Прагляд крыніцы для Ліст запарожцаў турэцкаму султану

[[Файл:Ilja Jefimowitsch Repin - Reply of the Zaporozhian Cossacks - Yorck.jpg|300пкс|міні|[[Ільля Рэпін]], «[[Запарожцы (карціна)|Запарожцы пішуць ліст турэцкаму султану]]», [[1880]]—[[1891]]]]
''' Ліст запарожцаў турэцкаму султану''' ({{мова-uk|Лист запорожців турецькому султану}}) — ліст, які быў напісаны запароскімі казакамі ў адказ на ліст турэцкага султана Махмэда IV, зьяўляецца найболей вядомым пісьмовым помнікам гісторыі [[Запароская Сеч|Запароскай Сечы]].

== Тэкст ліста ==
{{Абсцэнная лексыка|сэкцыя}}
=== Ліст турэцкага султана Махмэда IV да казакоў ===
''ПРАПАНОВА МАХМЭДА IV.'' 
<blockquote>«Я, султан і ўладар Бліскучай Порты, сын Мухамэда, брат Сонцу і Месяцу, унук і намесьнік Бога на зямлі, уладар царстваў Македонскага, Бабілёнскага, Ерусалімскага, Вялікага і Малога Эгіпту, цар над царамі, уладар над уладарамі, непараўнальны рыцар, нікім непераможны ваяр, валадар дрэва жыцьця, неадступны захавальнік дамавіны Ісуса Хрыста, апякун самога Бога, надзея і суцяшальнік мусульман, страх і вялікі абаронца хрысьціян, загадваю вам, запароскія казакі, здацца мне добраахвотна і без усякага супраціву і мяне вашымі нападамі не прымушаць турбавацца.
:: Султан турэцкі [[Махмэд IV|Мухамэд IV]].»</blockquote>

=== Ліст запароскіх казакоў да султана ===
''АДКАЗ ЗАПАРОЖЦАЎ МАХМЭДУ IV.''
<blockquote>
::«Запорізькі козаки турецькому султану!

:Ти – шайтан турецький, проклятого чорта брат і товариш і самого Люципера секретар! Який ти в чорта лицар коли голою сракою їжака не вб'єш? Чорт висирає а твоє військо пожирає. Не будеш ти, сукин ти сину, синів християнських під собою мати, твого війска ми не боїмося, землею і водою будем битися з тобою, распройоб твою мать.

:Вавілонський ти кухар, Македонський колесник, Ієрусалимський бровирник, Олександрійський козолуп, Великого й Малого Єгипту свинар, Армянська свиня, Подолянська злодіюка, Татарський сагайдак, Каменецький кат, і всього світу і підсвіту блазень, а нашого Бога дурень, самого гаспида онук і нашого хуя крюк. Свиняча морда, кобиляча срака, різницька собака, нехрещений лоб, мать твою в'йоб!

:Отак тобі козаки відказали плюгавче! Невгоден єсі матері вірних християн! Числа не знаєм бо календаря не маєм, місяць в небі, рік у книзі, а день такий у нас як і у вас, поцілуй за те у сраку нас!..

::Підписали: Кошовий отаман Іван Сірко зо всім кошом запорізьким.»</blockquote>

=== Пераклад на беларускую мову ===
<blockquote>
::«Запароскія казакі турэцкаму султану!

:Ты – шайтан турэцкі, праклятага чорта брат і таварыш і самога Люцыфэра сакратар! Які ты ў  чорту рыцар, калі голай сракай вожыка ня заб’еш? Чорт высярае, а тваё войска пажырае. Ня будзеш ты, сукін ты сыну, сыноў хрысьціянскіх пад сабой мець, твайго войска мы не баімся, зямлёй і вадой будзем біцца з табой, распраёб тваю маць.

:[[Бабілён|Бабілёнскі]] ты кухар, [[Македонія (рэгіён)|Македонскі]] стальмах, [[Ерусалім|Ерусалімскі]] браварнік, Александрыйскі казалуп, Вялікага і Малага [[Эгіпет|Эгіпту]] сьвінар, [[Армэнія|Армянская]] сьвіньня, Падалянскі бандыт, Татарскі сагайдак, Камянецкі кат, і усяго сьвету і падсьвету блазан, а нашага Бога дурань, самога чорта ўнук, а нашага хуя гак. Сьвінячая морда, кабылячая срака, рэзаны сабака, нехрышчоны лоб, маць тваю ёб!

:Вось так табе казакі адказалі нягодніку! Нягодны ты маці сапраўдных хрысьціян! Дату ня ведаем, бо календара ня маем, месяц у небе, год у кнізе, а дзень такі ў нас, як і ў вас, пацалуй за гэта ў сраку нас!..

:: Падпісалі: Кашавы атаман [[Іван Сірко]] са ўсім кашом запароскім.»</blockquote>

==== Зацемкі па ўтрыманьні ====
Варта адзначыць незвычайную мяккасьць і асьцярогу грознага султана, які супраць звычаю не пагражаў казакам страшнымі карамі, а ўсяго толькі прапаноўваў ім замірыцца. Звычайны стыль і тон пасланьняў асманскіх уладароў — як папярэднікаў, так і спадчыньнікаў Махмэда IV — быў не такі. Вось, напрыклад, як аўтар пасланьня запарожцам напісаў у Вену імпэратару [[Сьвятая Рымская імпэрыя|Сьвятой Рымскай імпэрыі]] Леапольду I:

<blockquote>«Я аб’яўляю табе, што стану тваім гаспадаром. Я вырашыў, не губляючы час, зрабіць з Нямецкай імпэрыяй тое, што мне заўгодна, і пакінуць у гэтай імпэрыі памяць аб маім жудасным мячы. Мне будзе заўгодна ўсталяваць маю рэлігію і перасьледаваць твайго раскрыжаванага бога. У адпаведнасьці са сваёй воляй і задавальненьнем я заару тваіх сьвятароў і агалю грудзі тваіх жанчын для пашчаў сабак і іншых зьвяроў. Даволі сказанае табе, каб ты зразумеў, што я зраблю з табой, — калі ў цябе хопіць розуму зразумець усё гэта. Султан [[Махмэд IV|Махамэд IV]]».</blockquote>

== Карціна Ільлі Рэпіна ==
{{Асноўны артыкул|Запарожцы (карціна)}}
Гісторыя напісаньня ліста легла ў аснову сюжэту знакамітай карціны [[Ільля Репин|Ільлі Рэпіна]].

== Вонкавыя спасылкі ==
* [http://www.infoukes.com/history/cossack_letter/ The Cossack Letter] {{ref-en}}
* [https://web.archive.org/web/20071001133222/http://www.redaktora.net/?p=1112 Ліст Запарожцаў Турэцкаму султану] на redaktora.net
* [http://www.gzt.ru/rubricator.gzt?rubric=novosti&id=34050000000006195 Ліст Запарожцаў Турэцкаму султану] на gzt.ru

{{Накід:Украіна}}

[[Катэгорыя:Запароская Сеч]]
[[Катэгорыя:Украінская літаратура]]