Тэрпэноіды: розьніца паміж вэрсіямі
Створана старонка са зьместам ''''Тэрпэноіды''' — кісьляродзьмяшчальныя арганічныя злучэньні (як правіл...' |
д Typo fixing using AWB |
||
| Радок 1: | Радок 1: | ||
'''Тэрпэноіды''' — кісьляродзьмяшчальныя [[арганічныя злучэньні]] (як правіла, прыроднага паходжаньня), вугляродны шкілет якіх утвораны зь [[ізапрэн]]авых зьвёнаў. Тэрпэноіды зьяўляюцца вытворнымі {{ |
'''Тэрпэноіды''' — кісьляродзьмяшчальныя [[арганічныя злучэньні]] (як правіла, прыроднага паходжаньня), вугляродны шкілет якіх утвораны зь [[ізапрэн]]авых зьвёнаў. Тэрпэноіды зьяўляюцца вытворнымі {{Артыкул у іншым разьдзеле|тэрпэны|тэрпэнаў|ru|Терпены}}, у некаторых выпадках іх вугляродны шкілет можа ўтварыцца з поліізапрэнавых структур шляхам перамяшчэньня або страты вугляроднага фрагмэнта, звычайна мэтыльнай групы<ref>[http://goldbook.iupac.org/T06279.html terpenoids // IUPAC Gold Book]</ref>. |
||
Асаблівасьці будовы малекул тэрпэноідаў прыводзяць да прыкметнага іх |
Асаблівасьці будовы малекул тэрпэноідаў прыводзяць да прыкметнага іх адрозьненьня ад іншых арганічных злучэньняў падвышанай {{Артыкул у іншым разьдзеле|лабільнасьць|лабільнасьцю|ru|Лабильность}}, схільнасьцю да [[ізамер]]ацыі, цыклізацыі і полімерызацыі. {{Артыкул у іншым разьдзеле|Ізамэрызацыя||ru|Изомеризация}} і трансфармацыя нярэдка праходзіць у мяккіх умовах, пад дзеяньнем сьвятла, кісьляроду паветра, пароў вады і т. п. З-за лёгкай перагрупоўкі вугляроднага шкілета тэрпеноідаў рускі навуковец {{Артыкул у іншым разьдзеле|Ягор Ягоравіч Вагнер|Я. Вагнер|ru|Вагнер, Егор Егорович}} назваў іх «хімічнымі хамэлеонамі». |
||
Тэрпэноіды зьяўляюцца актыўнымі ўдзельнікамі абменных працэсаў, якія праходзяць у расьлінах. Некаторыя тэрпэноіды рэгулююць |
Тэрпэноіды зьяўляюцца актыўнымі ўдзельнікамі абменных працэсаў, якія праходзяць у расьлінах. Некаторыя тэрпэноіды рэгулююць актыўнасьць генаў расьлін, удзельнічаюць у {{Артыкул у іншым разьдзеле|фотахімія|фотахімічных|ru|Фотохимия}} рэакцыях. Вугляродныя ланцугі шэрагу тэрпэноідаў зьяўляюцца ключавымі прамежкавымі прадуктамі ў біясынтэзе стэроідных [[гармон]]аў, [[халестэрын]]у, [[фэрмэнт]]аў, [[вітамін]]аў Д, Е, К, [[жоўцевыя кіслоты|жоўцевых кіслот]]. |
||
Расьлінныя тэрпэноіды маюць шырокі спэктар біялягічнага дзеяньня і таму ўяўляюць цікавасьць для пошуку новых лекавых прэпаратаў. |
Расьлінныя тэрпэноіды маюць шырокі спэктар біялягічнага дзеяньня і таму ўяўляюць цікавасьць для пошуку новых лекавых прэпаратаў. |
||
Вэрсія ад 20:45, 5 лютага 2014
Тэрпэноіды — кісьляродзьмяшчальныя арганічныя злучэньні (як правіла, прыроднага паходжаньня), вугляродны шкілет якіх утвораны зь ізапрэнавых зьвёнаў. Тэрпэноіды зьяўляюцца вытворнымі тэрпэнаў(ru), у некаторых выпадках іх вугляродны шкілет можа ўтварыцца з поліізапрэнавых структур шляхам перамяшчэньня або страты вугляроднага фрагмэнта, звычайна мэтыльнай групы[1].
Асаблівасьці будовы малекул тэрпэноідаў прыводзяць да прыкметнага іх адрозьненьня ад іншых арганічных злучэньняў падвышанай лабільнасьцю(ru), схільнасьцю да ізамерацыі, цыклізацыі і полімерызацыі. Ізамэрызацыя(ru) і трансфармацыя нярэдка праходзіць у мяккіх умовах, пад дзеяньнем сьвятла, кісьляроду паветра, пароў вады і т. п. З-за лёгкай перагрупоўкі вугляроднага шкілета тэрпеноідаў рускі навуковец Я. Вагнер(ru) назваў іх «хімічнымі хамэлеонамі».
Тэрпэноіды зьяўляюцца актыўнымі ўдзельнікамі абменных працэсаў, якія праходзяць у расьлінах. Некаторыя тэрпэноіды рэгулююць актыўнасьць генаў расьлін, удзельнічаюць у фотахімічных(ru) рэакцыях. Вугляродныя ланцугі шэрагу тэрпэноідаў зьяўляюцца ключавымі прамежкавымі прадуктамі ў біясынтэзе стэроідных гармонаў, халестэрыну, фэрмэнтаў, вітамінаў Д, Е, К, жоўцевых кіслот.
Расьлінныя тэрпэноіды маюць шырокі спэктар біялягічнага дзеяньня і таму ўяўляюць цікавасьць для пошуку новых лекавых прэпаратаў.