Прагляд крыніцы для Эгіпецкая рэвалюцыя 2011 году

'''Эгі́пецкая рэвалю́цыя 2011 го́ду''' ({{мова-ar|ثورة ٢٥ يناير}}) — падзеі, якія адбываліся пасьля маштабнага выступленьня 25 студзеня 2011. Паўстаньне ўяўляла сабой збольшага кампанію [[Негвалтоўны супраціў|негвалтоўнага супраціву]], якая складалася з сэрыі [[дэманстрацыя]]ў, маршаў, актаў [[Грамадзянскае непадпарадкаваньне|грамадзянскага непадпарадкаваньня]] і страйкаў працоўных. Мільёны пратэстоўцаў з розных [[Соцыёэканоміка|сацыяльна-эканамічных]] і рэлігійных слаёў патрабавалі зьвяржэньня рэжыму [[Прэзыдэнт Эгіпту|эгіпецкага прэзыдэнта]] [[Хосьні Мубарак]]а.

У [[Каір]]ы, [[Александрыя|Александрыі]] і іншых местах Эгіпту не абышлося без узброеных выступаў пасьля посьпеху суседняй [[Туніская рэвалюцыя|Туніскай рэвалюцыі]], якая прывяла да падзеньня шматгадовага [[Прэзыдэнт Туніса|рэжыму]]. 11 лютага, празь некалькі тыдняў рашучых пратэстаў і ціску, Мубарак сышоў з пасады, распусьціўшы свой урад і прызначыўшы вайскоўца, былога кіраўніка [[Мухабарат|Галоўнага дырэктарату выведкі Эгіпту]] [[Амар Сулейман|Амара Суляймана]] віцэ-прэзыдэнтам у спробе прымірыць розныя бакі.

11 лютага Амар Суляйман абвясьціў, што ўлада пераходзіць ад Мубарака ў рукі [[Вярхоўная рада Ўзброеных сілаў Эгіпту|Вярхоўнае рады Ўзброеных сілаў]]<ref>{{Спасылка|url=http://english.aljazeera.net/news/middleeast/2011/02/201121125158705862.html |загаловак=Hosni Mubarak resigns as president |выдавец=Al-Jazeera English |дата публікацыі=11 February 2011 |мова=en}}</ref> Хунта, ачоленая выканаўцам абавязкаў прэзыдэнта [[Махамад Хусэйн Тантаві|Махамадам Хусэйнам Тантаві]], 13 лютага абвясьціла пра прыпыненьне дзеяньня канстытуцыі, роспуску абодвух палатаў парлямэнту, а таксама пра свой намер кіраваць дзяржавай да наступных выбараў, якія адбудуцца праз паўгоду.

== Хада ==
[[Файл:Day of Anger marchers in street.jpg|міні|270пкс|Шэсьце ў Каіры, 25 студзеня 2011 г.]]
* 25 студзеня: Дзень гневу — вечаровы збор некалькіх дзясяткаў тысячаў людзей у цэнтры Каіру з патрабаваньнем неадкладнай адстаўкі кіраўніцтва краіны прывёў да гібелі ў сутычках 2 дэманстрантаў і паліцыянта<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Стала вядома аб ахвярах падчас антыўрадавых акцыяў пратэсту ў Эгіпце|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=42467|выдавец=[[Белтэлерадыёкампанія]]|дата публікацыі=26 студзеня 2011|дата доступу=2 сакавіка 2013}}</ref>, затрыманьня звыш 200 асобаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Трое загінуўшых, больш за 200 затрыманых. У Каіры працягваюцца масавыя беспарадкі|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=42508|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=26 студзеня 2011|дата доступу=2 сакавіка 2013}}</ref>.
* 26 студзеня: хваляваньні ў Каіры і {{Артыкул у іншым разьдзеле|Суэц|Суэцы|be|Суэц}} — загінуў яшчэ 1 дэманстрант, звыш 800 трапіла пад [[арышт]], некалькі сотняў пацярпела, у Суэцы спалілі паліцэйскі пастарунак і будынак гарадзкой адміністрацыі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У Эгіпце арыштаваныя больш за 800 удзельнікаў антыўрадавых выступленьняў|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=42518|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=27 студзеня 2011|дата доступу=2 сакавіка 2013}}</ref>.
* 28 студзеня: Пятніца гневу (пакутнікаў) — ляўрэата [[Нобэлеўская прэмія міру|Нобэлеўскай прэміі міру]] і былога кіраўніка [[Міжнароднае агенцтва атамнай энэргіі|Міжнароднага агенцтва атамнай энэргіі]] [[Махамад аль-Барадэі|Махамада аль-Барадэі]] за заклік у Каіры да выхаду на вуліцу<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Мітынгоўцы ў Эгіпце абяцаюць арганізаваць сёньня самыя масавыя акцыі пратэсту|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=42598|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=28 студзеня 2011|дата доступу=2 сакавіка 2013}}</ref> зьмясьцілі пад хатні арышт, тысячы людзей у буйных гарадах патрабавалі адстаўкі [[прэзыдэнт]]а Хосьні Мубарака, атакавалі мясцовыя аддзяленьні кіроўнай {{Артыкул у іншым разьдзеле|Нацыянальна-дэмакратычная партыя Эгіпту|Нацыянальна-дэмакратычнай партыі|en|National Democratic Party (Egypt)}}, у [[Александрыя|Александрыі]], Каіры і Суэцы загінула 80 чалавек, падпалілі пастарункі, увялі {{Артыкул у іншым разьдзеле|Камэнданцкая гадзіна|камэнданцкую гадзіну|en|Curfew}} і вайсковую бранятэхніку, каля 2 тысячаў параненых<ref>{{Навіна|аўтар=Аляксей Кандраценка|загаловак=Напружанасьць у Эгіпце расьце з кожнай хвілінай|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=42624|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=28 студзеня 2011|дата доступу=2 сакавіка 2013}}</ref>, у краіне адключылі сотавую сувязь і доступ да [[сеціва]]. Хосьні Мубарак абвясьціў аб адстаўцы ўраду<ref>{{Навіна|аўтар=Анатоль Ліпецкі|загаловак=У эгіпецкіх гарадах па-ранейшаму пануе хаос і бясчынствуюць марадзёры|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=42666|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=29 студзеня 2011|дата доступу=2 сакавіка 2013}}</ref>.
* 29 студзеня: паліцыя выкарыстала бранятэхніку для разгону дэманстрантаў у цэнтры Каіра, тысячы маніфэстантаў спрабавалі ўзяць прыступам {{Артыкул у іншым разьдзеле|Міністэрства ўнутраных справаў Эгіпту|Міністэрства ўнутраных справаў|en|Ministry of Interior (Egypt)}}, паліцыя Александрыі ўжыла баявыя патроны — загінула 20 чалавек<ref>{{Навіна|аўтар=Аляксей Кандраценка|загаловак=Ужо які дзень у цэнтры ўвагі сусьветнай грамадзкасьці — масавыя беспарадкі ў Эгіпце|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=42678|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=29 студзеня 2011|дата доступу=2 сакавіка 2013}}</ref>.
* 30 студзеня: з 25 студзеня загінула 150 чалавек, звыш 4 тысячаў атрымалі раненьні, уначы ў Каіры падпалілі будынак падатковай управы і сядзібы кіроўнай партыі. Хосьні Мубарак даручыў былому {{Артыкул у іншым разьдзеле|Міністэрства грамадзянскай авіяцыі Эгіпту|міністру грамадзянскай авіяцыі|en|Ministry of Civil Aviation (Egypt)}} {{Артыкул у іншым разьдзеле|Ахмад Шафік|Ахмаду Шафіку|en|Ahmed Shafik}} ўтварыць новы ўрад і прызначыў віцэ-прэзыдэнтам кіраўніка {{Артыкул у іншым разьдзеле|Служба агульнай выведкі Эгіпту|агульнай выведкі|en|Egyptian General Intelligence Service}} [[Амар Сулейман|Амара Сулеймана]]<ref>{{Навіна|аўтар=Анатоль Ліпецкі|загаловак=Колькасьць загінулых у Эгіпце перавысіла 150 чалавек, 4 тысячы параненыя|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=42714|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=30 студзеня 2011|дата доступу=2 сакавіка 2013}}</ref>. 
* 31 студзеня: дзясяткі тысячаў каірцаў занялі цэнтральную плошчу сталіцы, мітынгоўцы выпусьцілі на волю некалькі тысячаў вязьняў, у Эгіпце спынілі чыгуначныя зносіны, зачынілі найбуйнейшы {{Артыкул у іншым разьдзеле|порт||en|Port}} краіны ў Александрыі. Новы ўрад прысягнуў Хосьні Мубараку<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У ахопленым хаосам Эгіпце завяршылася фармаваньне новага ўрада|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=42772|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=31 студзеня 2011|дата доступу=2 сакавіка 2013}}</ref>, Амар Сулейман прапанаваў Хосьні Мубараку пайсьці ў адстаўку<ref>{{Навіна|аўтар=Лізавета Казакова|загаловак=Сёньняшнюю сытуацыю ў Эгіпце назіральнікі характарызуюць адным словам - «анархія»|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=42795|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=31 студзеня 2011|дата доступу=2 сакавіка 2013}}</ref>.
* 1 лютага: Марш мільёнаў — звыш мільёна чалавек на цэнтральнай сталічнай {{Артыкул у іншым разьдзеле|Плошча Вызваленьня (Каір)|плошчы Вызваленьня (Тахрыр)|en|Tahrir Square}} заявілі, што застануцца на месцы да адстаўкі прэзыдэнта Хосьні Мубарака, зачыніліся банкі, біржа<ref>{{Навіна|аўтар=Лізавета Казакова|загаловак=Беспарадкі ў Эгіпце — па-ранейшаму тэма нумар адзін у сусьветных СМІ|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=42853|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=1 лютага 2011|дата доступу=2 сакавіка 2013}}</ref> і ўсе марскія парты<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У Эгіпце не спыняюцца масавыя беспарадкі|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=42813|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=1 лютага 2011|дата доступу=2 сакавіка 2013}}</ref>; на [[Сынай|Сынаі]] ў шэсьцях бралі ўдзел 250 тыс. чалавек, у Александрыі — 50 тысячаў<ref>{{Артыкул|аўтар=|загаловак=Колькасьць пратэстантаў у Каіры вырасла да двух мільёнаў|спасылка=http://www.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=73695|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=[[Газэта]]|год=2 лютага 2011|нумар=[http://www.zviazda.by/ru/archive/index.php?idate=2011-02-02 20 (26884)]|старонкі=[http://www.zviazda.by/a2ttachments/73690/2lut-1.indd.pdf 1]|issn=1990-763x}}</ref>.
* 2 лютага: Хосьні Мубарак заявіў, што ня вылучыцца на выбарах у верасьні<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Прэзыдэнт Эгіпта Хосьні Мубарак не будзе балятавацца на новы тэрмін|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=42843|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=2 лютага 2011|дата доступу=2 сакавіка 2013}}</ref>. У сутычках дэманстрантаў з прыхільнікамі прэзыдэнта на плошчы Вызваленьня ў Каіры загінула 3 чалавекі, звыш 600 параненыя<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Новыя ахвяры ў Эгіпце|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=42895|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=3 лютага 2011|дата доступу=3 сакавіка 2013}}</ref>.
* 3 лютага: у сутычках у Каіры загінула 13 чалавек<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=За апошнія суткі ў Каіры стала вядома яшчэ аб некалькіх выпадках агрэсіі супраць рэпартэраў|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=42943|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=4 лютага 2011|дата доступу=3 сакавіка 2013}}</ref>.
[[Файл:Tahrir Square during Friday of Departure.png|міні|270пкс|Плошча Вызваленьня ў Каіры, 4 лютага 2011 г.]]
* 4 лютага: на плошчы Вызваленьня стаяла звыш 1,5 мільёны маніфэстантаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=11-ы дзень пратэстаў у Эгіпце падыходзіць да канца|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=42993|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=4 лютага 2011|дата доступу=3 сакавіка 2013}}</ref>.
* 5 лютага: большасьць мітынгоўцаў пакінула каірскую плошчу Вызваленьня<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Новы эгіпецкі кабінет міністраў сёньня ўпершыню абмеркаваў сытуацыю ў краіне|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=43017|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=5 лютага 2011|дата доступу=3 сакавіка 2013}}</ref>. Адбыліся пасьпяховыя перамовы віцэ-прэзыдэнта Амара Сулеймана з апазыцыйнымі партыямі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Эгіпет сёньня паспрабуе вярнуцца да нармальнага жыцьця|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=43041|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=6 лютага 2011|дата доступу=3 сакавіка 2013}}</ref>.
* 6 лютага: плошча Вызваленьня засталася занятай дэманстрантамі, школы і ВНУ зачыненыя. Хосьні Мубарак адправіў у адстаўку вышэйшы склад кіроўнай партыі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Напал жарсьцяў у Эгіпце паступова зьніжаецца|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=43088|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=7 лютага 2011|дата доступу=3 сакавіка 2013}}</ref>.
* 7 лютага: тысячы людзей засталіся на плошчы Вызваленьня, з 25 студзеня забіта 297 чалавек<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=За два тыдні масавых беспарадкаў у Эгіпце былі забітыя сама меней 297 чалавек|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=43143|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=8 лютага 2011|дата доступу=3 сакавіка 2013}}</ref>. Улады абвясьцілі аб намеры стварыць камісію па зьмене [[Канстытуцыя|канстытуцыі]]<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Эгіпет вяртаецца да мірнага жыцьця|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=43140|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=7 лютага 2011|дата доступу=3 сакавіка 2013}}</ref>.
* 8 лютага: улады абвясьцілі аб павышэньні заробкаў і [[пэнсія]]ў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У Эгіпце скарачаецца час дзеяньня камэнданцкай гадзіны|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=43162|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=8 лютага 2011|дата доступу=3 сакавіка 2013}}</ref>.
* 11 лютага: Хосьні Мубарак падаў у адстаўку і перадаў кіраваньне {{Артыкул у іншым разьдзеле|Вышэйшая рада Ўзброеных сілаў Эгіпту|Вышэйшай радзе ўзброеных сілаў|en|Supreme Council of the Armed Forces}}<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Прэзыдэнт Эгіпта Хосьні Мубарак падаў у адстаўку|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=43375|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=11 лютага 2011|дата доступу=3 сакавіка 2013}}</ref>.
* 12 лютага: на каірскай плошчы Вызваленьня засталіся тысячы людзей. Вышэйшая рада Ўзброеных сілаў Эгіпту заявіла аб пакіданьні складу ўраду нязьменным і намеры перадаць уладу новаму грамадзянскаму ўраду ў рамках дэмакратычнага ладу<ref>{{Навіна|аўтар=[[Вольга Саламаха]]|загаловак=Эгіпет вяртаецца да нармальнага жыцьця, дзеяньне камэнданцкай гадзіны скарочанае|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=43426|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=12 лютага 2011|дата доступу=3 сакавіка 2013}}</ref>. 
* 13 лютага: [[забастоўка]] работнікаў [[Суэцкі канал|Суэцкага канала]] прывяла да перабою паставак паліва ў Каір<ref>{{Навіна|аўтар=Вольга Саламаха|загаловак=У Эгіпце сёньня пройдзе першае пасьля адстаўкі Хосьні Мубарака пасяджэньне ўрада|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=43433|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=13 лютага 2011|дата доступу=3 сакавіка 2013}}</ref>, незадаволеныя беспрацоўем людзі вярнуліся на каірскую плошчу Вызваленьня да выкананьня ўсіх абяцаньняў Вышэйшай радай Узброеных сілаў, сотні паліцыянтаў стралялі ў паветра перад будынкам МУС<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У Каіры зноў абвастраецца сытуацыя|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=43456|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=13 лютага 2011|дата доступу=3 сакавіка 2013}}</ref>. Вышэйшая рада Ўзброеных сілаў Эгіпту абвясьціла аб роспуску [[парлямэнт]]у, прыпыненьні дзеяньня {{Артыкул у іншым разьдзеле|Канстытуцыя Эгіпту|Канстытуцыі|en|Constitution of Egypt}} і дзейнасьці {{Артыкул у іншым разьдзеле|Канстытуцыйны суд|Канстытуцыйнага суда|en|Constitutional court}} на 6 месяцаў да {{Артыкул у іншым разьдзеле|Прэзыдэнцкія выбары ў Эгіпце 2012 году|прэзыдэнцкіх выбараў|en|Egyptian presidential election, 2012}}<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=У Эгіпце распушчаны парлямэнт і прыпыненая дзейнасьць Канстытуцыйнага суда|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=43468|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=13 лютага 2011|дата доступу=3 сакавіка 2013}}</ref>.
* 14 лютага: Вышэйшая рада Ўзброеных сілаў стварыла камісію для распрацоўкі новага Асноўнага закону<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Армія Эгіпта паставіць вулічныя пратэсты па-за законам|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=43500|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=14 лютага 2011|дата доступу=3 сакавіка 2013}}</ref> і забараніла прафсаюзам ладзіць забастоўкі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Ваенныя Эгіпта заклікаюць спыніць маніфэстацыі і вярнуцца да працы|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=43523|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=14 лютага 2011|дата доступу=3 сакавіка 2013}}</ref>.
* 15 лютага: Вышэйшая рада Ўзброеных сілаў заявіла аб намеры правесьці [[рэфэрэндум]] аб Канстытуцыі цягам 2 месяцаў<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Ваеннае кіраўніцтва Эгіпта мае намер правесьці рэфэрэндум па зьмяненьні Канстытуцыі ў найбліжэйшыя два месяцы|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=43529|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=15 лютага 2011|дата доступу=3 сакавіка 2013}}</ref>.
* 19 сакавіка: у {{Артыкул у іншым разьдзеле|Рэфэрэндум у Эгіпце 2011 году|рэфэрэндуме|en|Egyptian constitutional referendum, 2011}} ўзялі ўдзел 79% выбарцаў, большасьць прагаласавала за папраўкі<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=Пераважная большасьць эгіпцянаў прагаласавала за ўнясеньне паправак у тэкст Канстытуцыі краіны|спасылка=http://www.tvr.by/bel/newsprint.asp?id=45225|выдавец=Белтэлерадыёкампанія|дата публікацыі=20 сакавіка 2011|дата доступу=3 сакавіка 2013}}</ref>.

== Глядзіце таксама ==
* [[Бойня ў Каіры]]

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

{{Арабская вясна}}
{{Бяз карткі|Узброены канфлікт}}

[[Катэгорыя:Падзеі 2011 году]]
[[Катэгорыя:Эгіпецкая палітыка]]
[[Катэгорыя:Акцыі пратэсту]]