Абмеркаваньне Вікіпэдыі:Сынанімічныя словы

Апошнім часам было ўжо некалькі выпадкаў закрананьня гэтай, для кагосьці балючай, тэмы. Вырашыў скампіляваць штосьці, падобнае да рэкамэндацыі. Шэрым колерам выдзеленае тое, што зьяўляецца маёй прапановай.

Абгрунтаваньне да прэамбулы

Папярэдняе галасаваньне па самім духу было накіраванае не на сынанімічныя пары ў шырокім сэнсе, а толькі на тыя, у якіх адное з словаў набыло гістарычны досьвед ужываньня, але цяпер выкарыстоўваецца амаль не выкарыстоўваецца (што да пляцаў, местаў і гэтак далей).

Абгрунтаваньне да сэкцыі «Стварэньне артыкулаў»

Зразумела, што гэтае патрабаваньне зьяўляецца мерай, каб значна паменшыць колькасьць войнаў правак. Але, мяркую, працуе і фактар «павагі» да асноўнага аўтара. Наконт злоўжываньня: зразумела, што калі дазволіць удзельніку кожны дзень зьмяняць лексыку, то рады гэта ня дасьць.

— Wizardist ^{г +у} 20:58, 1 сакавіка 2011 (EET)

Згодны, што апісаньне ў выглядзе тэксту будзе нашмат лепей і больш зразумелае за вынікі галасаваньня, тым больш там было абмеркаваньне, якое адцягвае ўвагу. На маю думку, з павагай да аўтара ўзьнікае праблема вызначэньня "значнасьці" ўнёску. Нехта напісаў тры абзацы, нехта пасьля дадаў адзін абзац: першы аўтар можна зьмяніць лексыку ці не? Мяркую, што выпадак, калі аўтар напісаў артыкул, а пасьля вырашыў раптам цалкам зьмяніць лексыку — не зусім звычайны. Фактычна маем тое, што такое адбылося толькі аднойчы за апошні год. Але кожны выпадак немагчыма пакрыць правіламі, бо ўсё роўна будуць існаваць разыходжаньні. Таму прапаную ў рэкамэндацыі пакінуць толькі пра дадаваньне матэрыялу аб'ёмам, болей, чым было ў артыкуле, а выпадкі кшталту як у Абмеркаваньне:Ставішкі вырашаць праз кансэнсус. Тобо іншыя пагадзіліся — аўтару дазволілі, а не — дык агульнае правіла. Каб не было грунтоўных разыходжаньняў, можна дадаць фразу, што адхіленьні ад рэкамэндацыі ў прыватных выпадках могуць быць зробленыя ў выпадку дасягненьня кансэнсусу. —zedlik 21:36, 1 сакавіка 2011 (EET)

О, пра кансэнсус — гэта добра. Толькі для тых, хто ў танку, трэба напісаць Вікіпэдыя:Кансэнсус. — Wizardist ^{г +у} 16:16, 2 сакавіка 2011 (EET)

Трактаваньне пары рок—год і г. д.

Нажаль, колькі я ня ўчытваўся ў вынік галасаваньня і ў гэтую прапанову, так і ня змог зразумець статус слова «рок»:

• яно не дапушчаецца да ўжываньня ў Вікіпэдыі?
• яно дапушчаецца да ўжываньня ў Вікіпэдыі, але не падпарадкоўваецца правілу «+100% → зьмена сынонімаў»? То бок, калі ўжываецца слова «рок», то яно ня можа быць зьмененае ні ў якім разе?

— Wizardist ^{г +у} 13:56, 31 сакавіка 2011 (EEST)

Асабіста я разумею цяперашнюю сытуацыю наступным чынам: правіла «+100% → зьмена сынонімаў» працуе толькі ў адзін бок, т.б. калі «рок» зьмяняюць на «год». Ужываньне самога слова дазваляецца аўтарам грунтоўных артыкулаў, напісаных «з нуля». Такі вось кампраміс — паважны да аўтарскай працы з аднаго боку і меркаваньня супольнасьці зь іншага. --Казімер Ляхновіч 18:52, 31 сакавіка 2011 (EEST)

Тады я ўвечары дадам у праект рэкамэдацыі яўную пазыцыі ў адносінах да словаў, якія пакуль не патрапілі ў сьпіс. — Wizardist ^{г +у} 18:58, 31 сакавіка 2011 (EEST)

Насамрэч, словы, якія не патрапілі ў сьпіс, ніякім чынам гэтым правілам не рэгулююцца. Але само правіла працуе ў абодва бакі (то бок магчымы варыянт места +100% → горад +100% → места). З годам/рокам сытуацыя пакуль падвешаная. На маю думку мэханічную і беспадстаўную замену року на год можна скасоўваць да першапачатковага стану як неканструктыўную, а іншыя выпадкі разглядаць прыватна, бо абагульніць сытуацыю да правіла я пакуль ня бачу магчымасьці. —zedlik 23:46, 1 красавіка 2011 (EEST)

Рэкамэндацыя

Дзіўна, але чамусьці гэтая рэкамэндацыя і дагэтуль толькі плянуецца ў якасьці рэкамэндацыі. Пры гэтым яшчэ ў 2010 годзе адбылося галасаваньне Вікіпэдыя:Галасаваньні/Выкарыстаньне сынанімічных словаў у Вікіпэдыі. Таму калі ні ў каго няма пытаньняў, то я перанясу гэтую старонку ў рэкамэндацыі. --Ліцьвін (гутаркі) 13:59, 23 чэрвеня 2019 (MSK)

Прапанова выдаленьня пары «места — горад»

Пры ўсёй павазе, слова «места» ў значэньні «горад» не зьяўляецца агульнаўжывальным у сучаснай беларускай мове [1] [2]. Яно не ўжываецца ў сродках масавай інфармацыі, адсутнічае ў сучаснай літаратуры і ў нефармальным ужытку. Вікіпэдыя ня ёсьць музэем моўнай экзотыкі і ня ёсьць месцам для папулярызаваньня экзатычных словаў, таму лічу мэтазгодным выключыць гэтую пару зь пераліку. Гэткае выдаленьне адбылося б у поўнай аналёгіі з парай «рок — год».--Czalex (гутаркі) 14:28, 23 чэрвеня 2019 (MSK)

Гэтую пару падтрымала 8 удзельнікаў. Адзін удзельнік прагаласаваў супраць. Нават калі зараз ваш голас дадаць да «супраць», то ўсё роўна большасьць за гэтую пару.

Што тычыцца «слова „места“ ў значэньні „горад“ не зьяўляецца агульнаўжывальным у сучаснай беларускай мове» і «Выкарыстаньне слова „места“ — гэта абсурд і шкодзіць нашай Вікіпэдыі, улічваючы, што і сама па сабе тарашкевіца для шараговага карыстальніка рэч дастаткова экзатычная». А выкарыстаньне слова «мястэчка»? Гэтае слова таксама «не зьяўляецца агульнаўжывальным», а таму яго трэба забараніць? Пры гэтым яшчэ да 2011 году нават на афіцыйным узроўні ўжывалася такая назва. Тое, што савецкія або псэўдасавецкія ўлады выводзілі з ужытку гэтыя словы ня кажа пра тое, што гэтыя словы нельга нам ужываць. Як вы трапна заўважылі, зараз у сучаснай Беларусі тарашкевіца фактычна знаходзіцца пад забаронай. Дык калі мы павінны рабіць так, як гэтага хочуць тыя, хто кіруе нормамі сучаснай беларускай мовы, то гэтага разьдзелу зусім не павінна быць.

І яшчэ прыклады. Вось як будзе па-беларуску uk:Кам'янська міська рада (Дніпропетровська область)? Каменская меская рада — цудоўны варыянт. А сельсаветы Ўкраіны? Сельскія рады. Таксама сынонімы. Я так разумею, калі хтосьці жадае пісаць мястэчка і места, то хай піша. Напрыклад я пішу і гарадзкі пасёлак і мястэчка, і горад і места. Пры гэтым мне больш падабаюцца апошнія варыянты. --Ліцьвін (гутаркі) 16:22, 23 чэрвеня 2019 (MSK)

Слова «места» — састарэлае ў наркамаўцы, але агульнаўжывальнае ў клясычнай норме беларускай мовы: гл. слоўнікі Яна Станкевіча (1989 г, с. 688) або Валентыны Пашкевіч (2006 г, с. 206). Пра ранейшыя не русіфікаваныя слоўнікі, у якіх «места» пераважае і якія ніхто ў клясычнай норме не касаваў, нават не кажу. Што да ўжываньня, то калі ласка: на Kamunikat.org больш за 10 тысячаў вынікаў, на Радыё Свабода — 969. Паводле спадара Вінцука Вячоркі, <…> у нас або паважныя горад і места, або ня менш паважлівыя гарадок і мястэчка. --Kazimier Lachnovič (гутаркі) 01:13, 12 красавіка 2021 (+03)

Пакіну тут (каб не згубілася) камэнтар Юрася Пацюпы:

	Так, «мОрскі». І пра гэта я шмат разоў пісаў. Прыметнікі на -ск-і ў беларускай мове маюць націск на аснове, а ў расейскай — на канчатку. Вынятак хіба толькі адзін, дый той для размежавання значэння: «лЮдскі» і «людскІ». Дзіўна, што для многіх гэта ўсё яшчэ навіна. Прыкладаў у тэкстах да 30-х гадоў больш чым дастаткова. Самае пікантнае, што ў слоўніку мовы Янкі Купалы, фактычна, сфальшаваная рэальнасць. Там усе прыстойныя прыклады на «мОрскі», а на «марскІ» прыклад з нейкага артыкула 30-гг., які мог напісаць і Купала, і нехта іншы за Купалу. Аднак аўтары слоўніка пазначылі «мОрскі» як паланізм. Дык жа ўсё наадварот! Не «морскі» паланізм, а «марскі» вульгарны русіцызм. У гэтай групе я, здаецца, расказваў пра беды паэткі Алены РУцкай, калі з’явіўся расейкі палітык Руцкой. Яе прозвішча адразу сталі вымаўляць з расейскім націскам, дагэтуль было ўсё добра. І, здаецца, пісаў, што прыметнік «гарадскі» — гэта лакмусавая паперка запазычанасці слова «горад» з рускай мовы (яно ў нас было ў «полацкі» перыяд, у «віленскі» адумерла, а ў «менскі» вярнулася праз расейскую мову з расейскім прыметнікам). І таму заўсёды раю ўжываць «заводскі», а не «завадскі». І г. д. і да т. п.

--Kazimier Lachnovič (гутаркі) 12:00, 5 лютага 2022 (+03)