Умеа

	Умеа
	швэдз. Umeå
	; Ратуша Умеа
Герб Умеа
Дата заснаваньня:	1622
Краіна:	Швэцыя
Ляндскап:	Вэстэрботэн
Лэн:	Вэстэрботэн
Камуна:	Умеа
Плошча:	34,15 км²
Насельніцтва (2015)
колькасьць:	83 249 чал.
шчыльнасьць:	2437,75 чал./км²
Часавы пас:	UTC+1
летні час:	UTC+2
Тэлефонны код:	090
Паштовы індэкс:	90X XX
Геаграфічныя каардынаты:	63°49′32″ пн. ш. 20°15′49″ у. д. / 63.82556° пн. ш. 20.26361° у. д.Каардынаты: 63°49′32″ пн. ш. 20°15′49″ у. д. / 63.82556° пн. ш. 20.26361° у. д.
	Умеа на мапе Швэцыі Умеа
	Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
	www.umea.se

У́меа (па-швэдзку: Umeå) — горад на поўначы Швэцыі, цэнтар аднайменнай камуны і лэну Вэстэрботэн. Насельніцтва — 83 249 жыхароў (па стане на 2015 год; найбуйнейшы паводле колькасьці насельніцтва горад Паўночнай Швэцыі і дванаццаты сярод найбуйнейшых гарадоў краіны). У горадзе працуе самы буйны ў паўночнай Швэцыі ўнівэрсытэт. Пры ўнівэрсытэце працуе шпіталь. Умеа зьяўляецца цэнтрам мэдычных дасьледаваньняў у Швэцыі. Умеа быў абраны культурнай сталіцай Эўропы на 2014 год (разам з Рыгай).

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Умеа. Царква Бакенчурка

Каралеўская вуліца (Kungsgatan) — тыповая вуліца Умеа зь бярозавай алеяй

Умеа ўпершыню згадваецца пад 1314 і паўторна пад 1320 годам. У XV стагодзьдзі Умеа, як і ўвесь Норлянд актыўна калянізуецца швэдамі і становіцца важным гандлёвым цэнтрам. Свае першыя гарадзкія прывілеі Умеа атрымаў у 1588 годзе, калі ён яшчэ знаходзіўся за 5 км на захад ад сучаснага цэнтру гораду. Аднак ужо ў 1590 годзе рака Ўмеэльвэн выйшла зь берагоў і затапіла горад: ён часова прыходзіць у заняпад. У 1621 годзе кароль Густаў II Адольф адпраўляе свайго прадстаўніка Уляфа Бурэ з мэтай аднавіць горад на больш высокім месцы. Ужо праз год Умеа зноў атрымаў гарадзкі прывілей, а ў 1637 годзе становіцца адміністрацыйным цэнтрам лэну Вэстэрботэн. Цікава, што насельніцтва гораду складала ў гэты час усяго сорак чалавек! У 1646 Умеа атрымаў канчатковыя гарадзкія прывілеі. З 1714 па 1721 гады (у ходзе Вялікай Паўночнай вайны) горад шматразова быў спалены расейцамі, якія займалі горад і пазьней — у 1809 годзе. Напрыканцы XIX стагодзьдзя дагэтуль пераважна драўляны горад быў мадэрнізаваны, у ім зьявіліся шырокія вуліцы, уздоўж якіх былі высаджаны бярозавыя алеі. З гэтага часу горад атрымаў мянушку «Горад бяроз». У 1965 годзе ў Умеа быў заснаваны першы ў Норляндзе ўнівэрсытэт: з таго часу насельніцтва гораду больш чым падвоілася.