Аднаўляльная энэргія
Аднаўля́льная энэ́ргія — крыніцы энэргіі, выкарыстаньне якіх не прывядзе ў доўгатэрміновай пэрспэктыве да іх нястачы. Звычайна да аднаўляльнай энэргіі адносяць энэргію ветру, сонечную энэргію, геатэрмальную энэргію, энэргію хваляў і марскіх цячэньняў, рачную гідраэнэргію, а таксама энэргію атрымліваемую зь біямасы (біягаз, які атрымліваецца на сьметніках, таксама які атрымліваецца ў выніку ачысткі сточных водаў і гніеньня астаткаў расьлінаў і жывёл)[1]. Акрамя гэтага існуе энэргія, якая атрымліваецца зь неаднаўляльных крыніцаў (прыродны газ, лупняк, вугаль і г.д.). Выкарыстаньне гэтых крыніцаў энэргіі вядзецца значна хутчэй за іх аднаўленьне. Аднаўляльныя крыніцы энэргіі часта забясьпечваюць энэргіяй чатыры важных галіны чалавечай дзейнасьці, як то вытворчасьць электраэнэргіі, ацяпленьне ці астуджэньне паветра і вады, транспарт і сельская гаспадарка[2].
Самай папулярнай крыніцай аднаўляльнай энэргіі зьяўляецца энэргія падаючай вады. Астатнія крыніцы выкарыстоўваюцца, пакуль, недастаткова. У апошнія гады, высокія кошты на сыравіну прывялі да актывізацыі вывучэньня выкарыстаньня аднаўляльнай энэргіі ва ўсім сьвеце. Аднаўляльная энэргія можа быць шкоднай да навакольнага асяродзьдзя, хоць і значна меней чым неаднаўляльная.
Аднаўляльныя крыніцы энэргіі забясьпечвалі каля 8,5% ад агульнага энэргітычнага попыту чалавецтва на 2013 год[3]. На падставе справаздачы за 2017 год, на аднаўляльныя крыніцы энэргіі прыпала 19,3% сусьветнага спажываньня энэргіі і 24,5% на выраб электраэнэргіі адпаведна ў 2015 і 2016 гадох. Сыстэмы аднаўляльных крыніц энэргіі становяцца ўсё больш эфэктыўнымі і таннымі, і іхная доля ў агульным спажываньні энэргіі павялічваецца[4]. Па стане на 2019 год па ўсім сьвеце больш за дзьве траціны ўсёй згенэраванай электраэнэргіі была аднаўляльная[5]. Паводле меркаваньняў экспэртаў, рост спажываньня вугалю і нафты можа скончыцца да 2020 году праз павелічэньне спажываньня аднаўляльных крыніц і прыроднага газу[6].
Ад пачатку XXI стагодзьдзя назіраецца павелічэньне інвэстыцыяў у разьвіцьцё аднаўляльных крыніц энэргіі, якія растуць экспанэнцыйна. Гэта абумоўлена, з аднаго боку, зьніжэньнем коштаў на іх, а зь іншага, субсыдыямі, якія маюцца ў многіх краінах. У 2017 годзе сусьветныя інвэстыцыі ў аднаўляльныя крыніцы энэргіі склалі 279,8 млрд даляраў, пры гэтым на Кітай прыпала 126,6 млрд даляраў ЗША або 45% ад сусьветных інвэстыцыяў, на ЗША — 40,5 млрд даляраў ЗША, а Эўропу — 40,9 млрд даляраў ЗША[7]. У сусьветным маштабе, паводле ацэнак, 7,7 мільёнаў працоўных месцаў, зьвязаныя з вытворчасьцю аднаўляльных крыніц энэргіі. Галіна, якая выкарыстоўвае сонечную энэргію, зьяўляецца найбуйнейшым працадаўцам сярод іншых галін здабываньня аднаўляльных крыніц энэргіі[8]. Прыхільнікі выкарыстаньня аднаўляльных крыніц энэргіі паказваюць на праблемы, зьвязаныя з спальваньнем выкапнёвага паліва ў якасьці крыніцы энэргіі, што ёсьць чыньнікам забруджваньня навакольнага асяродзьдзя, глябальнага пацяпленьня і зьнясіленьня рэсурсаў. Іхныя апанэнты, у адказ, паказваюць на высокія затраты, валятыльнасьць энэргіі, дадатковыя экалягічныя выдаткі і сумніўнай эфэктыўнасьцю ў дачыненьні да спажываньня выкапнёвага паліва.
Разьвіцьцё аднаўляльнай энэргетыкі мае вялікае значэньне на далейшы лёс чалавецтва, паколькі гаручыя карысныя выкапні, якія зьяўляюцца асновай вытворчасьці энэргіі ў пачатку XXI стагодзьдзя, маюць абмежаваныя запасы, якія рана ці позна будуць вычарпаны. Ідэальным для выжываньня чалавецтва было бы ўстойлівае разьвіцьцё, канцэпцыя, згодна зь якой вытворчасьць і спажываньне энэргіі грамадзтвам былі б збалянсаваны так, каб не залежыць ад рэсурсаў, даступных толькі часова. Па меншай меры, дзьве краіны, Ісьляндыя і Нарвэгія, ужо вырабляюць усю сваю спажываную электраэнэргію, выкарыстоўваючы толькі аднаўляльную энэргію, і многія іншыя краіны паставілі перад сабой мэту дасягнуць 100% паказчыку выкарыстаньня аднаўляльнай энэргіі ў будучыні[9].
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Ellabban, Omar; Abu-Rub, Haitham; Blaabjerg, Frede (2014). «Renewable energy resources: Current status, future prospects and their enabling technology». Renewable and Sustainable Energy Reviews. 39. — С. 748—764 [749]. — DOI:10.1016/j.rser.2014.07.113.
- ^ «Renewables 2010 Global Status Report». REN21.
- ^ «BP Statistical World Energy Review 2013». British Petroleum.
- ^ «Global renewable energy trends». Deloitte Insights.
- ^ «Renewable Energy Now Accounts for a Third of Global Power Capacity». IRENA.
- ^ «Electric cars and cheap solar 'could halt fossil fuel growth by 2020'». The Guardian
- ^ «Global Trends in Renewable Energy Investment 2018». Frankfurt School — UNEP Collaborating Centre for Climate & Sustainable Energy Finance.
- ^ «Renewable energy and jobs». Annual review 2015, IRENA.
- ^ Vad Mathiesen, Brian; et al. (2015). «Smart Energy Systems for coherent 100% renewable energy and transport solutions». Applied Energy. 145. — С. 139—154. — DOI:10.1016/j.apenergy.2015.01.07.
Вонкавыя спасылкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Аднаўляльная энэргія — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
- Аднаўляльная энэргія: факты. Natural Resources Defense Council (анг.).
- Сайт, прысьвечаны аднаўляльнай энэргіі. Renewable Energy World (анг.).
- Аднаўляльная энэргія. Student Energy (анг.).
- Аднаўляльная энэргія. International Energy Agency (анг.).
- Аднаўляльная энэргія. Union of Concerned Scientists (анг.).