Гумно
Гумно́ (або ток, клуня, рыга) — драўлянае гаспадарчае збудаваньне сялянскай сядзібы прызначанае для прасушваньня і абмалоту снапоў зерня. Слова гумно сустракаецца з ХІ ст. і этымалягічна паходзіць ад Гу — гавяда і мьн — мяць, што значыла памяшканьне, дзе жывёлаю мялі зерне. Характэрнымі прыкметамі гумна як збудаваньня былі нізкія сьцены і высокая чатырохсхільная страха, якая рабілася часьцей за ўсё на сохах (ставілі папарна). Вароты рабіліся з тарца або ў падоўжанай сьцяне. Гумно на Беларусі магло мець сушылку (еўня, асець), а магло будавацца безь яе.
Слова гумно ў сялянскім побыце мае шырокі сэнс. Прыкладам, у некаторых мясьцінах Беларусі (паўночна-ўсходняя Меншчына) функцыі гумна пераймалі пуня і адкрыты ток. У такім выпадку месца дзе стаяла пуня называлі гумнішчам, а адкрыты ток — гумном. На Вялейшчыне гумном называлі частку двара, дзе знаходзіліся ток, азярод і сеньнік. Звычайна гумно асацыюецца зь месцам захоўваньня снапоў, сена і кармавых. Месца дзе стаяла гумно называлася гумнішча. Часам слова гумно і гумнішча варта разглядаць як сынонімы. Пры аднабаковай забудове вёскі гумно маглі выносіць на другі бок вуліцы. Памер гумна залежаў ад заможнасьці гаспадара. Унутры ў гумне рабіліся засекі для снапоў розных відаў зерня.
Па канструкцыі гумно, а таксама іншыя збудаваньні гумнішча можна падзяліць на:
Звычайна гумно складалася зь дзьвюх частак: току — месца для абмалоту зерня і еўні — месца для прасушваньня снапоў.
Глядзіце таксама
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Лакотка, А. І. На тым гумнішчы...//Помнікі гісторыі і культуры Беларусі. 4/1981
- Народная сельскагаспадарчая тэхніка беларусаў. Мінск, 1974.
Вонкавыя спасылкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Гумно — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
