Гетман польны каронны

Гетман польны каронны (па-польску: Hetman polny koronny) — у Рэчы Паспалітай — намесьнік камандючага каронным войскам — гетмана вялікага кароннага.

Станіслаў Жалкеўскі

Станіслаў Рэвэра Патоцкі

Стэфан Чарнецкі

Ян Сабескі (партрэт у якасьці караля Польшчы)

Станіслаў Ябланоўскі

Ян Клемэнс Браніцкі

Вацлаў Жавускі

У мірны час гетман вялікі звычайна знаходзіўся пры двары, займаўся адміністрацыйнымі пытаньнямі і ажыцьцяўляў стратэгічнае кіраўніцтва, а гетман польны знаходзіўся «ў полі» (пар. з «фэльдмаршал» — «палявы маршал»), кіраваў малымі апэрацыямі, аховай межаў.

Гетман польны падпарадкоўваўся гетману вялікаму, у выпадку яго прысутнасьці ў бітвах камандаваў перадавымі аддзеламі і артылерыяй. У выпадку адсутнасьці гетмана вялікага, гетман польны камандаваў усім войскам. У мірны час гетман польны знаходзіўся на паўднёва-ўсходніх межах Рэчы Паспалітай і камандаваў невялікімі рэгулярнымі «кварцянымі войскамі» — аддзеламі, набранымі з уладаньняў караля, якія адбівалі несупынныя набегі татараў і туркаў. У гэтыя аддзелы часта ўваходзілі рэестравыя ўкраінскія казакі.

Сьпіс гетманаў польных

Гетманы польныя каронныя
Год прыняцьця ўраду	Год складаньня ўраду або сьмерці	Асоба
1492	1499	Станіслаў Хадзецкі
1499	1501	Пётар Мышкоўскі
1501	1505	Станіслаў Хадэцкі
1505	1509	Ян Камянецкі
1509	1520	Ян Твароўскі
1520	1528	Марцін Камянецкі
1528	1538	Ян Кола з Далеёва
1539	1561	Мікалай Сяняўскі — з 1561 — гетман вялікі каронны
1561	1562	Флярыян Зэбжыдоўскі
1562	1565	Станіслаў Лесьнявольскі
1565	1569	вакантна
1569	1569	Ежы Язлавецкі — выконваў абавязкі гетмана вял. кар. без фармальнага зацьвярджэньня)
1569	1575	вакантна
1575	1576	Мікалай Сяняўскі
1576	1584	Ян Збароўскі
1584	1588	вакантна
1588	1618	Станіслаў Жалкеўскі
1618	1632	Станіслаў Каняцпольскі — з 1632 — гетман вялікі каронны
1632	1633	вакантна
1633	1636	Марцін Казаноўскі
1636	1637	вакантна
1637	1646	Мікалай Патоцкі — з 1646 — гетман вялікі каронны
1646	1652	Марцін Каліноўскі
1652	1654	Станіслаў Рэвэра Патоцкі — з 1654 — гетман вялікі каронны
1654	1657	Станіслаў Лянскаронскі
1657	1664	Ежы Сэбастыян Любамірскі — адначасна з 1650 — маршалак вялікі каронны, пазбаўлены пасады 29.12.1664 г. пастановаю соймавага суду
1665	1665	Стэфан Чарнецкі — прызначаны 02.01.1665 пасьля Ежы Сэбастыяна Любамірскага
1665	1666	вакантна
1666	1668	Ян Сабескі — з 1668 — гетман вялікі каронны, адначасна з 8 ці 17.01.1665 — маршалак вял. кар.
1668	1676	Дымітр Ежы Вішнявецкі — з 1676 — гетман вялікі каронны
1676	1683	Станіслаў Ян Ябланоўскі — з 1683 (паводле некаторых крыніцаў 1682) — гетман вялікі каронны
1683	1683	Мікалай Геранім Сяняўскі
1683	1684	вакантна
1684	1691	Анджэй Патоцкі
1691	1692	вакантна
1692	1702	Фэлікс Казімер Патоцкі — з 1 траўня 1702 — гетман вялікі каронны
1702	1702	Геранім Аўгустын Любамірскі — прызначаны 08.05.1702, зацьверджаны 22.05.1702 на гетмана вял. кар. па заўчаснай сьмерці Фэлікса Казімера Патоцкага
1702	1706	Адам Мікалай Сяняўскі — з 1706 — гетман вялікі каронны
1706	1726	Станіслаў Матэвуш Жавускі — з 1726 — гетман вялікі каронны
1726	1728	Станіслаў Хамянтоўскі
1728	1735	вакантна
1735	1752	Ян Клемэнс Браніцкі — з 1752 — гетман вялікі каронны
1752	1773	Вацлаў Пётар Жавускі — з 1773 — гетман вялікі каронны
1773	1774	Францішак Ксавэры Браніцкі — з 1774 — гетман вялікі каронны
1774	1794	Севярын Жавускі

Глядзіце таксама

• Гетман вялікі каронны
• Гетман вялікі літоўскі
• Гетман польны літоўскі

Літаратура

• Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV—XVIII wieku, spisy. Kórnik: wyd. PAN, 1992.
• Zdzisław Żygulski. Hetmani Rzeczypospolitej. — Kraków, 1994.
• Poczet hetmanów Rzeczypospolitej. Hetmani koronni / red. Mirosław Nagielski. — Warszawa, 2005.
• Maciej Franz. Wojskowość Kozaczyzny Zaporoskiej w XVI—XVII wieku. — Toruń, 2004

Вонкавыя спасылкі

• Сьпіс і гербы гетманаў польных каронных.  (пол.)