Парадокс Абіліна

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі

Парадо́кс Абілі́на (па-ангельску: Abilene paradox) — парадокс, пры якім група людзей калектыўна прымае рашэньне аб курсе дзеяньняў, які супярэчыць перавагам большасьці альбо ўсіх асоб у групе, у той час як кожны чалавек лічыць, што гэта адпавядае перавагам большасьці іншых[1][2].

Парадокс уключае ў сябе разрыў групавой камунікацыі, пры якой кожны чалец памылкова лічыць, што ягоныя ўласныя перавагі супярэчаць перавагам групы, і таму не пярэчыць альбо нават заяўляе, што падтрымлівае вынік, які не падабаецца большасьці / усім у групе.

Распаўсюджанай фразай, зьвязанай з парадоксам Абіліна, зьяўляецца жаданьне не «разгойдваць лодку». Гэта адрозьніваецца ад групавога мысьленьня тым, што парадокс Абіліна характарызуецца няздольнасьцю ўспрымаць погляды іншых альбо кіраваць згодай[3].

Фармулёўка[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Тэрмін быў уведзены экспэртам у галіне мэнэджмэнту Джэры Б. Харві ў яго артыкуле 1974 году «Парадокс Абіліна: кіраваньне пагадненьнем»[3]. Назва зьявы паходзіць ад анэкдоту, які Харві выкарыстоўвае ў артыкуле, каб растлумачыць парадокс:

У адзін сьпякотны тэхаскі вечар нейкая сямʼя гуляла ў даміно на ґанку да таго часу, пакуль цесьць не прапанаваў зьезьдзіць у Абілін[a] (80 кілямэтраў) паабедаць. Жонка сказала: «Гучыць нядрэнна». Муж, нягледзячы на ​​тое, што паездка абяцала быць доўгай і гарачай, падумаў, што трэба было б падстроіцца пад іншых, і вымавіў: «Па-мойму, нядрэнна; спадзяюся, што й твая маці не адмовіцца». Цёшча ж адказала: «Вядома, паехалі! Я не была ў Абіліне ўжо даўно».

Дарога была гарачай, пыльнай і доўгай. Калі ж яны нарэшце прыехалі ў кавярню, ежа аказалася нясмачнай. Праз 4 гадзіны яны, змучаныя, вярнуліся дадому.

Адзін зь іх вымавіў няшчыра: «Нядрэнная была паездка?». Цёшча на гэта сказала, што, на самай справе, яна б лепш засталася дома, але паехала, раз ужо астатнія трое былі поўныя энтузіязму. Муж сказаў: «Я быў бы рады нікуды ня езьдзіць, паехаў толькі каб даставіць астатнім задавальненьне». Жонка сказала: «А я паехала, разьлічваючы на ​​радасьць астатніх. Трэба было быць варʼятам, каб добраахвотна адправіцца ў гэтую паездку». Цесьць адказаў, што ён прапанаваў гэта толькі таму, што яму здалося, што астатнім сумна.

І яны сядзелі, ашаломленыя тым, што паехалі ў паездку, якой аніхто зь іх не хацеў. Кожны зь іх хацеў бы спакойна атрымліваць асалоду ад таго дня.

Гэты парадокс, у адрозьненьне ад групавога мысьленьня, дзе людзі правільна ўспрымаюць перавагі іншых, не дзейнічаюць насуперак сваім сьвядомым жаданьням, выбіраючы адпавядаць іншым, і ў цэлым адчуваюць сябе добра з выніковымі групавымі рашэньнямі[4]. Парадокс Абіліна выкарыстоўваецца, каб праілюстраваць, што групы могуць мець праблемы ў кіраваньні ня толькі рознагалосьсямі, але й пагадненьнямі[5].

Дасьледаваньні[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Фэномэн тлумачыцца тэорыямі сацыяльнай псыхалёгіі сацыяльнага канфармізму й сацыяльнага ўплыву, якія мяркуюць, што людзі часта вельмі ня схільныя дзейнічаць насуперак тэндэнцыям групы[5][6]. Па словах Харві, гэта зьява можа адбыцца, калі людзі адчуваюць «трывогу дзеяньняў» — стрэс, зьвязаны з групай, якая патэнцыйна выказвае нэгатыўнае стаўленьне да іх, калі яны не пагаджаюцца. Гэтая трывожнасьць узьнікае з-за таго, што Харві назваў «нэгатыўнымі фантазіямі» — непрыемнымі візуалізацыямі таго, што група можа сказаць ці зрабіць, калі людзі сумленна выказваюць свае меркаваньні — калі існуе «рэальная рызыка» незадаволенасьці й нэгатыўных наступстваў, калі не пагадзіцца. Чалавек можа адчуваць «трывогу разлукі», баючыся выключэньня з групы[7].

Прымяненьне тэорыі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Тэорыя часта выкарыстоўваецца, каб дапамагчы растлумачыць вельмі дрэнныя групавыя рашэньні, асабліва ўяўленьні аб перавазе «кіраваньня камітэта». Напрыклад, Харві цытаваў Ўотэргейцкі скандал як патэнцыйны прыклад парадоксу Абіліна ў дзеяньні[8]. Ўотэргейцкі скандал адбыўся ў Злучаных Штатах у 1970-х гадох, калі многія высокапастаўленыя чыноўнікі адміністрацыі Ніксана ўступілі ў змову ва ўтойваньні й, магчыма, у зьдзяйсьненьні ўзлому ў штаб-кватэру Нацыянальнага камітэта Дэмакратычнай партыі ў Вашынгтоне, акруга Калюмбія. Харві цытуе некалькі чалавек, якіх абвінавацілі ва ўтойваньні, якія паказваюць на тое, што ў іх былі асабістыя сумневы з нагоды рашэньня, але яны баяліся іх агучыць. У адным выпадку памочнік кампаніі Герберт Портэр сказаў, што ён «не з тых, хто ўстаў на сустрэчы й сказаў, што гэта трэба спыніць», рашэньне, якое ён зьвязаў са «страхам перад групавым ціскам, які пайдзе за гэтым, страхам ня быць камандным гульцом»[8].

Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Места ў Тэхасе

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ mcavoy, john; butler, tom (2007). «The impact of the Abilene Paradox on double-loop learning in an agile team». Information and Software Technology. 49 (6): 552—563. (анг.)
  2. ^ mcavoy, john; butler, tom (2006). «Resisting the change to user stories: a trip to Abilene». International Journal of Information Systems and Change Management. 1 (1): 48—61. (анг.)
  3. ^ а б harvey, j. b. (1974). «The Abilene paradox: the management of agreement». Organizational Dynamics. 3: 63—80. (анг.)
  4. ^ Ronald R. Sims Ethics and Organizational Decision Making: A Call for Renewal. — Greenwood Publishing Group, 1994. — P. 55–56. — ISBN 978-0-89930-860-9 (анг.)
  5. ^ а б  Levi, Daniel Group Dynamics for Teams. — SAGE Publications, 2010. — P. 108–109. — ISBN 978-1-4129-7762-3 (анг.)
  6. ^ Organizational Behavior and Public Management, Third Edition, Revised and Expanded. — Taylor & Francis. — P. 136–137. — ISBN 978-0-8247-0135-2 (анг.)
  7. ^  Pownall, Ian Effective Management Decision Making. — Bookboon. — P. 223. — ISBN 978-87-403-0120-5 (анг.)
  8. ^ а б harvey, jerry (Лета 1988). «The Abilene Paradox: The Management of Agreement». Organizational Management. American Management Association. 17 (1): 19—20. (анг.)

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Логіка выказванняў: вучэбны дапаможнік / Гарбузаў, Віктар Мікалаевіч; Немец, Уладзімер Сьцяпанавіч; ГрДУ імя Я. Купалы. — Гродна: ГрДУ, 1997. — 44 с.
  • Матэматыка: вучэб.-мэтад. дапам. У 2 ч. Ч. 1 — 2-е выд., перапрац. / Баранцэвіч, Канстанцін Зянонавіч; Пакала, Аляксандар Анатольевіч. — Мн., БДПУ, 2005. — 176 с.
  • Матэматыка: вучэб.-мэтад. дапам. У 2 ч. Ч. 1. / Баранцэвіч, Канстанцін Зянонавіч; Пакала, Аляксандар Анатольевіч. — Мн., 1996.
  • Кантрольная праца па матэматыцы / Баранцэвіч, Канстанцін Зянонавіч; Пакала, Аляксандар Анатольевіч. — Мн., 1993.
  • Геаметрыя 7 — 11. / Пагарэлаў А. — Мн., 1991.
  • Задачнік-практыкум па матэматыцы / Пакала А. А. — Мн., 1994.
  • Асновы пачатковага курса матэматыкі / Стойлава Л. П., Пышкала А. М.— Мн., 1990.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Парадокс_Абіліна&oldid=2426194»