Прагляд крыніцы для Кастусь Каліноўскі (фільм)

{{Фільм
| назва        = Кастусь Каліноўскі
| арыгназва    = 
| выява        = Kastuś Kalinoŭski. Кастусь Каілноўскі (фільм).jpg
| памер        = 
| подпіс       = 
| жанр         = [[Мастацкі фільм|мастацкі]]
| рэжысэр      = [[Уладзімер Гардзін]]
| прадусар     = 
| сцэнарыст    = Уладзімер Гардзін (па матэрыялах Н. Віткоўскага і А. Гольдмана)
| дыктар       = 
| ролі         = [[Мікалай Сіманаў]]<br />[[Мікалай Камісараў]]<br />[[Барыс Ліванаў]]
| кампазытар   = 
| апэратар     = [[Навум Аптэкман]]
| мантаж       = 
| вытворчасьць = [[Белдзяржкіно]]
| дата         = 14 жніўня 1928
| час          = 00:39:28
| мова         = [[Нямое кіно|няма]], тытры [[Расейская мова|па-расейску]]
| краіна       = {{Сьцягафікацыя|БССР}}
| бюджэт       = 
| прыбытак     = 
| папярэдні    = 
| наступны     = 
| сайт         = 
| imdb         = 0250464
}}
{{Іншыя значэньні|Кастусь Каліноўскі (неадназначнасьць)}}
'''«Касту́сь Каліно́ўскі»''' — мастацкі фільм. Выйшаў на экраны 14 жніўня 1928 году. Карціна распавядае пра [[Кастусь Каліноўскі|кіраўніка]] [[Паўстаньне Кастуся Каліноўскага|паўстаньня беларускага, летувіскага і польскага народаў супраць расейскага царскага ўраду]] на [[Беларусь|Літве-Беларусі]].

== Зьвесткі ==
Фільм зьняты ў 1927 року па матывах аднайменнае драмы [[Еўсьцігней Міровіч|Еўсьцігнея Міровіча]]<ref name="arkušy">{{Спасылка|аўтар = Андрэй Вашкевіч.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://arkushy.narod.ru/kalinouski/library/confer2009/waszkiewicz.htm|загаловак = Кастусь Каліноўскі і беларускі нацыянальны рух у XX стагодзьдзі|фармат = |назва праекту = Сьвіслацкія аркушы|выдавец = Зьміцер Кузьменка|дата = 19 кастрычніка 2012|мова = |камэнтар = }}</ref>. Здымаўся ў палацах пад [[Ленінград]]ам, а таксама ў ваколіцах [[Менск]]у<ref>{{Артыкул| аўтар = Эд і Мік.| загаловак = Часы Каліноўскага на экране. | спасылка  = https://files.knihi.com/Knihi/Pieryjodyka/nlb.by/Dauniejsyja/Miensk/Cyrvonaja_zmiena.zip/1927-077.pdf| мова  = | выданьне  =[[Чырвоная зьмена]] | тып = газэта | год  = 1927, 12 ліпеня| том   = | нумар  = 77 (459)| старонкі  = 6| issn  = }}</ref><ref>{{Спасылка|аўтар = Руслан Гарбачоў.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 21 ліпеня 2010|url = http://gazetaby.com/index.php?sn_nid=30174&sn_cat=36|загаловак = Экскурсія па беларускім Пецярбургу (фотарэпартаж)|фармат = |назва праекту = |выдавец = [[Салідарнасьць (газэта)|Салідарнасьць]]|дата = 19 кастрычніка 2012|мова = |камэнтар = }}</ref>.

Складаўся зь 7 частак (варыянт 1931 — з 6). У 1937 створаны поўнамэтражны варыянт.

У 2012 року пераагучаны ў Польшчы<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 19 кастрычніка 2012|url = http://www.svaboda.org/content/article/24744377.html|загаловак = Прэм’ера ў Беластоку: нямое кіно «Кастусь Каліноўскі» пераагучылі|фармат = |назва праекту = Культура|выдавец = [[Радыё «Свабода»]]|дата = 19 кастрычніка 2012|мова = |камэнтар = }}</ref>. Пакуль што гэта адзіная экранізацыя гісторыі жыцьця [[Кастусь Каліноўскі|Кастуся Каліноўскага]]<ref name="arkušy" />.

== Сюжэт ==
У заходніх губэрнях [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]] пачынаецца паўстаньне. Сяляне захопліваюць абозы з хлебам. Магнаты і шляхта падтрымліваюць іх, імкнучыся да кіраўніцтва і ўзьяднаньнч з [[Польшча]]й. Граф Велькапольскі становіцца правадыром дваранства, адным з атрадаў якога камандуе яго сын Станіслаў. Расейскі абшарнік граф Арлоў неміласэрна эксплюатуе сваіх халопаў. Ясь Рудзянок пасылае сястру Марылю да [[Кастусь Каліноўскі|Кастуся Каліноўскаг]]а — важака сялянаў-паўстанцаў — з просьбай дапамагчы. Паводле загаду вайскоўца генэрал-губэрнатара графа [[Мураўёў-Вешальнік|Мураўёва]] на «уціхамірваньне краю» кінутыя [[казакі]]. Атрад польскіх канфэдэратаў Велькапольскага-малодшага ваюе зь імі, але ў той жа час рабуе сялянаў. Яся, якія спрабаваў супраціўляцца, зьбіваюць. Зьяўляецца Каліноўскі з атрадам і кажа Стасю, зь якім быў знаёмы ў час навучаньня ў Пецярбурскім унівэрсытэце: «Не з тымі ваюеш». Дазорцы паведамляюць пра набліжэньне карнікаў. Стась змушаны прасіць дапамогі ў Каліноўскага. Сялянскі атрад дапамагае разьбіць казакоў і захоплівае ўмацаваны замак, дзе Каліноўскі засноўвае сваю стаўку. На кірмашы Марыля раздае пракламацыі, а Кастусь выступае з прамовай, агітуючы сялянаў. Абодва спрытна хаваюцца ад паліцыі. Між тым Велькапольскі-старэйшы спрабуе перацягнуць сялянаў на свой бок: ён запрашае іх у свой маёнтак, заводзіць гутаркі пра зямлю, волю і нацыянальнае адзінства. Прысутны тут Каліноўскі кажа, што мужык ня будзе давяраць панам: лёзунг народу — хлеб і зямля. Яго спрабуюць схапіць. Станіслава, які кінуўся ў пагоню, бярэ ў палон атрад Каліноўскага. Сястра Стася Ядзьвіга, якая ведае Кастуся за часьмі юнацтва, хітрасьцю дапамагае брату зьбегчы. Інтарэсы дваранаў і сялянаў канчаткова разыходзяцца. Карнікі графа Мураўёва расстрэльваюць удзельнікаў паўстаньня, а магнаты і шляхта пасылаюць да генэрал-губэрнатара дэлегацыю з пэтыцыяй аб адданасьці цару. Велькапольскі-старэйшы прапаноўвае нават разьмясьціць у яго маёнтку вайсковую частку, каб злавіць Каліноўскага. У гэты час Кастусю, перапрануўшыся афіцэрам і здабыўшы пароль, атрымліваецца выкрасьці царскую казну.

Мураўёў аб’яўляе яго па-за законам. Сялянскі атрад штурмуе і захоплівае замак Велькапольскіх. У паядынку Каліноўскі забівае Станіслава. Але падыходзяць карнікі. Паўстанцы пабітыя. Паўстаньне задушанае. Каліноўскі схоплены. Перад сьмяротным пакараньнем з эшафоту ён зьвяртаецца з разьвітальным словам да народу: «Чуеш, Беларусь! Веру — будзе вольная Беларусь працаўнікоў, працоўных і сялянаў!» «Чуем!» — гучыць у адказ.

== У ролях ==
* [[Мікалай Сіманаў]], ''Кастусь Каліноўскі''
* [[Тацьцяна Булах-Гардзіна]], ''Марыля''
* [[Мікалай Камісараў]], ''Ясь Рудзянок, брат Марылі''
* [[Барыс Ліванаў]], ''пан Старжынскі''
* [[Уладзімер Уладамірскі]], ''казачы есаўл''
* [[Рыгор Ге]], ''арцыбіскуп Красінскі''
* Аляксей Феёна, ''біскуп Скублінскі''
* [[Фларыян Ждановіч]], ''ксёндз-спавядальнік''
* {{Не перакладзена|Соф’я Магарыл||ru|Магарилл, Софья Зиновьевна}}, ''пані Ядзьвіга''
* Генадзь Мічурын, ''Данзас''
* Барыс Платонаў, ''малады цыган''
* Канстантын Хахлоў, ''граф Арлоў''
* Кандрат Якаўлеў, ''граф Мураўёў''
* Валеры Плотнікаў, ''граф Велькапольскі''
* [[Канстантын Карэнін]]
* Марыя Юр’ева
* Іван Худалееў

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Вонкавыя спасылкі ==
* [http://slounik.org/162558.html Slounik.org]{{ref-ru}}

[[Катэгорыя:Фільмы «Беларусьфільму»]]
[[Катэгорыя:Фільмы Ўладзімера Гардзіна]]
[[Катэгорыя:Фільмы 1928 году]]
[[Катэгорыя:Савецкія фільмы бяз гуку]]
[[Катэгорыя:Савецкія чорна-белыя фільмы]]
[[Катэгорыя:Кастусь Каліноўскі|фільм]]