракоў вывезлі з Крыма ў Маскву]{{Недаступная спасылка|date=December 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} // racyja.com</ref>. Да гэтай атакі ўкраінскія караблі бесьперашкодна хадзілі ў Керчанскай пратоцы, у тым ліку вайсковыя<ref>[https://gordonua.com/ukr/news/crimea/-ukrajinski-korabli-projshli-pid-krimskim-mostom-video-373905.html Українські кораблі пройшли під Кримським мостом. Відео] // gordonua.com</ref>. Атака была зьдзесьненая, нягледзячы на свабоду міжнароднага суднаходзтва паводле міжнароднага права. На момант атакі таксама заставалася дзейнай украінска-расейская дамова пра сумеснае выкарыстаньне Азоўскага мора і Керчанскай пратокі<ref>[http://www.mid.ru/foreign_policy/international_contracts/2_contract/-/storage-viewer/bilateral/page-169/46287 ДОГОВОР между Российской Федерацией и Украиной о сотрудничестве в использовании Азовского моря и Керченского пролива] // <br />ДОГОВОР между Российской Федерацией и Украиной о сотрудничестве в использовании Азовского моря и Керченского пролива от 24.12.2003:
<br />
Статья 2
<br />
1. Торговые суда и военные корабли, а также другие государственные суда под флагом Российской Федерации или Украины, эксплуатируемые в некоммерческих целях, пользуются в Азовском море и Керченском проливе свободой судоходства.
<br />
2. Торговые суда под флагами третьих государств могут заходить в Азовское море и проходить через Керченский пролив, если они направляются в российский или украинский порт или возвращаются из него.
<br />
3. Военные корабли и другие государственные суда третьих государств, эксплуатируемые в некоммерческих целях, могут заходить в Азовское море и проходить через Керченский пролив, если они направляются с визитом или деловым заходом в порт одной из Сторон по ее приглашению или разрешению, согласованному с другой Стороной.<br /> // Міністэрства замежных справаў Расеі {{ref-ru}}</ref>. Пасьля атакі ў 10 вобласьцях Украіны ўведзены ваенны стан<ref>[https://www.racyja.com/palityka/vyarkhounaya-rada-razglyadae-pytanne-ab-u/ Ва Украіне ўведзена ваеннае становішча]{{Недаступная спасылка|date=December 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} // racyja.com</ref>.

=== Севастопаль ===
25 лютага, прыкладна ў 14:30 — на плошчы Нахімава ў цэнтры [[Севастопаль|Севастопалю]] відавочцы заўважылі бронетранспартэр. Ён праехаў вуліцай Леніна і заехаў у двор Дому Масквы. У прэс-службе Камандваньня Чарнаморскага флёту пракамэнтаваць дадзены факт не змаглі. На плошчы Нахімава актывізаваліся супрацоўнікі падразьдзяленьня «Бізон» і вайскоўцы. Паводле папярэдняй інфармацыі высьветлілася, што [[БТР]] прыгналі для ўзмацненьня аховы аб’ектаў Чарнаморскага флёту Расеі, а менавіта будаўнічага ўпраўленьня, якое разьмяшчаецца на плошчы Нахімава.

На той момант бясьпеку пачалі ўзмацняць на ўсіх аб’ектах Чарнаморскага флёту РФ<ref>[https://web.archive.org/web/20140813170942/http://sevastopolnews.info/2014/02/lenta/sobytiya/069214864/ В центр Севастополя пригнали БТР] {{Ref-ru}}</ref>.

[[Файл:Belbek.jpg|значак|справа|250пкс|Пасажырскі тэрмінал аэрапорту «Бяльбек»]]
А 3-й гадзіне ночы 28 лютага 2014 году 300 расейскіх жаўнераў з аўтаматамі захапілі ўкраінскі аэрапорт {{Артыкул у іншым разьдзеле|Бяльбек (аэрапорт)|«Бяльбек»|uk|Бельбек (аеропорт)}} пад Севастопалем і спынілі яго працу<ref>{{Навіна|аўтар=[[Тацяна Каравянкова]]|загаловак=Украіна просіць экстрана склікаць пасяджэньне Савету бяспекі ААН у сувязі з падзеямі ў Крыме|спасылка=http://by.belapan.by/archive/2014/02/28/684474_684477|выдавец=[[БелаПАН]]|дата публікацыі=28 лютага 2014|дата доступу=2 траўня 2015}}</ref><ref>[http://www.unian.ua/politics/891336-na-aerodromi-krimu-sidayut-rosiyski-litaki-bilya-simferopolya-peresuvaetsya-kolona-btr.html На аеродроми Криму сідають російські літаки, біля Симферополя пересувається колона БТР] // УНІАН {{Ref-ua}}, 28.02.2014</ref>. Захопнікі перакрылі дарогу ў аэрапорт «вожыкамі» і ахоўвалі яе. На тэрыторыю аэрапорту ўвялі 3 БТР і 10 вайсковых грузавікоў «Урал»<ref>[http://www.unian.ua/politics/890996-300-viyskovih-z-avtomatami-zablokuvali-aeroport-pid-sevastopolem.html 300 військових з автоматами заблокували аеропорт під Севастополем] // УНІАН {{Ref-ua}}</ref>.

Спачатку расейскія войскі занялі будынак абслугоўваньня дэлегацыяў, на наступны дзень занялі ангары, потым атачылі варту. Варта не падпарадкавалася вымозе здаць зброю. Увечар адбыўся [[штурм]] варты з дапамогаю сьвятлошумавых гранатаў. Ніякіх загадаў ад найвышэйшага ўкраінскага камандаваньня не было дадзена. У выніку былі здадзеныя варта і склады. [[Расейцы]] занялі амаль усю вайсковую частку 4515<ref>[http://www.pravda.com.ua/news/2014/03/3/7017207/ Росіяни захопили зброю в українській частині у Бельбеку, застосовували світлошумові гранати] // УП {{Ref-ua}}</ref>. Раніцай 4 сакавіка паўсотні ўкраінскіх вайскоўцаў бяз зброі, са сьцягамі, пад камандаваньнем палкоўніка Юлія Мамчура прыйшлі ў суправаджэньні СМІ на аэрадром з вымогай пусьціць іх на пазыцыі. Расейскія вайскоўцы сустрэлі іх стрэламі ў паветра і пагражалі страляць па нагах<ref>[http://www.unian.ua/politics/892624-ukrajinski-viyskovi-u-belbeku-povernuli-chastinu-zlitnih-smug-foto-opublikovane-video.html Українські військові у Бельбеку повернули частину злітних смуг] // УНІАН {{Ref-ua}}</ref>. Аднак, у выніку перамоваў яны дапусьцілі Мамчура і яго падпарадкаваных на аэрадром.

5 сакавіка пачаліся рэпрэсіі супраць сем’яў украінскіх вайскоўцаў, якія пражываюць у Севастопалі. Дамы, дзе яны пражываюць, адключаныя ад электрасеткі<ref>[https://web.archive.org/web/20140306011209/http://www.nr2.ru/487818.html РИА Новый Регион. 06.03.14 01:18: Россия начала репрессии против семей украинских военных в Севастополе. Жилые дома отключены от электроснабжения]{{Ref-ru}}</ref>.

7 сакавіка расейскія вайскоўцы з дапамогай армейскага «[[КамАЗ]]у» прабілі вароты разьмешчанай у Севастопалі ў Юхарынай балцы вайсковай часткі А-2355, захапілі будынак і прарваліся да каманднага пункту тактычнай групы «Крым» [[Паветраныя сілы Ўкраіны|Паветраных сіл Украіны]]. Камандзір часткі быў заблякаваны<ref>[http://ua.interfax.com.ua/news/general/195056.html Російські військові штурмують українську військову частину в Севастополі], Інтерфакс-Україна, 7 сакавіка 2014 {{Ref-ua}}</ref>. Пазьней да расейскіх вайскоўцаў далучыліся неапазнаныя асобы зь бітамі. На тэрыторыі згаданай часткі разьмешчаныя каля сотні ўкраінскіх вайскоўцаў, «па стане на 23.45 сувязі з ваеннай часткай, а таксама з журналістамі, якія прыбылі ў частку, няма. Па папярэдніх зьвестках, украінскія вайскоўцы знаходзяцца ў бункеры, і сувязі зь імі пакуль няма. Разам з тым, па гарадзкім тэлефоне ніхто не адказвае»<ref>[http://www.pravda.com.ua/news/2014/03/8/7018108/ У Севастополі російські солдати штурмували українську військову частину], УП, 08 сакавіка 2014 {{Ref-ua}}</ref>. Падчас штурму зьбітыя журналісты, якія здымалі падзеі. Сярод іх супрацоўнікі ўкраінскіх тэлеканалаў, карэспандэнты грэцкіх і расейскіх пэрыядычных выданьняў. Пасьля штурму ўзброеныя асобы без апазнавальных знакаў учынілі збройны перасьлед супрацоўнікаў [[Украіна|украінскага]] тэлеканалу і [[Грэцыя|грэцкай]] газэты<ref>[http://www.pravda.com.ua/news/2014/03/7/7018119/ У Севастополі жорстоко побили журналістів], УП, 07 сакавіка 2014 {{Ref-ua}}</ref><ref>[http://tvrain.ru/articles/pri_shturme_ukrainskoj_chasti_v_sevastopole_postradal_rossijskij_zhurnalist-364614/ При штурме украинской части в Севастополе пострадал российский журналист], тэлеканал «Дождж», 8 сакавіка 2014 году{{Ref-ua}}</ref>.

22 сакавіка расейскія войскі спэцпрызначэньня з дапамогай 6 БТР узялі штурмам украінскія авіябазу і вайсковую частку ў Бяльбеку<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Вайсковая частка «Бяльбек» – пад абстрэлам|спасылка=http://www.belsat.eu/be/articles/18704/|выдавец=[[Белсат]]|дата публікацыі=22 сакавіка 2014|дата доступу=2 траўня 2015}}</ref>.

=== Усход Украіны ===
{{Асноўны артыкул|Вайна на Данбасе}}
[[Файл:Sloviansk standoff - 18-20 April 2014 - 05.jpg|міні|Славянск, заняты ўзброенымі прарасейскімі сэпаратыстамі]]
У пачатку красавіка пачалося расейскае вайсковае ўварваньне ва ўсходнія рэгіёны Ўкраіны. Расейскія вайсковыя інтэрвэнты пад прыхаваньнем, расейскія найміты і мясцовыя ўзброеныя саўдзельнікі ажыцьцяўлялі падрыўную й [[Дывэрсія|дывэрсійную]] дзейнасьць, накіраваную на гвалтоўнае адабраньне [[Данбас]]у ў склад Расеі. У пэрыяд з 12 па 14 красавіка расейскія дывэрсанты<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У гарадах Данецкай вобласьці - «зялёныя чалавечкі»|спасылка=http://www.belsat.eu/be/articles/19150/|выдавец=Белсат|дата публікацыі=12 красавіка 2014|дата доступу=21 студзеня 2015}}</ref> і [[Тэрарызм|тэрарысты]] захапілі шэраг адміністрацыйных будынкаў у гарадох Данецкай вобласьці: [[Славянск]], [[Краматорск]], [[Арцёмаўск (Данецкая вобласьць)|Арцёмаўск]], [[Чырвоны Ліман]], [[Дружкоўка]], [[Янакіева]], [[Макееўка]], [[Марыюпаль]], [[Горлаўка]], [[Харцыск]], [[Жданаўка (Данецкая вобласьць)|Жданаўка]] й [[Храстоўка|Кіраўскае]].

15 красавіка ўкраінскія войскі ўвайшлі ў [[Славянск]] і [[Краматорск]], вызвалілі аэрапорты згаданых гарадоў. З 16 красавіка па 1 траўня расейскія дывэрсанты і іх саўдзельнікі з тэрарыстычнай арганізацыі [[Данецкая народная рэспубліка|ДНР]] захапілі адміністрацыі гарадоў: Новаазоўск, Северск, Камсамольскае, Чырвонаармейск, Родзінскае. 28 красавіка ў Луганску расейскія дывэрсанты<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У Луганску абяззброілі дыверсійную групу, узброеную гранатамётам і аўтаматамі|спасылка=http://pda.nn.by/artykul/126063.html|выдавец=Наша Ніва|дата публікацыі=5 красавіка 2014|дата доступу=21 студзеня 2015}}</ref> абвясьцілі стварэньне ЛНР, і пачалі захопліваць адміністрацыйныя будынкі Луганскай вобласьці. За пэрыяд 28 красавіка — 2 траўня былі захопленыя: [[Станіца Луганская]], [[Луганск]], [[Хрустальны|Красны Луч]], [[Першамайск (Луганская вобласьць)|Першамайск]], [[Алчэўск]], [[Антрацыт]], [[Сьвярдлоўск (Луганская вобласьць)|Сьвярдлоўск]], [[Стаханаў]]<ref>[http://news.liga.net/articles/politics/1596426-vtorzhenie_v_ukrainu_poslednie_sobytiya_v_donbasse_i_krymu.htm Кроніка Антытэрарыстычнае апэрацыі на Данбасе: 1-31 траўня (NewsLiga.net)] {{Ref-ru}}</ref>.

11 траўня тэрарыстычныя групоўкі [[Данецкая народная рэспубліка|ДНР]] і [[Луганская народная рэспубліка|ЛНР]] правялі выбарчыя махінацыі з рэфэрэндумамі аб статусе ДНР і ЛНР<ref>[http://espreso.tv/news/2014/05/12/za_nezalezhnist_dnr_na_psevdoreferendumi_proholosuvalo_89_yavka_7487_ Сепаратисти оголосили остаточні результати «референдуму»: За ДНР проголосувало 89% — Espreso TV]{{Ref-uk}}</ref>, само правядзеньне якіх супярэчыла заканадаўству Ўкраіны.

Уначы 22 траўня расейскія дывэрсанты з атраду падпалкоўніка ГРУ Безьлера забілі 18 [[Узброеныя сілы Ўкраіны|украінскіх салдатаў]] пад Валнавахай. 26 траўня ў баі за [[данецкі аэрапорт]] украінскія салдаты забілі каля 300 расейскіх інтэрвэнтаў і іх пасобнікаў. Пры гэтым украінская армія не панесла ніякіх стратаў.

4 чэрвеня сілы антытэрарыстычнай апэрацыі цалкам вызвалілі [[Чырвоны Ліман]].

13 чэрвеня ўкраінскія войскі вызвалілі [[Марыюпаль]]. 14 чэрвеня расейскія інтэрвэнты зьбілі [[Іл-76]] Узброеных сілаў Украіны, які дастаўляў вайскоўцаў у [[Луганскі аэрапорт]], у выніку загінулі 49 чалавек, у тым ліку экіпаж самалёту. У той жа дзень былі зьдзейсьненыя шматлікія напады расейскіх інтэрвэнтаў і тэрарыстаў на блёкпосты сіл АТА, падчас якіх было забіта 6 украінскіх вайскоўцаў. Усяго за 14 чэрвеня страты ўкраінскага войска склалі 55 чалавек, што зьяўляецца найбуйнейшай ваеннай стратай Украіны за час незалежнасьці.

19 чэрвеня была пачатая падрыхтоўка да перамір’я, асноўныя сілы ўкраінскіх войскаў былі кінутыя на ўзяцьце пад кантроль дзяржаўнай мяжы Ўкраіны. Расейскія інтэрвэнты і тэрарысты працягвалі весьці агонь.

20 чэрвеня [[Пятро Парашэнка]] аддаў загад аб спыненьні баявых дзеяньняў на занятых узброенымі сэпаратыстамі тэрыторыях, перамір’е было абвешчанае з 22:00 20 чэрвеня па 10:00 27 чэрвеня 2014 году. У прадстаўленым пляне «спыненьне агню» зьмяшчалася 15 абавязковых пунктаў для яго выкананьня<ref>[http://tsn.ua/politika/mirniy-plan-dlya-donbasu-peredbachaye-shirokomasshtabnu-amnistiyu-poroshenko-353091.html Мирний план для Донбасу передбачає широкомасштабну амністію — Порошенко] (Телевізійна служба новин) {{Ref-uk}}</ref>.

[[Файл:Ukrainian government flyer in Sloviansk, July 9, 2014.jpg|thumb|Лістоўка прэс-цэнтру АТА для жыхароў Славянска]]
За час перамір’я загінулі 27 і былі параненыя 69 ўкраінскіх салдатаў. Агульная колькасьць нападаў расейскіх інтэрвэнтаў на пазыцыі ўкраінцаў — 108 разоў. У прыватнасьці абстрэльваліся пазыцыі ўкраінскіх вайскоўцаў на вышыні [[Карачун]], [[Краматорск]], [[Амвросіеўка]] й [[Рубежнае]]. Працягвалася пастаўка расейскай ваеннай тэхнікі. Расейскія інтэрвэнты захапілі ваенную частку ВСУ 3004, разьмешчаную ў Данецку. 24 чэрвеня быў зьбіты верталёт [[Мі-8]], у выніку чаго загінулі 9 украінскіх вайскоўцаў, у тым ліку 3 чальцы экіпажу. На агрэсараў заведзеныя крымінальныя справы па артыкуле «Тэракт»<ref>[http://www.unian.ua/politics/932477-pid-slovyanskom-boyoviki-zbili-ukrajinskiy-vertolit-mi-8-zaginuli-9-osib.html Під Слов’янськом бойовики збили український вертоліт Мі-8, загинули 9 осіб] (УНІАН) {{Ref-uk}}</ref>.

Пасьля нарады [[РНБА]], [[Пятро Парашэнка|Пятром Парашэнкам]] было вырашана працягнуць аднабаковае перамір’е з 27 чэрвеня па 30 чэрвеня.

11 сакавіка 2015 году ў цэнтры [[Екацярынбург]]у адбылася цырымонія адпраўкі новай партыі расейскіх баевікоў на ўсход Украіны. Яны мусяць аб’яднацца з тэрарыстычнай брыгадай «Прывід» групоўкі «[[ЛНР]]»<ref>[https://web.archive.org/web/20160305053430/http://pda.nn.by/artykul/145880.html Са сьвятаром і танцам вайны: у Екацярынбургу ўрачыста правялі байцоў ваяваць у Данбас] // [[Наша ніва (1991)|Наша ніва]]</ref>.

За 2016 г. расейскія інтэрвэнты забілі на ўсходзе Ўкраіны 211 вайскоўцаў Узброеных сілаў Украіны<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У 2016 годзе на Данбасе загінулі 211 украінскіх вайскоўцаў|спасылка=http://www.svaboda.org/a/28208323.html|выдавец=[[Свабода (радыё)|Радыё «Свабода»]]|дата публікацыі=1 студзеня 2017|дата доступу=1 студзеня 2017}}</ref> насуперак паўторнаму [[Менскія пагадненьні (2015)|Менскаму пагадненьню]] аб спыненьні агню ад 12 лютага 2015 году.

==== Камандуючыя прарасейскімі баевікамі і войскамі ====
<gallery style="margin:2px auto; text-align:center">
Александр Бородай.jpg|[[Аляксандар Барадай]], генэрал-маёр [[Фэдэральная служба бясьпекі Расейскай Фэдэрацыі|ФСБ Расеі]], грамадзянін [[Расея|РФ]]
Igor Ivanovich Strelkov.jpg|[[Ігар Гіркін]], палкоўнік [[Дзяржаўная выведвальная управа Расеі|Дзяржаўнай выведвальнай управы РФ]] і [[Фэдэральная служба бясьпекі Расейскай Фэдэрацыі|ФСБ Расеі]], грамадзянін [[Расея|РФ]]
Igor Bezler speech on camera.jpg|[[Ігар Безьлер]], падпалкоўнік [[Дзяржаўная выведвальная управа Расеі|Дзяржаўнай выведвальнай управы РФ]], грамадзянін [[Расея|РФ]]
</gallery>

=== Вербаваньне насельніцтва расейскімі спэцслужбамі ===
Апроч перакідкі расейскіх войскаў і камандуючых дывэрсійнымі фармаваньнямі, расейскія спэцслужбы актыўна займаюцца залукай мясцовых жыхароў і ўкраінскіх вайскоўцаў. У лютым 2014 году [[Служба бясьпекі Ўкраіны]] затрымала жыхара [[Харкаў|Харкава]], падазраванага ў перадачы [[Фэдэральная служба бясьпекі Расейскай Фэдэрацыі|ФСБ Расеі]] сакрэтных зьвестак пра сталую дысьлякацыю ўкраінскіх войскаў<ref>[http://news.liga.net/news/politics/5174054-v_kharkove_zaderzhan_informator_fsb_peredavavshiy_dannye_o_voennykh.htm В Харькове задержан информатор ФСБ, передававший данные о военных] // news.liga.net {{Ref-ru}}</ref>.

У верасьні 2014 году быў затрыманы старшы лейтэнант [[Ваенна-паветраныя сілы Ўкраіны|ВПС Украіны]], які перадаваў [[Фэдэральная служба бясьпекі Расейскай Фэдэрацыі|ФСБ Расеі]] сакрэтныя зьвесткі пра месцазнаходжаньне ўкраінскіх войскаў. Афіцэр быў прысуджаны да 12 гадоў пазбаўленьня волі за дзяржаўную здраду Арджанікідзэўскім раённым судом [[Запарожжа]]<ref>[http://pda.nn.by/artykul/146421.html Лейтэнант украінскіх ВПС атрымаў 12 гадоў за дзяржаўную здраду]{{Недаступная спасылка|date=July 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} // [[Наша ніва]]</ref>.

=== Расправы над украінскімі ваеннапалоннымі ===
[[Файл:Arsen Pavlov, aka Motorola.jpg|значак|Расейскі камандзір [[ДНР]] [[Арсень Паўлаў]]]]
У ходзе расейскай інтэрвэнцыі неаднаразова адзначаліся факты катаваньняў, зьдзекаў і забойстваў украінскіх ваеннапалонных расейскімі баевікамі й іх саўдзельнікамі. Паводле зьвестак начальніка галоўнай сьледчай управы [[Служба Бясьпекі Ўкраіны|СБУ Ўкраіны]] Васіля Воўка, баевікі расстрэльвалі ўкраінскіх салдатаў за адмову выйсьці на арганізаваны тэрарыстамі парад 24 жніўня 2014 году ў [[Данецк]]у<ref>[http://www.unn.com.ua/ru/news/1415745-ukrayinskikh-zaruchnikiv-rozstrilyuvali-za-vidmovu-uchasti-v-paradi-polonenikh-v-donetsku-sbu Украинских военнопленных боевики расстреливали за отказ участвовать в параде 24 августа в Донецке] // Украинские национальные новости {{Ref-ru}}</ref>. Праваабарончая арганізацыя [[Amnesty International]] паведамляе, што палонены ўкраінскі вайсковец Ігар Баранавіцкі быў захоплены ў палон, катаваны і забіты. Цела вайскоўца было перададзенае родным, яго пахавалі ў [[Кіеў|Кіеве]] 3 красавіка 2015 году. 6 красавіка 2015 году атрыманае прызнаньне расейскага камандзіра баевікоў [[Арсень Паўлаў|Арсеня Паўлава]] пра ўласнаручнае забойства 15 ўкраінскіх ваеннапалонных. Amnesty International заклікае неадкладна пачаць расьсьледаваньне ваенных злачынстваў расейскіх інтэрвэнтаў<ref>[https://web.archive.org/web/20140917072125/http://uapress.info/ru/news/show/37298 Боевики «ДНР» и «ЛНР» расстреливают пленных бойцов АТО (ВИДЕО)] // Пресса Украины {{Ref-ru}}</ref><ref>[http://112.ua/obshchestvo/v-amnesty-international-zayavili-o-nalichii-dokazatelstv-rasstrela-boevikami-4-ukrainskih-plennyh-217759.html В Amnesty International заявили о наличии доказательств расстрела боевиками 4 украинских пленных]{{Недаступная спасылка|date=February 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} // Информационное агенство 112.ua {{Ref-ru}}</ref><ref>[http://www.kyivpost.com/content/kyiv-post-plus/kremlin-backed-fighters-confession-of-killing-prisoners-might-become-evidence-of-war-crimes-audio-385532.html Russian fighter’s confession of killing prisoners might become evidence of war crimes (AUDIO)] // KyivPost {{Ref-en}}</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20150412220748/http://news.tut.by/world/443324.html Amnesty требует расследовать убийства пленных на Донбассе] // TUT.by {{Ref-ru}}</ref>.

== Менская ўгода ==
{{Асноўны артыкул|Менскія пагадненьні (2014)|Менскія пагадненьні (2015)}}

== Прагнозы ==

=== Джахар Дудаеў ===
У 1995 годзе першы прэзыдэнт [[Чачэнская Рэспубліка Ічкерыя|Чачэнскай Рэспублікі Ічкерыя]] [[Джахар Дудаеў]] прадказаў расейскую інтэрвэнцыю ва Ўкраіну. Чачэнскі грамадзкі дзяяч адзначыў: «Спачатку Чачня, а потым будзе Крым»<ref>[http://tribun.com.ua/23474 Сначала Чечня, а потом будет Крым, — предсказал первый президент Республики Ичкерия] // ТРИБУН {{Ref-ru}}</ref><ref>[https://www.youtube.com/watch?v=kA6H-hzq8L8 Джохар Дудаев предвидел захват Крыма]</ref>.

=== Аляксандар Вэршбоў ===
Паводле матэрыялаў рэсурсу WikiLeaks у 2008 годзе амэрыканскі дыплямат, намесьнік генэральнага сакратара НАТО Аляксандар Вэршбоў указваў:
<blockquote>Украіна знаходзіцца пад моцным ціскам Расеі, і любая прыкмета «сыходу» ЗША з рэгіёну стане дадатковым стымулам для РФ.</blockquote>

=== Раіса Багатырова ===
Яшчэ ў адным з дакумэнтаў WikiLeaks прыводзяцца словы экс-сакратаркі Рады нацыянальнае бясьпекі Ўкраіны Раісы Багатыровай аб адкрытым умяшальніцтве Расеі ва ўнутрыпалітычныя справы Ўкраіны, згодна з чым Багатырова выказвала ўпэўненасьць у тым, што расейская разьведка распрацоўвае плян падзелу Ўкраіны. Яна падкрэсьліла, што найбольш слабае месца Ўкраіны — гэта Крым<ref>[http://charter97.org/be/news/2014/3/5/89314/ WikiLeaks: Россия собиралась «оторвать» Крым еще в 2006 году]</ref>.

=== Лех Качынскі ===
12 жніўня 2008 году, падчас [[Вайна ў Паўднёвай Асэтыі (2008)|расейскага ўварваньня ў Грузію]], [[прэзыдэнт Польшчы]] [[Лех Качынскі]] заявіў перад 150-тысячным [[веча]]м у [[Тбілісі]]: «Сёньня Грузія, заўтра Ўкраіна»<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=МЗС Польшчы: Выступленьне Леха Качыньскага ў Тбілісі не адлюстроўвае афіцыйнай пазыцыі Польшчы|спасылка=http://by.belapan.by/archive/2008/08/14/247535_247537|выдавец=БелаПАН|дата публікацыі=14 жніўня 2008|дата доступу=4 траўня 2014}}</ref>.

=== Міхаіл Саакашвілі ===
19 кастрычніка 2009 году [[прэзыдэнт Грузіі]] [[Міхаіл Саакашвілі]] паведаміў у Тбілісі памочніку [[Міністэрства абароны ЗША|міністра абароны ЗША]] {{Артыкул у іншым разьдзеле|Аляксандар Вэршбоў|Аляксандру Вэршбоў|en|Alexander Vershbow}} аб чаканьні таго, што «сьледам за нападам 2008 г. на Грузію Расея пойдзе на ўварваньне ў Крым»<ref>{{Навіна|аўтар=[[Аляксандар Вершбоў]]|загаловак=Грузія: Міша кажа п.м.а. Вершбоў, што Грузія — адданая мірнаму яднаньня і доўгатэміновай абароне|спасылка=https://www.wikileaks.org/plusd/cables/09TBILISI1965_a.html|выдавец=[[ВікіЛікс]]|мова=en|дата публікацыі=2 лістапада 2009|дата доступу=4 траўня 2014}}</ref>.

== Юрыдычная ацэнка ==
Міністэрства юстыцыі Ўкраіны прызнала антыканстытуцыйнымі, і ня маючымі юрыдычнай моцы (нелегітымнымі, а месцамі і пазазаконнымі) наступныя рашэньні мясцовых органаў улады:<ref>[http://charter97.org/be/news/2014/3/2/88733/ Минюст назвал незаконными решения о референдумах в АРК и Донбассе]</ref>
* Рашэньне аб прызначэньні старшынём Рады міністраў Аўтаномнай Рэспублікі Крым [[Аксёнаў Сяргей|Сяргея Аксёнава]] (прыняты нягледзячы на парушэньні артыкулу 136 Канстытуцыі Ўкраіны, артыкулу 37 Канстытуцыі Аўтаномнай Рэспублікі Крым, артыкулу 9 Закону Ўкраіны Аб Вярхоўнай Радзе Аўтаномнай Рэспублікі Крым; артыкулу 7 Закону Ўкраіны «Аб Радзе міністраў Аўтаномнай Рэспублікі Крым»),
* Рашэньне аб правядзеньні рэфэрэндуму адносна статусу Аўтаномнай Рэспублікі Крым і Севастопалю (Канстытуцыя Ўкраіны не прадугледжвае правядзеньне апытаньня мясцовага насельніцтва аб статусе рэгіёнаў, рашэньне прымалася ў захопленым будынку ВР АРК і Севастопалю і былі цалкам сфальыфікаванымі — на ўказаньне сьпікера ВР АРК галасаваньне праходзіла карткамі-дублікатамі, а не асабіста дэпутатамі ВР АРК, якія падчас галасаваньня адсутнічалі ў залі пасяджэньняў).
* Рашэньне аб адстаўцы ўраду Аўтаномнай Рэспублікі Крым.

[[Вярхоўная Рада Ўкраіны]] прызнала [[Расея|Расею]] краінай-агрэсарам<ref>[https://novychas.by/zamezza/ukraina_aficyjna_pryznala_rasi Украіна афіцыйна прызнала Расею агрэсарам] // [[Новы час (газэта)|Новы час]]</ref>.

== Эканамічныя наступствы ==
Расейская ўзброеная інтэрвэнцыя, энэргетычная блякада Расеяй і эмбарга на імпарт украінскіх тавараў з боку Расеі паставілі Ўкраіну на мяжу банкруцтва. На пачатак 2015 году [[золатавалютны запас]] Украіны склалі 6,4 млрд даляраў. Пасьля ўцёку [[Віктар Януковіч|Віктара Януковіча]] ў пачатку 2014 году яны складалі 15,4 млрд даляраў<ref>[https://web.archive.org/web/20160305093827/http://pda.nn.by/artykul/143844.html Украіна на мяжы банкруцтва: грыўня ўпала ніжэй 26 за даляр, золатавалютныя рэзервы скурчыліся да 6,4 млрд] // [[Наша ніва (1991)|Наша ніва]].</ref>.

=== Энэргетычная экспансія ===
13 красавіка 2015 году стала вядома, што міністэрства энэргетыкі Расеі заказала праектную дакумэнтацыю на ліквідацыю ўкраінскіх шахтаў на тэрыторыі акупаванага Данбасу. Тасама стала вядома, што тэхнічныя сродкі для згаданай ліквідацыі будуць дастаўленыя ў памежную з Украінай [[Растоўская вобласьць|Растоўскую вобласьць]]<ref>[http://www.rbc.ua/rus/news/rossiya-namerena-vydelit-mln-doll-likvidatsiyu-1428912207.html Россия намерена выделить 1,2 млн долл. на ликвидацию шахт Донбасса] // rbc.ua {{Ref-ru}}</ref>.

== Рэакцыі ў іншых краінах ==

=== Пратэсты ===
[[Файл:Geopolitics South Russia2.png|міні|250пкс|Геапалітыка [[Расея|Расеі]], мапа складзеная паводле зьвестак [[ЦРУ]]]]

==== Беларусь ====
* 2 сакавіка 2014 году ў Менску адбыўся [[пікет]] расейскай амбасады ў Беларусі супраць уварваньня<ref>{{Навіна|аўтар=[[Аксана Рудовіч]]|загаловак=Каля пасольства РФ у Менску затрымалі журналістаў|спасылка=http://pda.nn.by/artykul/123863.html|выдавец=Наша Ніва|дата публікацыі=2 сакавіка 2014|дата доступу=5 чэрвеня 2014}}</ref>.
* 25 сакавіка 2014 году ў Менску прайшлі традыцыйныя шэсьце і мітынг з нагоды [[Дзень Волі|Дня Волі]], гадавіны абвешчаньня незалежнасьці [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. Акцыя прайшла пад знакам асуджэньня расейскай агрэсіі ва Ўкраіне і салідарнасьці з [[Украінцы|украінскім народам]]. У акцыі прынялі ўдзел блізу 3 тысячаў чалавек<ref>[http://www.bnp.by/syoleta-dzen-voli-prajshou-pad-znakam-salidarnasci-z-ukrainaj Дзень Волі — 2014 прайшоў пад знакам салідарнасці з Украінай] // bnp.by</ref>.

==== Расея ====
[[Файл:Anti-war_flag_of_Russian_protesters_(2022).svg|спасылка=https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Anti-war_flag_of_Russian_protesters_(2022).svg|значак|[[Бел-сіня-белы{{Недаступная спасылка|date=May 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} сьцяг]] — сымбаль антываенных пратэстаў у Расеі, які прапануецца ў якасьці сьцяга парлямэнцкай рэспублікі Расеі]]
[[Файл:Марш за мир и свободу (2).jpg|значак|250пкс|Прыкладна 50 000 чалавек на «Маршы міру» ў падтрымку Ўкраіны. Масква, 15 сакавіка 2014 г.]]
[[Файл:Antiwar march in Moscow 2014-09-21 1862.jpg|значак|Марш міру ў Маскве. 21 верасьня 2014 году]]
* 2 сакавіка 2014 году ў Маскве адбыўся [[мітынг]] блізу 200 чалавек супраць вайны<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Масквічы пратэстуюць супраць вайны|спасылка=http://m.charter97.eu/be/news/2014/3/2/88776|выдавец=[[Хартыя'97]]|дата публікацыі=2 сакавіка 2014|дата доступу=5 чэрвеня 2014}}</ref>.
* 15 сакавіка 2014 году ў Маскве адбыўся «Марш міру» супраць вайны з Украінай. На марш выйшлі блізу 50 тысячаў чалавек. Шэсьце ўзначаліў апазыцыйны расейскі палітык [[Барыс Нямцоў]]<ref>[https://www.bbc.com/russian/international/2014/03/140315_ukraine_moscow_rallies «Марш мира» в Москве собрал десятки тысяч участников] // Расейская служба BBC {{ref-ru}}</ref>.
* 21 верасьня адбыўся «Марш міру» ў шэрагу расейскіх гарадоў. У [[Масква|Маскве]] на дэманстрацыю выйшлі блізу 50 000 тысячаў чалавек. Галоўнае патрабаваньне дэманстрантаў — спыненьне расейскага вайсковага ўварваньня ва Ўкраіну<ref>[https://www.bbc.com/russian/russia/2014/09/140921_moscow_peace_demo Десятки тысяч людей прошли по Москве «Маршем мира»] // Расейская служба BBC {{ref-ru}}</ref>.

==== Эўразьвяз ====
3 сакавіка, у сувязі з падзеямі ва Ўкраіне, [[Эўразьвяз]] прыняў рашэньне спыніць двухбаковыя перамовы з Расеяй аб адмене спрашчэньні візавага рэжыму<ref>[http://charter97.org/be/news/2014/3/4/89055/ ЕС прекращает переговоры с Россией об отмене визового режима]</ref>.

==== ЗША ====
28 лютага [[прэзыдэнт ЗША]] [[Барак Абама]] ў часе паўтарыгадзіннай тэлефоннай размовы з Пуціным адзначыў «відавочнае парушэньне Расеяй [[сувэрэнітэт]]у і тэрытарыяльнай цэласнасьці Ўкраіны» ды заклікаў яго вярнуць расейскія войскі на ''свае'' базы ў Крыме. Абама асудзіў «расейскае ваеннае ўварваньне на ўкраінскую тэрыторыю» і распарадзіўся аб тэрміновай тэхнічнай і фінансавай падтрымцы ўраду Ўкраіны<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Абама паўтары гадзіны размаўляў з Пуціным пра Ўкраіну|спасылка=http://www.svaboda.by/articleprintview/25282106.html|выдавец=Радыё «Свабода»|дата публікацыі=2 сакавіка 2014|дата доступу=13 чэрвеня 2014}}</ref>. 4 сакавіка {{Артыкул у іншым разьдзеле|Упраўленьне гандлёвага прадстаўніка ЗША|Ўпраўленьне гандлёвага прадстаўніка ЗША|en|Office of the United States Trade Representative}} адмовілася ад супольных з Расеяй укладаньняў. [[Міністэрства абароны ЗША]] адмовілася ад сумесных з Расеяй ваенных вучэньняў і прыпыніла візыты ў парты<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=ЗША прыпыняюць гандлёвую і вайсковую супрацу з Расеяй|спасылка=http://www.svaboda.by/articleprintview/25284317.html|выдавец=Радыё «Свабода»|дата публікацыі=4 сакавіка 2014|дата доступу=13 чэрвеня 2014}}</ref>.

==== КНР ====
Прадстаўніца КНР у Радзе Бясьпекі ААН асудзіла ўмяшальніцтва ва ўнутраныя справы Ўкраіны, заявіўшы наступнае<ref>[http://charter97.org/be/news/2014/3/4/89069/ КНР осуждает вмешательство во внутренние дела Украины]</ref>:
<blockquote>Мы асуджаем нядаўнія гвалтоўныя дзеяньні ва Ўкраіне і заклікаем усе бакі мірным чынам высьвятляць свае адносіны і сьвядома забясьпечваць захаванасьць правоў усіх групаў. Кітай падтрымлівае прынцып неўмяшаньня ва ўнутраныя справы. Мы паважаем тэрытарыяльную цэласнасьць і незалежнасьць Украіны. Мы пільна назіралі за развіццём падзеяў. Цяпер трэба знайсьці падставы для ўрэгуляваньня сытуацыі дзеля вяртаньня да міру і спакою ў рэгіёне</blockquote>

==== Канада ====
4 сакавіка, Канада абвясьціла аб прыпыненьні ваенна-тэхнічнага супрацоўніцтва з Расеяй. Адразу ж пасьля гэтага былі адменены ўсе заплянаваныя сустрэчы кіраўніцтва Канады з кіраўніцтвам Расеі, а таксама адменена правядзеньне вайсковых вучэньняў «Пільны арол».<ref>[http://charter97.org/be/news/2014/3/5/89228/ Канада объявила о приостановке военно-технического сотрудничества с Россией] // [[Хартыя’97]] {{Ref-ru}}</ref>

==== НАТО ====
5 сакавіка, пасьля пасяджэньня Рады [[НАТО]]-РФ, генэральны сакратар Альянсу [[Андэрс Фог Расмусэн]] зрабіў заяву, паводле якой:

<blockquote>НАТО вырашыла сёньня зрабіць шэраг неадкладных крокаў. Мы спынілі плянаваньне нашай сумеснай місіі з Расеяй — марское суправаджэньне амэрыканскага караблю з хімічнай зброяй. Мы таксама вырашылі з гэтага часу не праводзіць з Расеяй ніякіх сустрэч на грамадзянскім і ваенным узроўнях. Мы пераглядзім супрацоўніцтва NATO-Расея.</blockquote>

Адначасова Расмусэн падкрэсьліў, што НАТО будзе павялічваць партнэрства з Украінай і ўмацоўваць супрацоўніцтва для падтрымкі дэмакратычных рэформаў<ref>[http://news.liga.net/news/politics/996072-nato_priostanavlivaet_sotrudnichestvo_s_rf_i_sblizhaetsya_s_ukrainoy.htm НАТО приостанавливает сотрудничество с РФ и сближается с Украиной]</ref>.

== Памяць ==
1 жніўня 2017 году ў Кіеве адкрыты [[Помнік байцам антытэрарыстычнай апэрацыі (Кіеў)|Помнік байцам антытэрарыстычнай апэрацыі]]. Помнік выкананы ў выглядзе ме́ча, які пранізвае карту [[Расея|Расеі]]<ref>[http://gordonua.com/news/war/v-kieve-otkryli-pamyatnik-boycam-ato-v-vide-mecha-pronzayushchego-kartu-rossii-202610.html В Киеве открыли памятник бойцам АТО в виде меча, пронзающего карту России] // gordonua.com {{ref-ru}}</ref>.

28 сакавіка 2016 году ў Кіеве на [[Вуліца Беларуская (Кіеў)|Беларускай вуліцы]] адкрыты [[Помнік беларусам, якія загінулі за Ўкраіну|памятны знак]], прысьвечаны беларусам, якія загінулі падчас час падзей на [[Эўрамайдан]]е і на Расейска-ўкраінскай вайне<ref>[http://www.svaboda.org/content/article/27639730.html Мэмарыяльны знак беларусам, якія загінулі за Ўкраіну, адкрыты ў Кіеве] // [[Свабода (радыё)|Радыё Свабода]]</ref>.

== Глядзіце таксама ==
* [[Расейская акупацыя Беларусі]]
* [[Расейская акупацыя Крыму]]
* [[Блякада ўкраінскага флёту на возеры Данузлаў]]
* [[Процістаяньне ў Адэсе (2014)]]
* [[Расейска-ўкраінскі крызіс (2021—2022)]]
* [[Антыпуцінская кааліцыя]]

== Крыніцы ==
{{Крыніцы|2}}

== Вонкавыя спасылкі ==
* {{Навіна|аўтар=|загаловак=Падзеі ва Ўкраіне і рэакцыя на іх у Беларусі|спасылка=http://by.belapan.by/plots/0002018/|выдавец=[[БелаПАН]]|дата публікацыі=|дата доступу=3 красавіка 2014}}
* [https://web.archive.org/web/20160305010828/https://pieramoha.org/tehi/1224/rasiejska-ukrainskaja-vajna Расейска-ўкраінская вайна]

{{Крым у тэмах}}
{{Расейска-ўкраінскія бітвы}}
{{Абнавіць}}

[[Катэгорыя:Расейска-ўкраінская вайна| ]]
[[Катэгорыя:Расейскі дзяржаўны тэрарызм]]
[[Катэгорыя:Канфлікты 2014 году]]
[[Катэгорыя:2014 год ва Ўкраіне]]
[[Катэгорыя:Гісторыя Крыму]]
[[Катэгорыя:Войны XXI стагодзьдзя]]
[[Катэгорыя:Вайна на ўсходзе Ўкраіны]]