Прагляд крыніцы для Вялікі шаўковы шлях

[[Файл:Transasia trade routes 1stC CE gr2.png|міні|300пкс|Вялікі шаўковы шлях у I стагодзьдзі]]
'''Вялі́кі шаўко́вы шлях''' ({{мова-zh|絲綢之路}}, {{мова-uz|Буюк Ипак Йўли}}, {{мова-kk|Жібек Жолы}}, {{мова-fa|جاده ابریشم}}, {{мова-ar|طريق الحرير}}, {{мова-hi|रेशम मार्ग}}) — у старажытнасьці і [[Сярэднявечча|сярэднявеччы]] [[караван]]ная дарога з Кітаю ў краіны [[Сярэдняя Азія|Сярэдняй]] і [[Пярэдняя Азія|Пярэдняй Азіі]]. Адкрыты ў II стагодзьдзі да н. э. Вёў з Сыяню праз Ланьчжоў у Дуньхуань, дзе падвойваўся: паўночная дарога праходзіла праз Турфан, перасякала [[Памір]] і йшла ў Фэргану і казаскія стэпы, паўднёвая — паўз возера [[Лабнор]] па паўднёвай ускраіне пустыні [[Такла-Макан]] празь Яркенд і паўднёвы Памір вяла ў [[Бактрыя|Бактрыю]], а адтуль — у [[Парфія|Парфію]], [[Індыя|Індыю]] і на [[Блізкі Ўсход]]. Агульная працягласьць — больш за {{Лік|6400}} км. Тэрмін «Вялікі шаўковы шлях» увёў ва ўжытак нямецкі географ [[Фэрдынанд фон Рыхтгофэн]] у 1877.

Гандлёвыя маршруты паўсталі з ініцыятывы кітайцаў, якія шукалі ўродных коней для свайго войска. У якасьці тавара для абмену прапанавалі [[шоўк]], [[фарфор]], [[чай]], [[Парфума|парфуму]] ды [[парцалян]]у. Акрамя тавараў, Вялікі шаўковы шлях адыграў значную ролю ў разьвіцьці эканамічных і культурных сувязей народаў Пярэдняй Азіі, Сярэдняй Азіі і Кітая.

Праіснаваўшы паўтара тысячагодзьдзя, у рэшце рэшт Шлях страціў сваё значэньне пасьля паўстаньня [[Асманская імпэрыя|Асманскай імпэрыі]] (1453), якая разарвала гандаль Усходу з Захадам. У выніку [[Вялікія дзяржавы|эўрапейскія магутнасьці]] былі вымушаныя шукаць альтэрнатыўныя шляхі. Дзякуючы гэтаму пачалася [[эпоха Вялікіх геаграфічных адкрыцьцяў]], [[калянізацыя]] і [[глябалізацыя]].

У XXI стагодзьдзі тэрмін стаў прымяняцца да некалькіх глябальных праектаў, прыкладам: [[Эўразійскі сухапутны мост]], [[Адзін пояс, адзін шлях]]. У 2014 року [[ЮНЭСКО]] занесла [[Шаўковыя шляхі: сетка маршрутаў калідору Чанань — Цянь-Шань|частку шляху між Чананем і Цянь-Шанем]] у [[сьпіс Сусьветнай спадчыны]].

{{Парады артыкулу|кароткі артыкул|няма крыніцаў}}

[[Катэгорыя:Вялікі шаўковы шлях| ]]
[[Катэгорыя:Аб’екты Сусьветнай спадчыны ў Казахстане]]
[[Катэгорыя:Аб’екты Сусьветнай спадчыны ў Кітаі]]
[[Катэгорыя:Аб’екты Сусьветнай спадчыны ў Таджыкістане]]
[[Катэгорыя:Дарогі Азіі]]
[[Катэгорыя:Сярэднявечная Азія]]
[[Катэгорыя:Гісторыя імпэрскага Кітаю]]
[[Катэгорыя:Старажытны Аўганістан]]
[[Катэгорыя:Старажытны Ірак]]
[[Катэгорыя:Старажытны Пакістан]]
[[Катэгорыя:Дынастыя Хань]]
[[Катэгорыя:Гісторыя Пэрсіі]]
[[Катэгорыя:Замежная палітыка Старажытнага Рыму]]
[[Катэгорыя:Гісторыя Харасану]]