Ã

	Літара лацінкі A з тыльдай
	Ãã
	Выява
	◄ Z À Á Â Ã Ä Å Æ Ç ►
Зьвесткі
Мова	З найвялікшых — партугальская.
Тып	пашыраная лацінская літара, альфабэтны;
Кадаваньне
Назва ў Юнікодзе	latin capital letter a with tilde; latin small letter a with tilde
Юнікод	Ã: U+00C3; ã: U+00E3
HTML	Ã‎: &#195, Ã ã‎: &#227, &#xe3
UTF-16	Ã‎: 0xC3; ã‎: 0xE3
URL-код	Ã: %C3%83; ã: %C3%A3
Мнэмоніка	Ã: Ã ã: &atilde
LAΤΕΧ	Ã: \tilde A; ã: \tilde a
Час зьяўленьня	XVI стагодзьдзе
Разьвіцьцё
	A a + Ã ã ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;
Іншае
Кірунак пісьма	зьлева направа
	усе сымбалі · лацінка · кірыліца · грэцкія · дыякрытыкі · валюты · дапамога

Ã, ã (a з ты́льдай; курсіў: Ã ã) — літара пашыранай лацінкі, якая выкарыстоўваецца ў некаторых мовах сьвету. З сусьветных моваў найбольш шырока сустракаецца ў партугальскай, з-за чаго часам выкарыстоўваецца як нефармальны сымбаль гэтае мовы (гл. лузафонія).

Таксама гэтая графэма выкарыстоўваецца ў арамунскай мове, гуарані, кашубскай і віетнамскай мовах.

Утвараецца з лацінскай літары A a і тыльды (◌̃).

Арамунская мова[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У арамунскай мове літара вымаўляецца як сярэдне-цэнтральны галосны ([ə]) ці блізкі цэнтральны неакруглены галосны ([ɨ]).

Віетнамская мова[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У віетнамскай мове Ã вымаўляецца як доўгая адкрытая пярэдняя неакругленая галосная ([aː]) высокім тонам, які ламаецца.

Грэнляндзкая мова[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Раней гэтая літара таксама выкарыстоўвалася ў грэнляндзкай мове для абазначэньня доўгай адкрытай пярэдняй неакругленай галоснай ([aː]) побач з зычнай з гемінацыяй, але цяпер яна замененая на A.

Гуарані і кʼхонг[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У мове гуарані й кʼхонг (ǃKhong) літара вымаўляецца як назалізаваны адкрыты пярэдні неакруглены галосны ([ã]).

Кашубская мова[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У кашубскай мове літара звычайна вымаўляецца як назалізаваная адкрытая пярэдняя неакругленая галосная ([ã]). На дыялекце, распаўсюджаным у Пуцкам Вэйхероўскам паветах, яна вымаўляецца як назалізаваны адкрыты сярэдні пярэдні неакруглены галосны ([ɛ̃]). Гэта 3-я літара кашубскага альфабэту^[1].

Партугальская мова[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У партугальскай мове гук, які пазначаецца літарай Ã / ã, узьнік шляхам назалізацыі лацінскіх спалучэньняў an і am: germana > irmã «сястра». Ã такім чынам перадае насавы цэнтральны неакруглены галосны гук, хоць яго дакладная якасьць зьмяняецца ад адкрытага да сярэднезакрытага ў залежнасьці ад дыялекту. Выкарыстоўваецца таксама для запісу насавых дыфтонгаў ãe і ão.

Іншае[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Транскрыпцыйны альфабэт[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У Міжнародным фанэтычным альфабэце /ã/ пазначае насавы адкрыты неакруглены галосны, напрыклад, у францускай транскрыпцыі слова maman [mamã] «мама».

Крэольская мова бэльтэр[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Гэтая літара таксама выкарыстоўваецца ў крэольскай мове бэльтэр, сканструяванай Нікам Фармерам для навукова-фантастычнага тэлесэрыяла Expanse Television. У мове літара ўяўляе сабой назалізаваны, амаль адкрыты пярэдні неакруглены галосны гук ([æ]), напрыклад, у слове shãsa, «шанец».

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

^ Ùchwôlënk nr 7/RKJ/10 z dnia 06.07.2010 r. w sprawie szëkù kaszëbsczégò abécadła, Biuletin Radzëznë Kaszëbsczégò Jãzëka. 2010, p. 115.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вялікая й маленькая літары на сайце Scriptsource.org (анг.)

[kash-1] Ùchwôlënk nr 7/RKJ/10 z dnia 06.07.2010 r. w sprawie szëkù kaszëbsczégò abécadła, Biuletin Radzëznë Kaszëbsczégò Jãzëka. 2010, p. 115.

[1]