Спарта: розьніца паміж вэрсіямі
д афармленьне |
д афармленьне |
||
Радок 4: | Радок 4: | ||
=== Старажытная Спарта === |
=== Старажытная Спарта === |
||
[[Файл:Sparta territory.jpg|міні|зьлева|Тэрыторыя Старажытнай Спарты]] |
[[Файл:Sparta territory.jpg|міні|зьлева|Тэрыторыя Старажытнай Спарты]] |
||
Горад Спарта стаяў на рацэ [[Эўротас]]. Тэрыторыя дзяржавы каля 1000 г. да н. э. была заваяваная [[дарыйцы|дарыйцамі]], якія частку старых жыхароў-[[ахейцы|ахейцаў]] ператварылі ў [[пэрыек]]аў (палітычна бяспраўных, але па-грамадзянску вольных), частку ў [[ілёты|ілётаў]] (дзяржаўных рабоў); самі дарыйцы склалі панавальнае саслоўе [[спартыят]]аў. |
Горад Спарта стаяў на рацэ [[Эўротас]]е. Тэрыторыя дзяржавы каля 1000 г. да н. э. была заваяваная [[дарыйцы|дарыйцамі]], якія частку старых жыхароў-[[ахейцы|ахейцаў]] ператварылі ў [[пэрыек]]аў (палітычна бяспраўных, але па-грамадзянску вольных), частку ў [[ілёты|ілётаў]] (дзяржаўных рабоў); самі дарыйцы склалі панавальнае саслоўе [[спартыят]]аў. |
||
У IX стагодзьдзі да н. э. заканадаўства [[Лікург Спартанскі|Лікурга]] зрабіла з Спарты моцную ваенную дзяржаву, у дзьвюх войнах яны заваявалі [[Мэсэнія|Мэсэнію]] і набылі гегемонію над [[Пэляпанэс]]ам і нават перавагу ва ўсёй Старажытнай Грэцыі |
У IX стагодзьдзі да н. э. заканадаўства [[Лікург Спартанскі|Лікурга]] зрабіла з Спарты моцную ваенную дзяржаву, у дзьвюх войнах яны заваявалі [[Мэсэнія|Мэсэнію]] і набылі гегемонію над [[Пэляпанэс]]ам і нават перавагу ва ўсёй Старажытнай Грэцыі да пэрыяду [[Грэка-пэрсыдзкія войны|Грэка-пэрсыдзкіх войнаў]]. |
||
У суперніцтве з атэнянамі спартанцы перамаглі іх у [[Пэляпанэская вайна|Пэляпанэскай вайне]] (431—404 гадах да н. э.), але страцілі сваю перавагу ў 371 годзе да н. э. у вайне з [[Тэбы (Грэцыя)|Тэбамі]]. Пасьля няўдачы рэформаў [[Агіс]]а і [[Клеамэн]]а ў III стагодзьдзі да н. э., Спарта ў [[Бітва пры Сэлязіі|паразе пры Сэлязіі]] ў 221 годзе да н. э. канчаткова страціла сваё значэньне і ў 146 годзе да н. э. трапіла пад уладу [[Рым]]у. |
У суперніцтве з атэнянамі спартанцы перамаглі іх у [[Пэляпанэская вайна|Пэляпанэскай вайне]] (431—404 гадах да н. э.), але страцілі сваю перавагу ў 371 годзе да н. э. у вайне з [[Тэбы (Грэцыя)|Тэбамі]]. Пасьля няўдачы рэформаў [[Агіс]]а і [[Клеамэн]]а ў III стагодзьдзі да н. э., Спарта ў [[Бітва пры Сэлязіі|паразе пры Сэлязіі]] ў 221 годзе да н. э. канчаткова страціла сваё значэньне і ў 146 годзе да н. э. трапіла пад уладу [[Рым]]у. |
||
Радок 12: | Радок 12: | ||
=== Незалежная Грэцыя === |
=== Незалежная Грэцыя === |
||
[[Файл:GreeceLaconia.png|міні|Ляконія]] |
[[Файл:GreeceLaconia.png|міні|Ляконія]] |
||
Сучасны горад Спарта закладзены ў 1834 годзе. Адміністрацыйны цэнтар ному [[Ляконія]]. 14,5 |
Сучасны горад Спарта закладзены ў 1834 годзе. Адміністрацыйны цэнтар ному [[Ляконія]]. 14,5 тысячы жыхароў (1981). Гандлёвы цэнтар сельскагаспадарчага раёну даліны ракі [[Эўротас]]у. Дробныя прадпрыемствы харчовай, тэкстыльнай, тытунёвай і хімічнай прамысловасьці. |
||
== Культура == |
== Культура == |
||
Радок 24: | Радок 24: | ||
== Літаратура == |
== Літаратура == |
||
* ''Андреев Ю. В.'' Мужские союзы в дорийских городах-государствах (Спарта и Крит). СПб.: Алетейя, 2004. |
* ''Андреев Ю. В.'' Мужские союзы в дорийских городах-государствах (Спарта и Крит). СПб.: Алетейя, 2004. {{ISBN|5-89329-669-9}} |
||
* ''Печатнова Л. Г.'' История Спарты. Период архаики и классики. — Гуманитарная Академия, 2002. |
* ''Печатнова Л. Г.'' История Спарты. Период архаики и классики. — Гуманитарная Академия, 2002. {{ISBN|5-93762-008-9}} |
||
* ''Секунда Н.'' Армия Спарты. М.: АСТ, Астрель, 2004. |
* ''Секунда Н.'' Армия Спарты. М.: АСТ, Астрель, 2004. {{ISBN|5-17-023262-4}}, {{ISBN|5-271-08554-6}}, {{ISBN|1-85532-689-0}} |
||
== Вонкавыя спасылкі == |
== Вонкавыя спасылкі == |
Вэрсія ад 10:37, 11 ліпеня 2019
Спа́рта (па-грэцку: Σπάρτη) — горад у Грэцыі ў вобласьці Ляконіі на поўдні паўвостраву Пэляпанэсу, у даліне ракі Эўротасу. У Старажытнай Грэцыі Спарта была горадам-дзяржавай.
Гісторыя
Старажытная Спарта
Горад Спарта стаяў на рацэ Эўротасе. Тэрыторыя дзяржавы каля 1000 г. да н. э. была заваяваная дарыйцамі, якія частку старых жыхароў-ахейцаў ператварылі ў пэрыекаў (палітычна бяспраўных, але па-грамадзянску вольных), частку ў ілётаў (дзяржаўных рабоў); самі дарыйцы склалі панавальнае саслоўе спартыятаў.
У IX стагодзьдзі да н. э. заканадаўства Лікурга зрабіла з Спарты моцную ваенную дзяржаву, у дзьвюх войнах яны заваявалі Мэсэнію і набылі гегемонію над Пэляпанэсам і нават перавагу ва ўсёй Старажытнай Грэцыі да пэрыяду Грэка-пэрсыдзкіх войнаў.
У суперніцтве з атэнянамі спартанцы перамаглі іх у Пэляпанэскай вайне (431—404 гадах да н. э.), але страцілі сваю перавагу ў 371 годзе да н. э. у вайне з Тэбамі. Пасьля няўдачы рэформаў Агіса і Клеамэна ў III стагодзьдзі да н. э., Спарта ў паразе пры Сэлязіі ў 221 годзе да н. э. канчаткова страціла сваё значэньне і ў 146 годзе да н. э. трапіла пад уладу Рыму.
Незалежная Грэцыя
Сучасны горад Спарта закладзены ў 1834 годзе. Адміністрацыйны цэнтар ному Ляконія. 14,5 тысячы жыхароў (1981). Гандлёвы цэнтар сельскагаспадарчага раёну даліны ракі Эўротасу. Дробныя прадпрыемствы харчовай, тэкстыльнай, тытунёвай і хімічнай прамысловасьці.
Культура
Асноўнымі славутасьцямі сучаснай Спарты зьяўляюцца разьмешчаныя ў яе навакольлях руіны Старажытнай Спарты. Захаваліся фрагмэнты антычных будынкаў VII стагодзьдзя да н. э. — II стагодзьдзя н. э.: Акропаль з храмам Атэны (VI ст. да н. э.), храмы (VII—V стст. да н. э.), тэатар (I—II стст. н. э.).
Кампутарныя гульні
У Rome: Total War Спарта выступае сталіцай грэцкай дзяржавы 200-х гадоў да н. э.
Глядзіце таксама
Літаратура
- Андреев Ю. В. Мужские союзы в дорийских городах-государствах (Спарта и Крит). СПб.: Алетейя, 2004. ISBN 5-89329-669-9
- Печатнова Л. Г. История Спарты. Период архаики и классики. — Гуманитарная Академия, 2002. ISBN 5-93762-008-9
- Секунда Н. Армия Спарты. М.: АСТ, Астрель, 2004. ISBN 5-17-023262-4, ISBN 5-271-08554-6, ISBN 1-85532-689-0
Вонкавыя спасылкі
Спарта — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў