Прагляд крыніцы для Язэп Дакіневіч

{{Вайсковы дзяяч|поўнае імя=Язэп Дакіневіч|званьне={{Сьцяг Польшчы}} [[падхарунжы]]<br />{{Сьцяг БНР}} [[старшы лейтэнант]]|пэрыяд жыцьця=1906  — ?|прыналежнасьць={{Сьцяг Польшчы}} [[Другая Рэч Паспалітая]] (да 1939)<br />{{Сьцяг БНР}} [[Беларуская народная самапомач]] (1941–?)<br />{{Сьцяг БНР}} [[Беларуская незалежніцкая партыя]] (1942–?)<br />{{Сьцяг Трэцяга райху}} [[Трэці Райх]] (1942–1944)<br />{{Сьцяг БНР}} [[Беларуская краёвая абарона]] (1944)|бітвы=[[Другая сусьветная вайна]]<br />[[Нямецка-савецкая вайна]]|гады службы={{Сьцяг Польшчы}} [[Другая Рэч Паспалітая]](?–?)<br />{{Сьцяг БНР}} [[Беларускі корпус самааховы]] (1942–1943)<br />{{Сьцяг Трэцяга райху}} [[шуцманшафт]] (1943–1944)<br />{{Сьцяг БНР}} [[Беларуская краёвая абарона]] (1944)|род войскаў=[[пяхота]]<br />[[дапаможная паліцыя]]|камандаваў={{Сьцяг БНР}} [[Слонімскі батальён БСА|Слонімскі батальён беларускае самааховы]]|пасада={{Сьцяг БНР}} загадчык харчоўні й начлежнага дому [[БНС]] (1941–?)<br />{{Сьцяг БНР}} афіцэр прапаганды (1943)<br />{{Сьцяг БНР}} акруговы начальнік [[БКА]] (1944)<br />{{Сьцяг БНР}} намесьнік [[БЦР]] у Слонімскай акрузе (1944)|частка={{Сьцяг Трэцяга райху}} [[48-ы батальён дапаможнай паліцыі]]|партрэт=Язэп Дакіневіч у Слоніме (1943).jpg|подпіс=Язэп Дакіневіч у Слоніме (1943 рок)}}
'''Язэ́п Дакіне́віч''' (1906, в. Галынцы — ?) — беларускі вайсковы й грамадзкі дзеяч, зарганізаваў [[Беларуская народная самапомач|Беларускую народную самапомач]] і [[Беларускі корпус самааховы|беларускую самаахову]] на [[Слонім]]шчыне. Пазьней сфармаваў гэтаксама [[48-ы батальён дапаможнай паліцыі|48-ы батальён дапаможнае паліцыі]].

== Жыцьцяпіс ==

=== Да вайны ===
Служыў у [[Войска Польскае|польскай арміі]], зьяўляўся [[Афіцэр|афіцэрам]]. Дасягнуў званьня [[Падхарунжы|падхарунжага]]<ref name=":2">{{Артыкул|аўтар=[[Францішак Кушаль|Кушаль Ф.]]|год=1998|выданьне=[[Pawet.net]]|мова=[[беларуская мова]] ([[тарашкевіца]])|загаловак=Спробы арганізацыі беларускага войска пры нямецкай акупацыі Беларусі|спасылка=http://pawet.net/library/history/bel_history/_memoirs/034/%D0%9A%D1%83%D1%88%D0%B0%D0%BB%D1%8C_%D0%A4._%D0%A1%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B1%D1%8B_%D0%B0%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%B7%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%96_%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D1%8B_%D0%BD%D1%8F%D0%BC%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B0%D0%B9_%D0%B0%D0%BA%D1%83%D0%BF%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%96_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96.html}}</ref>.

=== Падчас Другой сусьветнай вайны ===
З 1941 року загадчык харчоўні й начлежнага дома [[Беларуская народная самапомач|Самапомамачы]]<ref>{{Артыкул|загаловак=Успамін пра доктара Янку Геніюша|год=кастрычнік, 2008|выданьне=[[Беларус (газэта)|Беларус]]|нумар=549|старонкі=10|спасылка=http://www.bielarus.org/pdf/549.pdf|аўтар=[[Барыс Данілюк]]|мова=[[беларуская мова]] ([[тарашкевіца]])}}</ref><ref>{{Артыкул|год=кастрычнік 2003|нумар=10|выданьне=[[Свой Лад (белютэнь)|Свой Лад]]|старонкі=11|аўтар=[[Сяргей Ёрш]]|загаловак=Беларуская Народная Самапомач як прыклад самакіраваньня ў Беларусі ў 1941-44 гг.|спасылка=http://harodniaspring.org/files/svoj-lad/2003_10_10_9.pdf|мова=[[беларуская мова]] ([[тарашкевіца]])}}</ref>.

У 1942 годзе прымае ўдзел на ўстаноўчым зьезьдзе [[Беларуская незалежніцкая партыя|Беларускае незалежніцкае партыі]] ў [[Менск]]у<ref>{{Кніга|год=1993|аўтар=[[Язэп Найдзюк]], [[Іван Касяк]]|загаловак=Беларусь учора і сяньня|спасылка=https://www.rulit.me/books/belarus-uchora-i-syannya-read-295608-135.html|старонкі=135|isbn=5-343-01458-5|выдавецтва=[[Навука і тэхніка (выдавецтва)|Навука і тэхніка]]|месца=[[Менск]]|старонак=416}}</ref>.

У 1942—1943 роках — камандовец [[Слонімскі батальён БСА|Слонімскага батальёну беларускае самааховы]].

==== 48-ы батальён дапаможнае паліцыі ====
{{Глядзіце таксама|48-ы батальён дапаможнай паліцыі}}

У другой палове 1943 году нямецкія паліцыйныя ўлады пастанавілі зарганізаваць яшчэ тры беларускія паліцыйныя адзінкі: [[48-ы батальён дапаможнай паліцыі|48-ы батальён]] у [[Слонім]]е, [[60-ы батальён дапаможнай паліцыі|60-ы батальён]] у [[Баранавічы|Баранавічах]] і [[36-ы паліцыйны стралецкі полк|36-ы полк]] ва [[Урэчча|Ўрэччы]] Слуцкае акругі. Акруговы камісар Слонімскай акругі супольна зь нямецкім акруговым начальнікам паліцыі папрасілі ў жніўні 1943 году да сябе спадара Дакіневіча й слонімскага павятовага старшыню спадара Цітовіча і абвясьцілі ім, што нямецкія ўлады дазваляюць зарганізаваць беларускае войска і што ў Слоніме мае быць створаны першы батальён, камандоўцам якога будзе якраз Дакіневіч<ref>{{Кніга|назва=КОРИЧНЕВЫЕ ТЕНИ В ПОЛЕСЬЕ. БЕЛОРУССИЯ 1943—1945|аўтар=[[Алег Раманько|Олег Романько]].|горад=[[Масква|Москва]]|выдавецтва=«Вече»|год=2008|сэрыя=Военные тайны ХХ века|isbn=978-5-9533-1909-6|старонак=432|спасылка=http://militera.lib.ru/research/0/pdf/romanko_ov06.pdf|старонкі=164}}</ref>.

Дакіневіч прыймаў ахвотнікаў, выступаў перад імі з гарачымі прамовамі й нястомна заладжваў усе справы па арганізацыі батальёну. Празь некалькі дзён у батальён прыбыло каля 5.000 чалавек<ref name=":2" />, у разоў пяць больш, чымся было наогул патрэбна. Немцы вельмі дзівіліся такому зьявішчу, хвалілі Дакіневіча, і пакрысе пачалі самі брацца за людзей.

Калі Дакіневіч зарганізаваў батальён, прыбыў сапраўдны камандовец батальёну маёр-немец, а зь ім разам і ўся абсада батальёну — таксама немцы. Дакіневіч застаўся пры батальёне ў ролі афіцэра прапаганды. Немцы, праўда, вельмі лічыліся з Дакіневічам, нават называлі яго камандоўам батальёну, бо ведалі, — калі сыйдзе з батальёну Дакіневіч, то й увесь батальён разьляціцца, але гэта справы не зьмяняла<ref name=":2" />.

У кастрычніку 1943 году [[Францішак Кушаль]] прыехаў на інспэкцыю гэтага батальёну. Батальён прадстаўляўся вельмі добра, быў баёва настроены, выпадкі дэзэрцыі былі вельмі рэдкія. Адно жаданьне, якое мелі жаўнеры — гэта каб камандоўцы ў іх былі беларусы.

Неўзабаве батальён пачаў змагацца супраць партызанаў. Пад поглядам баёвым ён таксама паказаў сябе з найлепшага боку. І вось у меру таго, як батальён станавіўся штораз мацнейшым, значэньне Дакіневіча ў батальёне немцамі памяншалася. У сакавіку (зь некаторых крыніцаў у лютым) 1944 году Дакіневіч быў пакліканы на пасаду акруговага начальніка [[Беларуская краёвая абарона|БКА]]. Заняты цалкам новаю працаю, ён амаль зусім адыйшоў ад батальёну.

==== Акруговы начальнік БКА ====
Увосень 1943 году з прыездам тэатральнае групы Менскага Тэатру прайшлі арышты з-за даносаў тутэйшага беларускага актыву на сваю апазыцыю. Арышты не былі навінай у месьце, арыштоўваліся нягледзячы на тое, хто на каго падаваў данос, абы што-небудзь можна было выдумаць. Дзякуючы гэтым даносам, немцы арыштоўвалі [[Беларускі нацыяналізм|беларусаў-нацыяналістаў]]. Збольшага да арыштаў у [[Слонім]]е спрычыніліся Дакіневіч і [[Барыс Данілюк|Данілюк]], якія, нават калі нешта проста здавалася, беглі да немцаў, а тыя высылалі сваё [[Служба бясьпекі (Трэці райх)|СД]] і паарыштоўвалі. Таму Дакіневіч пазьней дасягнуў даверу [[Радаслаў Астроўскі|Астроўскага]] й стаўся акруговым начальнікам [[Беларуская краёвая абарона|БКА]] у Слонімскай акрузе<ref name=":0">{{Кніга|год=1993|аўтар=[[Язэп Найдзюк]], [[Іван Касяк]]|загаловак=Беларусь учора і сяньня|спасылка=https://www.rulit.me/books/belarus-uchora-i-syannya-read-295608-142.html|старонкі=142|isbn=5-343-01458-5|выдавецтва=Навука і тэхніка|месца=[[Менск]]|старонак=416}}</ref> ў лютым 1944 году<ref>{{Кніга|назва=КОРИЧНЕВЫЕ ТЕНИ В ПОЛЕСЬЕ. БЕЛОРУССИЯ 1943—1945|аўтар=[[Алег Раманько|Олег Романько]].|горад=[[Масква|Москва]]|выдавецтва=«Вече»|год=2008|сэрыя=Военные тайны ХХ века|isbn=978-5-9533-1909-6|старонак=432|спасылка=http://militera.lib.ru/research/0/pdf/romanko_ov06.pdf|старонкі=337}}</ref>. Паводле  [[Алесь Асіповіч-Асіпчык|Алеся Асіповіча-Асіпчыка]], Дакіневіч быў таксама прызначаны як намесьнік [[Беларуская цэнтральная рада|БЦР]] у Слонімскай акрузе<ref name=":1" />, аднак, паводле кнігі «[[Беларусь учора і сяньня]]», якую напісалі тагачасьнікі, намесьнікам [[Беларуская цэнтральная рада|БЦР]] у Слонімскай Акрузе быў А. А. Аўдзей<ref name=":0" />. Праз Дакіневіча ў астрог патрапілі: Стэфа Лыскавец, [[Сяргей Новік-Пяюн]], паэт Міско (Івэрс) і іншыя. Палова з арыштаваных была выпушчаная, а іншая выслана ў Калдычава па разглядзе ўжо Баранавіцкага СД.<ref name=":1">{{Артыкул|загаловак=Аляксандар Асіпчык з Слонімшчыны|год=01.04.2010|выданьне=[[Arche]]|аўтар=[[Алесь Асіповіч-Асіпчык|Аляксандар Асіпчык]]|спасылка=https://news.arche.by/by/page/science/historya-navuka/1613}}</ref>

=== Пасьля вайны ===
З 1944 року жыў на эміграцыі. Спачатку ў [[Баварыя|Баварыі]] меў уласную рэстарацыю, падтрымліваў сувязі зь беларусамі, дапамагаў ім, потым перасяліўся ў [[Аргентына|Аргентыну]]. Але існуе вэрсія, што ў другой палове 1940-х гадоў ён вярнуўся ў [[Польшча|Польшчу]] да сваёй каханай дзяўчыны, зь якой пазнаёміўся ў Слоніме. Там яны сустрэліся й ажаніліся. У Польшчы Дакіневіч пражыў свае апошнія рокі пад іншым прозьвішчам, адыйшоўшы ад усіх беларускіх справаў.

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Вонкавыя спасылкі ==
* {{Артыкул|загаловак=Больш ніколі ў жыцці яны не сустрэліся|аўтар=[[Сяргей Чыгрын]]|год=28 лютага 2009 12:16|спасылка=https://www.gs.by/2009/01/28/bolsh-nikoli-u-zhytstsi-yany-ne-sustrelisya/|выданьне=[[Газета Слонімская]]|мова=[[беларуская мова]] ([[наркамаўка]])}}
* {{Артыкул|загаловак=Вяртаньне БНП. Асобы і дакумэнты Беларускай Незалежніцкай Партыі|год=18.12.2007|аўтар=[[Сяргей Ёрш]]|спасылка=https://web.archive.org/web/20191102123730/http://jivebelarus.net/history/new-history/return-of-bnp.html?page=14#lnk15|мова=[[беларуская мова]] ([[тарашкевіца]])|выданьне=[[Jivebelarus.net]]}}
*{{Артыкул|аўтар=[[Францішак Кушаль|Кушаль Ф.]]|год=26.03.2012|выданьне=[[Pawet.net]]|мова=[[беларуская мова]] ([[тарашкевіца]])|загаловак=Спробы арганізацыі беларускага войска пры нямецкай акупацыі Беларусі|спасылка=http://pawet.net/library/history/bel_history/_memoirs/034/%D0%9A%D1%83%D1%88%D0%B0%D0%BB%D1%8C_%D0%A4._%D0%A1%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B1%D1%8B_%D0%B0%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%B7%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%96_%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D1%8B_%D0%BD%D1%8F%D0%BC%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B0%D0%B9_%D0%B0%D0%BA%D1%83%D0%BF%D0%B0%D1%86%D1%8B%D1%96_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D1%96.html}}
* [http://loveread.ec/read_book.php?id=52876&p=98 Жыцьцяпіс Дакіневіча]{{Недаступная спасылка|date=December 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://bezogr.ru/lichu-shto--svoj-chas-belaruski-narodni-front-dapuseci-vyaliku.html Успаміны пра Данкевіча]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [https://bka-by.livejournal.com/7578.html?thread=111514 Пра фармаваньні БКА]

== Літаратура ==

* {{Кніга|назва=КОРИЧНЕВЫЕ ТЕНИ В ПОЛЕСЬЕ. БЕЛОРУССИЯ 1943—1945|аўтар=[[Алег Раманько|Олег Романько]].|горад=[[Масква|Москва]]|выдавецтва=«Вече»|год=2008|сэрыя=Военные тайны ХХ века|isbn=978-5-9533-1909-6|старонак=432|спасылка=http://militera.lib.ru/research/0/pdf/romanko_ov06.pdf}}
*{{Кніга|старонкі=270|старонак=416|isbn=5-343-01458-5|аўтар=[[Язэп Найдзюк]], [[Іван Касяк]].|месца=[[Менск]]|спасылка=https://web.archive.org/web/20200612214110/http://www.kamunikat.info/kataloheedc.html?pub_start=290&pubid=9008|загаловак=Беларусь учора і сяньня|выдавецтва=[[Навука і тэхніка]]|год=1993}}
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Дакіневіч, Язэп}}
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1906 годзе]]
[[Катэгорыя:Сябры Беларускай незалежніцкай партыі]]
[[Катэгорыя:Беларускія грамадзкія дзеячы]]
[[Катэгорыя:Сябры Беларускай народнай самапомачы]]
[[Катэгорыя:Сябры Беларускага корпусу самааховы]]
[[Катэгорыя:Надлейтэнанты Беларускай краёвай абароны]]
[[Катэгорыя:Беларускія вайскоўцы]]
[[Катэгорыя:Польскія вайскоўцы]]
[[Катэгорыя:Беларусы ў Нямеччыне]]
[[Катэгорыя:Беларусы ў Аргентыне]]
[[Катэгорыя:Беларусы ў Польшчы]]
[[Катэгорыя:Беларусы ў Польскай Рэспубліцы (1918—1939)]]
[[Катэгорыя:Беларускія калябаранты з нацысцкай Нямеччынай]]
[[Катэгорыя:Асобы Слоніму]]