Першая бітва за Газу
Першая бітва за Газу | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||
| |||||||||
Супернікі | |||||||||
.svg){kind=small} Брытанская імпэрыя | .svg){kind=small} Асманская імпэрыя | ||||||||
Камандуючыя | |||||||||
| Арчыбальд Мюрэй Чарлз Добэл | Фрыдрых Крэс фон Крэсэнштэйн | ||||||||
Колькасьць | |||||||||
| невядома | 2000 (пасьля 4000) | ||||||||
Страты | |||||||||
| 523 забіта, 2932 паранена, 512 зьнікла | 16 забітых і 41 зьніклых немцаў; 300 забітых, 750 параненых, 600 зьніклых | ||||||||
Першая бітва ў сэктары Газы — бітва, якая адбылася 26 сакавіка 1917 году, падчас першай спробы Эгіпецкай экспэдыцыйнай арміі ўварвацца на поўдзень Палестыны, якая належала тады Асманскай імпэрыі. Адбылася падчас Сінайскай і Палестынскай кампаніі Першай сусьветнай вайны; баі праходзілі ў ваколіцах гораду Газа на ўзьбярэжжы Міжземнага мора, калі пяхота і конныя часткі атакавалі горад. Позна ўвечары брытанскія сілы, ужо якія ўжо амаль захапілі Газу, былі выведзеныя з гораду з-за небясьпекі надыходзячай цемры і падыходу вялікага турэцкага падмацаваньня. Пасьля гэтага, празь некалькі тыдняў, брытанцы панесьлі паразу падчас Другой бітвы за Газу, у красавіку 1917 году.
Гісторыя
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]У жніўні 1916 перамога Эгіпецкай экспэдыцыйнай арміі ў Рамані зрабіла немагчымымі наземныя атакі на Суэцкі канал, якому зь лютага 1915 году ўпершыню пачала пагражаць Асманская армія. У сьнежні 1916 г. перамога ў бітве пры Магхабе забясьпечыла бясьпеку міжземнаморскага порту Эль-Арыш, а таксама маршруту забесьпячэньня, вадаправоду і чыгункі празь Сінайскі паўвостраў. У студзені 1917 году перамога ў бітве пры Рафе завяршыла захоп Сінайскага паўвострава і стварыла магчымасьць для ўдару брытанскіх сіл на сэктары Газа.
Праз два месяцы, у сакавіку 1917 году, сэктар Газа быў атакаваны пяхотай 52-й дывізіі, узмоцненай дадатковай брыгадай. Гэтая атака была падтрымана іншымі брытанскімі часткамі, якія затрымалі туркаў і не давалі ім магчымасьці перакінуць падмацаваньне ў раён Газы. Атака брытанскай пяхоты на асманскі гарнізон з поўдня і паўднёвага ўсходу гораду сустрэла жорсткую супраціў. У той час як Аўстралійская конная дывізія працягвала стрымліваць асманскія падмацаваньні, новазэляндзкія часткі атакавала сэктар Газа з поўначы; яны ўвайсьці ў горад і захапілі шэраг стратэгічных пазыцыяў вакол яго. Аднак позьні час сутак, рашучасьць турак і пагроза новых падмацаваньняў, што набліжаліся з поўначы і паўночнага ўсходу, прымусілі брытанскае камандаваньне даць загад адысьці. Пазьней было напісана, што гэты крок зрабіў блізкую перамогу агульнай паразай.
Страты
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Страты Вялікабрытаніі склалі 4000 чалавек: 523 забітых, 2932 параненых і больш 512 зьніклых бязь вестак — у тым ліку пяць афіцэраў і 241 салдат, якія, як пазьней высьветлілася, трапілі ў палон. Гэта былі галоўным чынам пехацінцы Ўэйлзкай 53-й дывізіі і Эсэцкай 161-й брыгады Ўсходне-Ангельскай 54-й дывізіі. Асманская армія страціла агулам 2447 чалавек: зь іх 16 — забітыя і параненыя немцы і аўстрыйцаў, а таксама 41 зьніклы безь вестак; 1370 асманскіх салдат былі забітыя ці параненыя, а 1020 лічыліся зьніклымі бязь вестак. Па словах Джэмала Пашы, асманскія страты склалі менш за 300 забітых, 750 параненых і 600 зьніклых безь вестак. Новазэляндзкія часткі страцілі шэсьць чалавек забітымі і 43 (або 46) параненымі пры двух зьніклых безь вестак, а аўстралійская дывізія страціла 37 чалавек.
Наступствы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Брытанскі генэрал Арчыбальд Мюрэй і канадзкі генэрал Чарлз Добэл заявілі, што бітва была пасьпяховай : 28 сакавіка Мюрэй даслаў паведамленьне ў ваеннае міністэрства, што яго сілы змагаліся з дваццацьцю тысячамі асманскіх салдат і нанесьлі гэтым сілам «вялікія страты». Добэл ж напісаў, што «яшчэ двух гадзін хапіла б, каб скончыць працу, гэтак бліскуча выкананую войскамі пасьля пэрыяду цяжкіх выпрабаваньняў і працяглых маршаў, а таксама — у баях з упартым праціўнікам».
Брытанская прэса паведаміла пра тое, што бітва была пасьпяховай для Імпэрыі, але асманскі самалёт скінуў на брытанскія пазыцыі паведамленьне: «Вы пабілі нас у камюніке — але мы пабілі вас у Газе». У рэпартажы, апублікаваным газэтай Daily Telegraph, гаворыцца, што 26 сакавіка брытанскія войскі былі затрыманыя амаль да паўдня шчыльным ранішнім туманам; падчас гэтага чаканьня яны выпілі большую частку свайго дзённага воднага рацыёну — у выніку чаго ў людзей проста скончылася вада. Таксама дадавалася, што захоп Газы ня быў мэтаю апэрацыі.
Далас, што камандаваў 53-й валійскай дывізіяй, сышоў у адстаўку пасьля бітвы па афіцыйнай прычыне «пагаршэньня здароўя». Калі зыходзіць з стандартаў Заходняга фронту Першай сусьветнай вайны, то брытанскае параза было ня вельмі вялікай і ня мела занадта вялікіх страт. Наступальная моц сіла Мюрэя не была зламаная, і падрыхтоўка да аднаўленьня наступу пачалася практычна адразу. Ужо 17 красавіка 1917 гаду пачалася Другая бітва за Газу.
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- George Fletcher MacMunn; Cyril Bentham Falls; Archibald Frank Becke. Military operations, Egypt and Palestine. / Great Britain. Committee of Imperial Defence. Historical Section. — London: H.M. Stationery Off., 1928—1930.