Удзельнік:Jauhienij/temp
Фрыдэрык Шапэн | |
| Fryderyk Chopin | |
 Адзіная вядомая фатаграфія Шапэна, 1849 | |
| Дата нараджэньня | 1 сакавіка (па іншых зьвестках — 22 лютага) 1810 |
|---|---|
| Месца нараджэньня | Жэлязова-Воля, Варшаўскае герцагства |
| Дата сьмерці | 17 кастрычніка 1849 (39 год) |
| Месца сьмерці | Парыж, Францыя |
| Грамадзянства |  , 
|
| Прафэсія | кампазытар, піяніст |
| Жанры | рамантызм |
| Інструмэнты | фартэпіяна |
Фры́дэрык Франсуа́ Шапэ́н (па-француску: Frédéric François Chopin [ʃɔpɛ̃][1]; па-польску: Fryderyk Franciszek Chopin [ˈʂɔpɛn̪], Фрыдэ́рык Франці́шэк Шо́пэн[2], па-ангельску: Frédéric François Chopin [`ʃopæn, ʃo`pæn; ˋʃoupæŋ, ˋʃɒpæ:][3]; 1 сакавіка (па некаторых крыніцах — 22 лютага) 1810, вёска Жэлязова-Воля, каля Варшавы — 17 кастрычніка 1849, Парыж) — польскі кампазытар і піяніст-віруоз. Аўтар шматлікіх твораў для фартэпіяна. Буйнейшы прадстаўнік польскага музычнага мастацтва. Па-новаму вытлумачыў многія жанры: адрадзіў на рамантычнай аснове прэлюдыю, стварыў фартэпіянную баляду, апаэтызаваў і драматызаваў танцы — мазурку, палянэз, вальс; ператварыў скерца ў самастойны музычны твор. Узбагаціў гармонію і фартэпіянную фактуру; спалучаў клясычнасьць формы з мэлядычным багацьцем і фантазіяй.
2 канцэрты (1892 год, 1830 год), 3 санаты (1822—44), фантазія (1841 год), 4 баляды (1835—42), 4 скерца (1832—42), экспромты, накцюрны, эцюды і іншыя творы для фартэпіяна; песьні. У яго фартэпіянным выкананьні глыбіня і шчырасьць пачуцьцяў спалучаліся з выкшталцонасьцю, тэхнічнай дасканаласьцю.
Біяграфія
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Паходжаньне і сям'я
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Айцец Шапэна — Нікаля Шапэн, француз, сын лятарынскага селяніна, эміграваў у Польшчу ў 1787 годзе ва ўзросьце шаснаццаці год. У Францыі ён быў ахрышчаны як «Нікаля», але, жывучы ў Польшчы, ён карыстаўся польскай формай свайго імя, «Мікалай». Цяжка сказаць, што вымусіла яго пакінуць Францыю, але ў Польшчы ён знайшоў новую бацькаўшчыну і прынімаў актыўны ўдзел у яе гістарычным лёсе. Нікаля Шапэн разам з польскімі патрыётамі прымаў удзел у барацьбе за незалежнасьць Польшчы. Пасьля задушэньня паўстаньня Тадэвуша Касьцюшка і канчатковага падзела Рэчы Паспалітай (1795 год) Нікаля Шапэн, капітан войска Касьцюшка, нягледзячы на хісткасьць свайго палажэньня, вырашыў застацца ў Польшчы. Чалавек шырокага разумовага далягляду і адукацыі, ён займаўся пэдагагічнай дзейнасьцю, навучаючы дзяцей з арыстакратычных семьяў, і ўрэшце заваяваў рэпутацыю аднаго з найлепшых пэдагогаў Варшавы. Аднымі з такіх дзяцей, былі дзеці графа Скарбка, да якога Нікаля Шапэн быў запрошаны ў 1802 годзе ў маёнтак Скарбкаў Жэлязова-Воля. Там ён сустрэўся з далёкай сваячкай Скарбкаў, — Юстынай Кшыжаноўскай, зь якой пазьней пабраўся шлюбам[4]. Вясельле адбылося 2 чэрвеня 1806 году ў прыхадзкой царкве XVI ст. у Брохаве.
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Францускае напісаньне прозьвішча — Chopin — вынікае з прозьвішча яго бацькі, француза па нацыянальнасьці, см. Wincenty Łopaciński Chopin, Mikołaj / Polski słownik biograficzny, vol. III. — Kraków.: Polska Akademia Umiejętnosści, 1937, pp. 426–27.
- ^ Аднак Фрыдэры́ка Францішэ́ка Шапэ́на, Польский язык. Методические указания (Ударение), Музыкальная шкатулка от Шопена
- ^ oldict.com Online Dictionary
- ^ Zdzisław Jachimecki, "Chopin, Fryderyk Franciszek," Polski słownik biograficzny, vol. III, 1937, p. 420.