Прагляд крыніцы для Ярэмі Вішнявецкі

{{Цёзкі|Вішнявецкі}}
{{Шляхціч
|Імя                 = Ярэмі Вішнявецкі
|Поўнае імя          = Ярэмі Міхал Карыбут Вішнявецкі
|Арыгінальнае імя    = Jeremi Michał Korybut Wiśniowiecki
|Жанчына             = 
|Партрэт             = Jeremi Wiśniowiecki.jpg
|Шырыня партрэту     = 
|Подпіс партрэту     = Партрэт Ярэмія Вішнявецкага [[Атрыбуцыя (мастацтва)|атрыбутаваны]] [[Даніель Шульц|Даніелю Шульцу]]
|Герб                = POL COA Korybut.svg
|Шырыня гербу        = 
|Подпіс гербу        = Герб «[[Карыбут (герб)|Карыбут]]»
|Пасады              = 
|Пачатак пэрыяду     = 
|Заканчэньне пэрыяду = 
|Папярэднік          = 
|Наступнік           = 
|Імя пры нараджэньні = 
|Нарадзіўся          = {{Нарадзіўся|17|8|1612}}
|Месца нараджэньня   = [[Лубны]]
|Памёр               = {{Памёр|20|8|1651}}
|Месца сьмерці       = [[Павалач]]
|Род                 = [[Вішнявецкія]]
|Бацька              = [[Міхал Вішнявецкі (памёр у 1616)|Міхал Вішнявецкі]]
|Маці                = [[Раіна Вішнявецкая|Раіна Магілянка]]
|Муж                 = 
|Жонка               = [[Грызэльда Вішнявецкая|Грызэльда Замойская]]
|Дзеці               = [[Міхал Карыбут Вішнявецкі]]
|Рэлігія             = [[каталіцтва]]
|Рэгаліі             = 
|Колер               = {{Колер|Рэч Паспалітая}}
|Колер загалоўку     = 
}}
'''Ярэ́мі Мі́хал Карыбу́т Вішняве́цкі''' ({{Мова-pl|Jeremi Michał Korybut Wiśniowiecki}}, {{Мова-uk|Ієремія Михайло Корибут Вишневецький}}) гербу «[[Карыбут (герб)|Карыбут]]», званы ''Ярэма'' або ''Молатам на казакаў'' (17 жніўня 1612, [[Лубны]]<ref>Ilona Czamańska ''Wiśniowieccy — monografia rodu'', Poznań 2007, s. 164, ISBN 978-83-7177-229-0.</ref>, цяпер у [[Палтаўская вобласьць|Палтаўскай вобласьці]] — 20 жніўня 1651, пад [[Павалач]]чу) — князь на [[Вішнявец (Украіна)|Вішняўцы]], [[Лубны|Лубнах]] і [[Харол]]е, даводца кароннага войска, [[Ваяводы рускія|ваявода рускі]] ад 1646 року, [[староста]] [[Пшэмысьль|пшэмыскі]], [[Пжасныш|пжасныскі]], [[Новы Тарг|новатарскі]], [[Гадзяч|гадзяцкі]], [[канеў]]скі.

Сын [[Міхал Вішнявецкі (памёр у 1616)|Міхала Вішнявецкага]], старосты оўруцкага, і дачкі [[Валадары Малдавіі|малдаўскага гаспадара]] [[Ярэмі Магіла|Ярэмія]] [[Раіна Магілянка|Раіны Магілянкі]]. Бацька [[Кароль Польшчы|караля]] [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] [[Міхал Карыбут Вішнявецкі|Міхала Карыбута Вішнявецкага]]. Першапачаткова вызнаваў [[праваслаўе]], пасьля перайшоў у [[каталіцтва]].

== Жыцьцяпіс ==
У 4-гадовым узросьце страціў бацьку, які быў атручаны праваслаўным сьвятаром з праціўнікаў гаспадара, паланёнага палякамі. Праз тры рокі памерла ягоная маці, і ягоным выхаваньнем займаўся стрый [[Канстантын Вішнявецкі]].

Навучаўся ў езуіцкай калегіі, па сканчэньні якога перайшоў з праваслаўя ў каталіцтва.

Ярэмі Вішнявецкі атрымаў у спадчыну землі на Валыні і Ўкраіне, якія яшчэ павялічыў. Праводзіў таксама калянізацыю слабанаселеных земляў левабярэжнай Украіны. У 1640 року ягоныя маёнткі мелі 7603 дамоў, а празь пяць гадоў — 38 000. У лютым 1648 року Вішнявецкі дадаткова атрымаў ад караля Ўладыслава IV абшары вакол дняпроўскіх парогаў, на якіх знаходзілася галоўная сядзіба казакаў.

Першы вайсковы досьвед здабываў у [[Нідэрлянды (гістарычныя)|Нідэрляндах]]. Па вяртаньні ў [[Рэч Паспалітая|Рэч Паспалітую]] удзельнічаў у [[Вайна Расеі з Рэччу Паспалітай 1632—1634 гадоў|Смаленскай вайне]] (1633—1634), у здушэньні [[Казакі|казацкага]] паўстаньня [[Дмытро Гуня|Дмытра Гуні]] (1637—1638), вайне з [[Татары|татарамі]] (1640—1646). У 1646 па сьмерці [[Станіслаў Канецпольскі|Канецпольскага]] стаў [[Ваяводы рускія|ваяводам рускім]].

Адыграў неапошнюю ролю ў здушэньні [[Паўстаньне Хмяльніцкага|паўстаньня Хмяльніцкага]] (1648—1651), між іншага ў [[Бітва пад Канстантынавам|бітве пад Канстантынавам]]. Быў фактычным даводцам абароны [[Збараж]]у (1649) і спрычыніўся да перамогі над сіламі казацка-татарскімі ў [[Бітва пад Берасьцечкам|бітве пад Берасьцечкам]] (1651).

[[Файл:Raina Mohylanka.jpeg|міні|120пкс|зьлева|Раіна Магілянка]]
Уласьнік 56 гарадоў, мястэчак і вёсак у [[Рускае ваяводзтва|Рускім]], [[Валынскае ваяводзтва|Валынскім]] і найперш комплексу [[Лубны|лубненскіх]] маёнткаў у [[Кіеўскае ваяводзтва|Кіеўскім ваяводзтве]] на [[Левабярэжная Ўкраіна|Задняпроўі]]. Валодаў уласным войскам, колькасьць якога вагалася ад 2000 да 6000 жаўнераў.

Ярэмі Вішнявецкі памер у часе вайсковай кампаніі ў нядзелю 20 жніўня 1651 року ў [[Павалач]]ы. Малады век і сьмерць пасьля цяжкай працяглай хваробы абудзілі падазрэньні ў атручваньні, аднак ускрыцьцё не пацьвердзіла гэтай вэрсіі. Вішнявецкі жадаў быць пахаваны ў фамільным маёнтку ў Вішняўцы, але тамтэйшы касьцёл быў зьнішчаны, таму яго пахавалі ў крыпце кляштару на [[Лысая Гара (Сьвентакшыскія горы)|Сьвятым Крыжы]]<ref>{{Спасылка|аўтар = Roman Sidorski.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 17 жніўня 2012|url = http://histmag.org/Jeremi-Wisniowiecki-dziecko-dramatycznej-epoki-6977|загаловак = Jeremi Wiśniowiecki — dziecko dramatycznej epoki|фармат = |назва праекту = Histmag|выдавец = |дата = 13 красавіка 2013|мова = pl|камэнтар = }}</ref>.

== Уплыў ==
* Ярэмі Вішнявецкі — адзін з галоўных герояў раману [[Генрык Сянкевіч|Генрыка Сянкевіч]] «[[Агнём і мячом]]», дзе выступае пазытыўным пэрсанажам.

== Глядзіце таксама ==
* [[Татарская харугва Ярэмія Вішнявецкага]]

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Літаратура ==
* {{Кніга
|аўтар          = Władysław Tomkiewicz.
|частка         = 
|загаловак      = Jeremi Wiśniowiecki 1612—1651
|арыгінал       = 
|спасылка       = 
|адказны        = 
|выданьне       = 
|месца          = Warszawa
|выдавецтва     = 
|год            = 1933
|том            = 
|старонкі       = 
|старонак       = 
|сэрыя          = 
|isbn           = 
|наклад         = 
}}
* {{Кніга
|аўтар          = Władysław Tomkiewicz.
|частка         = 
|загаловак      = Testament Jeremiego Wiśniowieckiego
|арыгінал       = 
|спасылка       = 
|адказны        = 
|выданьне       = 
|месца          = Warszawa
|выдавецтва     = 
|год            = 1930
|том            = 
|старонкі       = 
|старонак       = 
|сэрыя          = 
|isbn           = 
|наклад         = 
}}
* {{Кніга
|аўтар          = Jan Widacki.
|частка         = 
|загаловак      = Kniaź Jarema
|арыгінал       = 
|спасылка       = 
|адказны        = 
|выданьне       = 
|месца          = Katowice
|выдавецтва     = 
|год            = 1985
|том            = 
|старонкі       = 
|старонак       = 
|сэрыя          = 
|isbn           = 
|наклад         = 
}}
* {{Кніга
|аўтар          = Romuald Romański.
|частка         = 
|загаловак      = Książę Jeremi Wiśniowiecki
|арыгінал       = 
|спасылка       = 
|адказны        = 
|выданьне       = 
|месца          = Warszawa
|выдавецтва     = Bellona
|год            = 2009
|том            = 
|старонкі       = 
|старонак       = 
|сэрыя          = 
|isbn           = 978-83-11-11524-8
|наклад         = 
}}
* {{Кніга
|аўтар          = Юрій Рудницький.
|частка         = 
|загаловак      = Ієремія Вишневецький: спроба реабілітації
|арыгінал       = 
|спасылка       = 
|адказны        = 
|выданьне       = 
|месца          = Львів
|выдавецтва     = Літ. агенція «Піраміда»
|год            = 2007
|том            = 
|старонкі       = 
|старонак       = 
|сэрыя          = 
|isbn           = 
|наклад         = 
}}

== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commonscat|Jeremi Wiśniowiecki}}
* [http://www.wilanow-palac.pl/zagadki_w_biografii_kniazia_jaremy.html Загадкі ў біяграфіі князя Ярэмы]
* [http://www.wisniowiecki.com Бачына, прысьвечаная Ярэмію Вішнявецкаму]
* [http://www.wisniowiecki.com/Testament.htm Тэстамэнт Ярэмія Вішнявецкага]

{{Пачатак блёку}}
{{Адзінка блёку
|папярэднік = [[Якуб Сабескі]]
|назва      = [[Ваяводы рускія|Ваявода рускі]]
|гады       = 1646—1651
|наступнік  = [[Станіслаў Лянцкаронскі (гетман)|Станіслаў Лянцкаронскі]]
}}
{{Канец блёку}}

{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Вішнявецкі, Ярэмі Міхал}}
[[Катэгорыя:Ваяводы рускія]]
[[Катэгорыя:Сьвецкія сэнатары Рэчы Паспалітай]]
[[Катэгорыя:Дэпутаты Сойму Рэчы Паспалітай]]
[[Катэгорыя:Вайскоўцы Рэчы Паспалітай]]
[[Катэгорыя:Удзельнікі вайны Расеі з Рэччу Паспалітай 1632—1634 гадоў]]
[[Катэгорыя:Удзельнікі паўстаньня Хмяльніцкага (польскі бок)]]
[[Катэгорыя:Старосты пжасныскія]]
[[Катэгорыя:Старосты канеўскія]]
[[Катэгорыя:Старосты новатарскія]]
[[Катэгорыя:Старосты перамышльскія]]
[[Катэгорыя:Старосты гадзяцкія]]
[[Катэгорыя:Вішнявецкія|Ярэмі Міхал]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Лубнах]]
[[Катэгорыя:Памерлі ў Папяльнянскім раёне]]