Катлавіна: розьніца паміж вэрсіямі
д Bot: Migrating 23 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q749565 (translate me) |
аб’яднаньне з Азёрная катлавіна |
||
Радок 1: | Радок 1: | ||
'''Катлавіна''' — замкнутае паніжэньне сушы з параўнальна пакатымі схіламі і плоскім дном. Глыбіні і памеры катлавінаў розныя. Некаторыя катлавіны: [[ |
'''Катлавіна''' — замкнутае паніжэньне сушы з параўнальна пакатымі схіламі і плоскім дном. Глыбіні і памеры катлавінаў розныя. Некаторыя катлавіны: [[Кузьнецкая катлавіна]], [[Мінусінская катлавіна]], [[Тувінская катлавіна]]. |
||
Таксама катлавінамі называюцца шырокія паніжэньні дна [[акіян]]аў. Некаторыя акіянічныя катлавіны: [[Усходне-Ціхакіянская катлавіна]]. |
Таксама катлавінамі называюцца шырокія паніжэньні дна [[акіян]]аў. Некаторыя акіянічныя катлавіны: [[Усходне-Ціхакіянская катлавіна]]. |
||
== Азёрныя катлавіны == |
|||
== Крыніцы == |
|||
Азёрная катлавіна — паніжэньне [[Зямная кара|зямной паверхні]], замкнёнае з усіх бакоў або адкрытае ў адным ці ў двух процілеглых напрамках, калі празь яго працякае [[рака]]. У азёрных катлавінах вылучаюцца надводная ([[схіл]]ы і [[бераг]]і) і падводная часткі ([[Азёрная чаша|азёрныя чашы]]). |
|||
Схілы бываюць высокія і нізкія, пукатыя і ўвагнутыя ў залежнасьці ад паходжаньня катлавіны і [[геалёгія|геалягічнай]] будовы прылеглых участкаў [[вадазбор]]у. На іх будову ўплываюць [[Абразія (геалёгія)|абразія]], [[апоўзень|апоўзьневыя]] зьявы, [[Эрозія (геалёгія)|эразійная]] дзейнасьць [[Паверхневыя воды|паверхневых водаў]] (утвараюць [[калдобіна|калдобіны]], [[яр]]ы), рэкі, што ўпадаюць і выцякаюць з возера. Часта схілы ўскладняюцца азёрнымі [[тэраса (геамарфалёгія)|тэраса]]мі, якія адлюстроўваць этапы разьвіцьця возера ў [[галацэн]]е. |
|||
Найбольш разнастайныя азёрныя катлавіны на тэрыторыі [[Беларусь|Беларусі]] ўтвораны [[ледавік]]ом і яго расталымі водамі ў эпоху [[Валдайскае зьледзяненьне|валдайскага зьледзяненьня]]. Пашыраны таксама катлавіны, у якіх азёры ўзьніклі ў выніку намнажэньня ў іх чашах [[адклады|адкладаў]] і спуску вады пад уплывам эразійнай дзейнасьці рэк, некаторыя пад уплывам [[мэліярацыя|мэліярацыйных]] работ. |
|||
== Літаратура == |
|||
* Андрыеўская З. Я., Галай І. П. Руска-беларускі фізіка-геаграфічны слоўнік. — Мн.: Нар. асвета, 1994. — 367 с. ISBN 985-03-0054-X. С.135. |
* Андрыеўская З. Я., Галай І. П. Руска-беларускі фізіка-геаграфічны слоўнік. — Мн.: Нар. асвета, 1994. — 367 с. ISBN 985-03-0054-X. С.135. |
||
[[Катэгорыя: |
[[Катэгорыя:Катлавіны| ]] |
Вэрсія ад 12:54, 13 лютага 2014
Катлавіна — замкнутае паніжэньне сушы з параўнальна пакатымі схіламі і плоскім дном. Глыбіні і памеры катлавінаў розныя. Некаторыя катлавіны: Кузьнецкая катлавіна, Мінусінская катлавіна, Тувінская катлавіна.
Таксама катлавінамі называюцца шырокія паніжэньні дна акіянаў. Некаторыя акіянічныя катлавіны: Усходне-Ціхакіянская катлавіна.
Азёрныя катлавіны
Азёрная катлавіна — паніжэньне зямной паверхні, замкнёнае з усіх бакоў або адкрытае ў адным ці ў двух процілеглых напрамках, калі празь яго працякае рака. У азёрных катлавінах вылучаюцца надводная (схілы і берагі) і падводная часткі (азёрныя чашы).
Схілы бываюць высокія і нізкія, пукатыя і ўвагнутыя ў залежнасьці ад паходжаньня катлавіны і геалягічнай будовы прылеглых участкаў вадазбору. На іх будову ўплываюць абразія, апоўзьневыя зьявы, эразійная дзейнасьць паверхневых водаў (утвараюць калдобіны, яры), рэкі, што ўпадаюць і выцякаюць з возера. Часта схілы ўскладняюцца азёрнымі тэрасамі, якія адлюстроўваць этапы разьвіцьця возера ў галацэне.
Найбольш разнастайныя азёрныя катлавіны на тэрыторыі Беларусі ўтвораны ледавіком і яго расталымі водамі ў эпоху валдайскага зьледзяненьня. Пашыраны таксама катлавіны, у якіх азёры ўзьніклі ў выніку намнажэньня ў іх чашах адкладаў і спуску вады пад уплывам эразійнай дзейнасьці рэк, некаторыя пад уплывам мэліярацыйных работ.
Літаратура
- Андрыеўская З. Я., Галай І. П. Руска-беларускі фізіка-геаграфічны слоўнік. — Мн.: Нар. асвета, 1994. — 367 с. ISBN 985-03-0054-X. С.135.