Прагляд крыніцы для Тэзэ (супольнасьць)

{{Іншыя значэньні|Тэзэ (неадназначнасьць)}}
[[Файл:Croix de Taizé.jpg|міні|Крыж Тэзэ]]
'''Тэзэ́''' ({{мова-fr|Communauté de Taizé}}) — міжнародная хрысьціянская [[Экумэнізм|экумэнічная]] супольнасьць, якая знаходзіцца ў [[Бургундыя|бургундзкай]] вёсцы [[Тэзэ (Сона і Люара)|Тэзэ]], на ўсходзе [[Францыя|Францыі]].

== Заснаваньне ==
[[Файл:Brother Roger at prayer.jpg|зьлева|міні|Брат Ражэ]]
Супольнасьць Тэзэ заснаваў у 1940 годзе сын пратэстанцкага пастара і швайцарац з паходжаньня [[Ражэ Шуц|брат Ражэ (Ражэ Шуц)]],<ref>''L’unité espérance de vie'', 1962.</ref>. У гады вайны брат Ражэ дапамагаў уцекачам і габрэям хавацца ад нацыстаў. Увосень 1944, па вызваленьні Францыі, да яго далучыліся яшчэ тры браты (таксама пратэстанты). Іх жыцьцё складалася з працы ды малітваў, яны дапамагалі дзеткам-сіратам, а таксама нямецкім палонным<ref>Jean-Claude Escaffit et Moïz Rasiwala, ''Histoire de Taizé'', Paris, Editions du Seuil,‎ 2008, p. 37-39</ref>. Ужо з самага пачатку яны праводзілі экумэнічныя сустрэчы, а ў 1949 браты Ражэ і Макс бралі ўдзел у Другім Ватыканскім саборы ў якасьці назіральнікаў. У 1964 ўлады Каталіцкай Царквы дазволілі сваім вернікам удзельнічаць у жыцьці Супольнасьці Тэзэ<ref>Jean-Claude Escaffit et Moïz Rasiwala, ''Histoire de Taizé'', Paris, Editions du Seuil,‎ 2008, p. 69</ref>, а ў 1969 да супольнасьці ў Тэзэ далучыўся першы брат-каталік<ref>Jean-Claude Escaffit et Moïz Rasiwala, ''Histoire de Taizé'', Paris, Editions du Seuil,‎ 2008, p. 93-94</ref>. У наш час Супольнасьць Тэзэ аб’ядноўвае каля сотні братоў з усяго сьвету, якія абралі жыцьцё ў простых умовах.

== Супольнасьць у Тэзэ ==
[[Файл:Taize05ostern20.jpg|міні|Царква Згоды ў [[Тэзэ (Сона і Люара)|Тэзэ]]]]
У 2014 годзе супольнасьць у Тэзэ складалася з прадстаўнікоў каля трыццаці нацыянальнасьцяў і розных хрысьціянскіх кірункаў. Жыцьцё ў супольнасьці сканцэнтравана на малітве і разважаньнях. Важнае месца ў службах займаюць моманты мэдытацыі<ref>[http://www.taize.fr/fr_article1052.html Мэдытацыйныя сьпевы на сайце супольнасьці]</ref><ref>[http://www.taize.fr/fr_article1053.html Важнасьць цішыні]</ref>. Браты жывуць за кошт сваёй працы: яны вырабляюць гаршчкі, біжутэрыю (крыжыкі), вітражы і прадаюць іх у сваёй краме.

Некаторыя браты Супольнасьці жывуць далёка ад Тэзэ, часьцей за ўсё сярод самых бедных. Яны жывуць маленькімі брацтвамі, працуюць зь вязьнямі ў [[Сэул]]е, дапамагаюць глуханямым ў [[Бразылія|Бразыліі]], падтрымліваюць інвалідаў у [[Бангладэш]]ы, апякуюцца многімі дзецьмі ў [[Дакар]]ы. Існаваньне гэтых маленькіх брацтваў заснавана на сумеснай малітве і братэрскім жыцьці.

Маладыя людзі з усіх кантынэнтаў наведваюць Тэзэ ў Францыі на працягу ўсяго году, каб прыняць удзел у жыцьці гэтай экумэнічнай супольнасьці.

Штогод пад Новы год Супольнасьць Тэзэ ладзіць міжнародныя экумэнічныя малітоўныя сустрэчы моладзі ў адным з гарадоў Эўропы, у якіх бяруць удзел дзясяткі тысячаў маладых людзей з розных краінаў, розных нацыянальнасьцяў і веравызнаньняў. Зьверхнік Супольнасьці Тэзэ традыцыйна скіроўвае да моладзі сваё пасланьне з тэмамі для малітвы і разважаньня. Чатыры разы на год Супольнасьць выдае таксама «Ліст з Тэзэ».

Па сьмерці брата Ражэ (2005) прыёрам Супольнасьці Тэзэ стаў каталік [[Алёіс Лёзэр|брат Алёіс]], які паходзіць зь Нямеччыны (паводле статуту Супольнасьці Тэзэ, яго яшчэ пры жыцьці прызначыў на гэтую пасаду сам брат Ражэ).

== Жыцьцё ў Тэзэ ==
Дзённы распарадак у супольнасьці:
* 8:15 Ранішняя малітва, пасьля якой адразу — сьнеданьне
* 10:00 Біблійныя ўводзіны, затым — дыскусія ў групах
* 12:20 Паўдзённая малітва, пасьля якой адразу — абед
* 15:15 Супольная праца
* 17:15 Падвячорак
* 17:45 Тэматычныя сэмінары (г.зв. ''скрыжаваньні'')
* 19:00 Вячэра
* 20:30 Вячэрняя малітва

Рытм жыцьця супольнасьці задаюць малітвы, якія добра падыходзяць і для моладзі<ref>[http://www.taize.fr/fr_article3144.html Моладзь і малітвы ў Тэзэ]</ref>. Біблійныя ўводзіны<ref>[http://www.taize.fr/fr_article170.html Біблійныя тэксты з камэнтарамі] на сайце Тэзэ</ref>, разьлічаныя звычайна на цэлы тыдзень, рыхтуюцца братамі. Пасьля тлумачэньняў, якія доўжацца ад 30 да 60 хвілінаў, браты арганізуюць групы ад 5 да 15 чалавек, у якіх моладзь дзеліцца зь іншымі ўдзельнікамі, як яны зразумелі прапанаваны тэкст і як яны выкарыстоўваюць гэта ў сваім штодзённым жыцьці. Найчасьцей гэтыя мерапрыемствы праводзяцца [[Ангельская мова|па-ангельску]].

«Скрыжаваньні» звычайна прысьвечаны якой-небудзь грамадзкай тэме, асобнай культуры, пытаньням веры. Супольную працу падзяляюць у залежнасьці ад патрэбаў канкрэтнага тыдня, а таксама працу ў інтарэсах усёй грамады (прыборка сьмецьця, прыгатаваньне ежы і да т. п.).

Маладыя паломнікі звычайна жывуць у бараках ад 6 да 12 чалавек. Браты рэкамэндуюць прабыць у Тэзэ адзін тыдзень: ад нядзелі да нядзелі.

== Сьпевы Тэзэ ==
Малітва Тэзэ мае свой унікальны характар, утвораючы новы стыль царкоўнай музыкі. Зьмест тэкстаў тлумачыцца духоўнай прыродай супольнасьці. Нягледзячы на тое, што супольнасьць заснавана ў Заходняй Эўропе, яна спрабуе аб’яднаць людзей розных традыцыяў з усіх канцоў сьвету. Супольнасьць пачала шукаць простых формаў царкоўнай музыкі, каб у малітве маглі сьвядома ўдзельнічаць усе. Сьпевы пабудаваныя на кароткіх фразах, узятых з псалмоў або іншых кніг Сьвятога Пісаньня, якія паўтараюцца некалькі разоў. Гэта робіць іх лёгкімі для запамінаньня. Гэтыя паўторы прызначаныя для таго, каб дапамагчы разважаньням і малітве. Да таго ж, зважаючы на міжнародны і шматнацыянальны характар супольнасьці, часта яны сьпяваюцца на розных мовах. У 1975 годзе супольнасьць замовіла некалькі дзясяткаў сьпеваў у арганіста з Парыжу Жака Бэрцье.

== Міжнародныя сустрэчы Тэзэ ==
[[Файл:Taizé Strasbourg BLR 004.JPG|міні|Адзін з братоў Тэзэ вітае беларускіх паломнікаў ([[Страсбург]], Выставачны комплекс Вакен, 31 сьнежня 2013)]]
Да падзеньня [[Бэрлінскі мур|Бэрлінскага муру]] браты Тэзэ таемна наведвалі краіны Ўсходняй Эўропы — з таго часу кантакты з маладымі хрысьціянамі гэтых краінаў зьяўляюцца асабліва шчыльнымі.

З 1978 году Тэзэ ладзіць штогод пад Новы год міжнародныя сустрэчы моладзі ў адным з [[Эўропа|эўрапейскіх]] гарадоў, якія маюць называюць Пілігрымкай даверу на зямлі. Працягваюцца падобныя сустрэчы 5 дзён, звычайна да 1 ці 2 студзеня. Дзясяткі тысячаў маладых людзей ва ўзросьце ад 18 да 35 гадоў ажыцьцяўляюць пілігрымкі на гэтыя сустрэчы (але рабіць гэта прадстаўнікам іншых узроставых катэгорыяў таксама не забаронена). Раней гэта былі пераважна католікі і пратэстанты, аднак у апошнія гады заўважнай робіцца прысутнасьць і праваслаўнай моладзі.

Лідэрамі паводле колькасьці пілігрымаў звычайна зьяўляецца француская, нямецкая, італійская, гішпанская і польская моладзь. У апошнія гады ўсё больш заўважнай зьяўляецца і колькасьць пілігрымаў зь [[Беларусь|Беларусі]]. У 2013 годзе каля 1000 беларусаў прыехалі на сустрэчу ў [[Страсбург]], а беларуская дэлегацыя трапіла ў пяцёрку найбольш прадстаўнічых.<ref>[http://www.taize.fr/ru_article16216.html 30,000 молодых европейцев являют “огромную общину друзей”]</ref>.

=== Сьпіс Эўрапейскіх сустрэчаў моладзі ===
{{Слупок-пачатак}}
{{Слупок-3}}
* 1978 : {{Сьцяг|Францыя}} [[Парыж]]
* 1979 : {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна]]
* 1980 : {{Сьцяг|Італія}} [[Рым]]
* 1981 : {{Сьцяг|Вялікабрытанія}} [[Лёндан]]
* 1982 : {{Сьцяг|Італія}} [[Рым]]
* 1983 : {{Сьцяг|Францыя}} [[Парыж]]
* 1984 : {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Кёльн]]
* 1985 : {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна]]
* 1986 : {{Сьцяг|Вялікабрытанія}} [[Лёндан]]
* 1987 : {{Сьцяг|Італія}} [[Рым]]
* 1988 : {{Сьцяг|Францыя}} [[Парыж]]
* 1989 : {{Сьцяг|Польшча}} [[Уроцлаў]]
* 1990 : {{Сьцяг|Чэхаславаччына}} [[Прага]]
{{Слупок-3}}
* 1991 : {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Будапэшт]]
* 1992 : {{Сьцяг|Аўстрыя}} [[Вена]]
* 1993 : {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Мюнхэн]]
* 1994 : {{Сьцяг|Францыя}} [[Парыж]]
* 1995 : {{Сьцяг|Польшча}} [[Уроцлаў]]
* 1996 : {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Штутгарт]]
* 1997 : {{Сьцяг|Аўстрыя}} [[Вена]]
* 1998 : {{Сьцяг|Італія}} [[Мілян]]
* 1999 : {{Сьцяг|Польшча}} [[Варшава]]
* 2000 : {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Барсэлёна]]
* 2001 : {{Сьцяг|Вугоршчына}} [[Будапэшт]]
* 2002 : {{Сьцяг|Францыя}} [[Парыж]]
* 2003 : {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Гамбург]]
{{Слупок-3}}
* 2004 : {{Сьцяг|Партугалія}} [[Лісабон]]
* 2005 : {{Сьцяг|Італія}} [[Мілян]]
* 2006 : {{Сьцяг|Харватыя}} [[Загрэб]]
* 2007 : {{Сьцяг|Швайцарыя}} [[Жэнэва]]
* 2008 : {{Сьцяг|Бэльгія}} [[Брусэль]]
* 2009 : {{Сьцяг|Польшча}} [[Познань]]
* 2010 : {{Сьцяг|Нідэрлянды}} [[Ратэрдам]]
* 2011 : {{Сьцяг|Нямеччына}} [[Бэрлін]]
* 2012 : {{Сьцяг|Італія}} [[Рым]]
* 2013 : {{Сьцяг|Францыя}} [[Страсбург]]
* 2014 : {{Сьцяг|Чэхія}} [[Прага]]
* 2015 : {{Сьцяг|Гішпанія}} [[Валенсія]]
* 2016 : {{Сьцяг|Латвія}} [[Рыга]]
{{Слупок-канец}}

Таксама ў 2009 годзе была праведзеная травеньская рэгіянальная сустрэча ў [[Вільня|Вільні]], а 28—30 верасьня 2012, як чарговы этап Пілігрымкі даверу на зямлі, у Хэльсынкі (Фінляндыя) адбылася экумэнічная сустрэча моладзі краінаў Скандынавіі і Балтыі. Плянуецца, што ў красавіку 2015 маладыя пілігрымы з розных краінаў, на чале з братам Алёісам, наведаюць некалькі гарадоў ва Ўсходняй Эўропе, у т. л. — [[Менск]]<ref>[http://www.taize.fr/ru_article17565.html Артыкул «Европейская встреча молодёжи в Валенсии» (пляны на 2015 год)]</ref>.

=== Пілігрымкі даверу на зямлі ў сьвеце ===
Супольнасьць Тэзэ ладзіць таксама рэгіянальныя экумэнічныя сустрэчы моладзі і на іншых кантынэнтах. Яны часта праводзяцца ў краінах, якія адчуваюць эканамічныя або палітычныя цяжкасьці.

* 2005 : {{Сьцяг|Інданэзія}} [[Ёг’якарта]]
* 2006 : {{Сьцяг|Індыя}} [[Калькута]]
* 2007 : {{Сьцяг|Балівія}} [[Качабамба (Балівія)|Качабамба]]
* 2008 : {{Сьцяг|Кенія}} [[Найробі]]
* 2010 : {{Сьцяг|Філіпіны}} [[Маніла]]
* 2010 : {{Сьцяг|Чылі}} [[Сант’яга-дэ-Чылі]]
* 2012 : {{Сьцяг Руанды|22пкс}} [[Кігалі]]
* 2014 : {{Сьцяг|Мэксыка}} [[Мэхіка]]
* 2016 : {{Сьцяг Бэніну|22пкс}} [[Катану]]

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Вонкавыя спасылкі ==
* [http://www.taize.fr Афіцыйны сайт]

[[Катэгорыя:Хрысьціянскі экумэнізм]]