Баі за Сухумі (1993)
Баі за Сухумі | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Грузінска-абхаская вайна | |||||||||
| |||||||||
Супернікі | |||||||||
.svg){kind=small} Узброеныя сілы Грузіі |  Узброеныя сілы Рэспублікі Абхазія,Расейскія вайскоўцы | ||||||||
Колькасьць | |||||||||
| Адзін батальён | Некалькі тысяч байцоў | ||||||||
Страты | |||||||||
| Невядомыя | ||||||||
Баі за Сухумі — падзеі 16—27 верасьня 1993 году, якія адбываліся падчас грузінска-абхаскай вайны. Падчас баёў кантроль над горадам перайшоў ад сіл Грузіі да сіл Рэспублікі Абхазіі.
Хада падзей
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]16 верасьня сілы, якія выступалі за аддзяленьне Абхазіі ад Грузіі, парушылі ўсталяванае раней перамір’е (варта падкрэсьліць, што грузінскія сілы таксама парушалі перамір’е абстрэлу), ініцыятарам якога выступіла ААН, а гарантам — Расейская Фэдэрацыя, і пачалі штурм Сухумі, зь якога ў рамках перамір’я былі выведзеныя грузінскія танкі і цяжкая артылерыя. У апэрацыі ўдзельнічалі Абхаскія фармаваньні, атрады Канфэдэрацыі народаў Каўказу, казакі і расейскія вайскоўцы. Грузінскія вайсковыя часткі, якія заставаліся ў горадзе, не маглі спыніць наступ пераўзыходзячых па колькасьці войскаў праціўніка. На працягу дня 27 верасьня былі захоплены масты і будынак тэлебачаньня, а таксама большая частка гораду. Грузінскія атрады адышлі да будынка ўраду Абхазкай аўтаномнай рэспублікі, які затым таксама быў узяты абхаскімі сіламі.
Масавыя забойствы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]27 верасьня, пасьля двухгадзіннага бою каля будынку Саўміну, абхазамі былі захопленыя і затым расстраляныя без суду супрацоўнікі прагрузінскага ўраду Абхазіі: старшыня Рады міністраў Абхазіі Жыулі Шартава, дзяржаўны радны Вахтанг Гэгэлашвілі, супрацоўнік Саўміну Сумбат Саакян, міністар прамысловасьці Раўль Эшбаеў, мэр Сухумі Гурам Габіскірыя, кіраўнік прэс-цэнтру Аляксандар Берулава і інш.[2]
У спадзеве на перамі’е вялікая колькасьць мірных жыхароў засталіся ў горадзе. Сэпаратысты і іх саюзьнікі пачалі зачышчаць на вуліцах Сухумі ад цывільных асобаў грузінскай нацыянальнасьці, якіх знаходзілі. Мужчыны, жанчыны і дзеці былі расстраляныя на вуліцах, на дарогах і ў сваіх ўласных кватэрах, дамах і дварах. Па словах відавочцаў, многія людзі сталі аб’ектамі катаваньняў. Некаторыя зь іх вымушаныя былі назіраць, як катуюць і забіваюць іх дзяцей, ці наадварот, дзеці бачылі, як забіваюць іх бацькоў[3].
|
Калі абхазы ўварваліся ў мой дом, яны вывелі мяне і майго сямігадовага сына на вуліцу. Пасьля таго, як нас прымусілі ўкленчыць, яны застрэлілі майго сына проста на маіх вачах. Пасьля гэтага, як яны схапілі мяне за валасы і цягнулі да бліжэйшай студні. Абхаскі салдат прымусіў мяне глядзець уніз, студні; Там я ўбачыў трох маладых чалавек і пару пажылых жанчын, якія стаялі голымі ў вадзе. Яны крычалі і плакалі, абхазы скінулі на іх трупы. Пасьля гэтага яны кінулі туды гранату. Я быў вымушаны зноў укленчыць каля забітых. Адзін з салдат узяў нож і выразаў вока аднаго нябожчыка побач са мной. Пасьля ён пачаў церці мае вусны і твар гэтым вокам. Я ня мог больш трываць і страціў прытомнасьць. Яны пакінулі мяне там у кучы трупаў. | 
|
Chervonnaia, Svetlana Mikhailovna. Conflict in the Caucasus: Georgia, Abkhazia, and the Russian Shadow. p 87, Fall of Gagra. | ||
Са словаў пісьменьніка Тамаза Надарэішвілі, у Сухумі была згвалтаваная, жорстка забітая і расьсечана дзяўчына, побач з парэшткамі якой пакінулі запіску: «Як гэтыя часткі цела больш не злучыць, так і Абхазія з Грузіяй не павінны быць больш разам»[4].
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Human Rights Watch, GEORGIA/ABKHAZIA: VIOLATIONS OF THE LAWS OF WAR AND RUSSIA'S ROLE IN THE CONFLICT, March 1995
- ^ Завесай маўчаньня аточаны ўдзел яго таварышаў
- ^ Chervonnaia, Svetlana Mikhailovna. Conflict in the Caucasus: Georgia, Abkhazia, and the Russian Shadow. Gothic Image Publications, 1994.
- ^ Nadareishvili, Tamaz. Genocide in Abkhazia. Tbilisi: Samshoblo, 1997, p 94
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Andrew Andersen: «Russia Versus Georgia: One Undeclared War in the Caucasus», Centre for Military and Strategic Studies, Canada, October 2001.
- «Georgia/Abkhazia: Violations of the Laws of War and Russia’s Role in the Conflict», Human Rights Watch Report, Vol. 7, No. 7, March 1995.
- Белая книга Абхазии. Документы, материалы, свидетельства. 1992—1993, Сост. Воронов Ю. Н., Флоренский П. В., Шутова Т. А., Москва, 1993.
- Спіс загінулых у Сухумі ў 1992—1996 гадох на сайце separatizm.narod.ru.