Дванаццаць апосталаў: розьніца паміж вэрсіямі
д Аўтазьмены пры дапамозе АВБ, replaced: ддзе → дзьдзе (2), [[горад → [[ (3), нне → ньне (3), Павел → Павал (4), народа → народу (2), Пётр → using AWB |
|||
Радок 1: | Радок 1: | ||
[[Файл:Synaxis of the Twelve Apostles 01.jpg|thumb| |
[[Файл:Synaxis of the Twelve Apostles 01.jpg|thumb|200пкс|Дванаццаць апосталаў, XIV ст., [[Масква]]]] |
||
'''Дванаццаць апосталаў''' — дванаццаць бліжэйшых вучняў і пасьлядоўнікаў [[Ісус Хрыстос|Ісуса Хрыста]], якія суправаджалі Хрыста падчас Яго зямной дзейнасьці і якія сталі пачынальнікамі [[ |
'''Дванаццаць апосталаў''' — дванаццаць бліжэйшых вучняў і пасьлядоўнікаў [[Ісус Хрыстос|Ісуса Хрыста]], якія суправаджалі Хрыста падчас Яго зямной дзейнасьці і якія сталі пачынальнікамі [[Хрысьціянства|хрысьціянскай царквы]]. Згодна Эвангельлям Ісус абраў Дванаццаць апосталаў, якія дапамагалі Яму ў служэньні, а пасьля [[Уваскрэсеньне Ісуса Хрыста|свайго ўваскрасеньня]] паслаў адзінаццаць зь іх (за мінусам [[Іуда Іскарыёт|Іуды Іскарыёта]]) з [[Вялікае паручэньне|Вялікім Паручэньнем]] для распаўсюджваньня Свайго вучэньня ўсім народам. Паводле [[Праваслаўе|ўсходне-хрысьціянскай]] традыцыі згодна з [[Эвангельле паводле Лукі|Эвангельлем ад Лукі]] ў Хрыста было таксама [[сямідзесят апосталаў]]. |
||
[[Апосталы|Апостал]] [[ |
[[Апосталы|Апостал]] [[Павал, апостал|Павал]] (ён жа ''Саул з Тарса''), ня быў з дванаццаці або семідзесяці, але пасьля звароту ў хрысьціянства стаў называцца «''апосталам язычнікаў''» (Рым. 11:13) і сьцьвярджаў, што атрымаў ад ўваскрослага Ісуса Вялікае Даручэньне, гэтак жа як і адзінаццаць. Павал не адносіў свой тытул апостала да дванаццаці, спасылаючыся на тое, што ён не варты гэтага тытулу, таму што гнаў царкву. |
||
Раньні пэрыяд хрысьціянства ў жыцьці апосталаў называецца [[Апостальскае |
Раньні пэрыяд хрысьціянства ў жыцьці апосталаў называецца [[Апостальскае стагодзьдзе|Апостальскім стагодзьдзем]]. Дванаццаць апосталаў часта называюць дванаццацьцю вучнямі. |
||
== Агульнае апісаньне == |
== Агульнае апісаньне == |
||
Радок 10: | Радок 10: | ||
Апосталы паказаны ў [[Новы Запавет|Новым Запавеце]] як [[Галілея|Галілейскія]] [[яўрэі]], большасьць зь іх мела яўрэйскія імёны, але некаторыя зь іх мелі і [[грэкі|грэчаскія]]. |
Апосталы паказаны ў [[Новы Запавет|Новым Запавеце]] як [[Галілея|Галілейскія]] [[яўрэі]], большасьць зь іх мела яўрэйскія імёны, але некаторыя зь іх мелі і [[грэкі|грэчаскія]]. |
||
У Марка 6:7-13 сьцьвярджаецца, што Ісус першапачаткова паслаў гэтых дванаццаць апосталаў па парах (таксама ў Матф. 10:5-42, Лк. 9:1-6) у гарады Галілеі. У тэксьце гаворыцца, што Ён загадаў ім вылечваць хворых і выганяць дэманаў, а ў [[ |
У Марка 6:7-13 сьцьвярджаецца, што Ісус першапачаткова паслаў гэтых дванаццаць апосталаў па парах (таксама ў Матф. 10:5-42, Лк. 9:1-6) у гарады Галілеі. У тэксьце гаворыцца, што Ён загадаў ім вылечваць хворых і выганяць дэманаў, а ў [[Эвангельле паводле Матфея|Эвангельлі ад Матфея]] нават уваскрашаць мёртвых. Яны таксама даручыў «''нічога не браць у шлях, апрача аднаго кія: ні хлеба, ні паперніка, ні грошай у іх кашальку, але абувацца ў просты абутак і не насіць дзьвюх вопратак''», і што, калі ў якім горадзе іх не прымуць, яны павінны страхнуць пыл з сваіх ног, што будзе для таго горада абвінавачваньнем падчас [[Страшны суд|Страшнага Суда]]. |
||
Пазьней згодна [[Біблія|Бібліі]] дванаццаці апосталаў было даручана прапаведаваць |
Пазьней згодна [[Біблія|Бібліі]] дванаццаці апосталаў было даручана прапаведаваць Эвангельле «''ўсім народам''». Апостал Павал падкрэсьліваў важную ролю дванаццаці апосталаў ў царкве, калі ён казаў, што Божая царква «''уцьверджаныя на аснове апосталаў і прарокаў, маючы Самога Ісуса Хрыста краевугольным каменем''». (Эф. 2:19-20) |
||
== Дванаццаць апосталаў у сінаптычных |
== Дванаццаць апосталаў у сінаптычных Эвангельлях == |
||
Кананічныя |
Кананічныя Эвангельля даюць розныя імёны дванаццаці апосталаў. Згодна зь сьпісамі ў кожным з трох сінаптычных Эвангельляў, дванаццаць, якіх выбраў Ісус, і «''якіх ён назваў апосталамі''», былі: |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
Радок 22: | Радок 22: | ||
! Лука 6:12-16 |
! Лука 6:12-16 |
||
|- |
|- |
||
|Сімон, якога завуць [[ |
|Сімон, якога завуць [[Пётар, апостал|Пётар]] |
||
|Сімон, якога імя Ён перамяніў на |
|Сімон, якога імя Ён перамяніў на Пётар |
||
|Сімон, якога назваў |
|Сімон, якога назваў Пётар |
||
|- |
|- |
||
|[[Андрэй Першазваны|Aндрэй]], яго брат |
|[[Андрэй Першазваны|Aндрэй]], яго брат |
||
Радок 58: | Радок 58: | ||
|Якаў Алфееў |
|Якаў Алфееў |
||
|- |
|- |
||
|[[ |
|[[Фадзьдзей, апостал|Фадзьдзей]] |
||
|Фадзьдзей |
|Фадзьдзей |
||
|Іуда, сын Якава |
|Іуда, сын Якава |
||
Радок 71: | Радок 71: | ||
|} |
|} |
||
У сінаптычных |
У сінаптычных Эвангельлях падаецца, што Ісус браў з Сабою Пятра, Якава і Яна падчас [[Перамяненьне Божае|Свайго Перамяненьня]], а таксама падчас малітвы на [[Гефсіманія|Гефсіманіі]]. У [[Эвангельле паводле Марка|Эвангельлі ад Марка]] падаецца, што нават дванаццаць не маглі разумець сэнс цудаў і прытчаў Ісуса. |
||
== Дванаццаць апосталаў у |
== Дванаццаць апосталаў у Эвангельлі ад Яна == |
||
У |
У Эвангельлі адзначана толькі частка апосталаў: |
||
* Пётар |
|||
* Пётр |
|||
* Андрэй (пазначаны як брат Пятра) |
* Андрэй (пазначаны як брат Пятра) |
||
* «Сыны Зевядзея» (Ян ды Якаў) |
* «Сыны Зевядзея» (Ян ды Якаў) |
||
Радок 84: | Радок 84: | ||
* Іуда (не Іскарыёт) (14:22) (верагодна, Фадзьдзей) |
* Іуда (не Іскарыёт) (14:22) (верагодна, Фадзьдзей) |
||
Зь іх толькі Нафанаіла няма ў сьпісах ў іншых |
Зь іх толькі Нафанаіла няма ў сьпісах ў іншых Эвангельлях. Ён традыцыйна атаясамліваецца з Варфаламеем, хоць гэтае атаясьненьне і некаторымі аспрэчваецца. Тры апосталы наогул не згадваецца ў Эвангельлі ад Яна, іх імёны: Якаў, сын Алфееў, Мацьвей і Сімона Кананіт (Зілот). |
||
== Сьмерці дванаццаці апосталаў == |
== Сьмерці дванаццаці апосталаў == |
||
Радок 94: | Радок 94: | ||
З адзінаццаці апосталаў (без уліку Іуды Іскарыёта) згодна з хрысьціянскай традыцыяй вызначаны пахаваньні толькі сямі: |
З адзінаццаці апосталаў (без уліку Іуды Іскарыёта) згодна з хрысьціянскай традыцыяй вызначаны пахаваньні толькі сямі: |
||
<gallery> |
<gallery> |
||
File:StPetersBasilica01 gobeirne.jpg|Базіліка Св. Пятра ў [[Рым]]е, якая, як лічыцца, была пабудавана на месцы пахаваньня [[ |
File:StPetersBasilica01 gobeirne.jpg|Базіліка Св. Пятра ў [[Рым]]е, якая, як лічыцца, была пабудавана на месцы пахаваньня [[Пётар, апостал|Пятра]] |
||
File:Андрэя.jpg|Базіліка Св. Андрэя ў [[Патры|Патрах]], [[Грэцыя]], дзе знаходзяцца моцы [[Андрэй Першазваны|Андрэя]], якія, як лічацца былі забраны зь месца забойства |
File:Андрэя.jpg|Базіліка Св. Андрэя ў [[Патры|Патрах]], [[Грэцыя]], дзе знаходзяцца моцы [[Андрэй Першазваны|Андрэя]], якія, як лічацца былі забраны зь месца забойства |
||
File:Basílica de Santiago 02.JPG|Сабор Сантьяга дэ |
File:Basílica de Santiago 02.JPG|Сабор Сантьяга дэ Кампастэльла, [[Ла-Карунья]], [[Іспанія]], у якім знаходзіцца магіла [[Якаў, апостал|Якава, сына Зевядзея]] |
||
File:Tomb of St. John.jpg|Магіла Яна ў [[Эфес]]е ў [[Турцыя|Турцыі]] |
File:Tomb of St. John.jpg|Магіла Яна ў [[Эфес]]е ў [[Турцыя|Турцыі]] |
||
File:Santhome Basilica.jpg|Базіліка Сантома, [[ |
File:Santhome Basilica.jpg|Базіліка Сантома, [[Чэнаі]], [[Індыя]], у якой знаходзіцца магіла [[Фама, апостал|Фамы]]. |
||
File:Hierapolis martyrium Filipa2 RB.jpg|Месца забойства [[Філіп, апостал|Філіпа]], [[ |
File:Hierapolis martyrium Filipa2 RB.jpg|Месца забойства [[Філіп, апостал|Філіпа]], [[Іерапаль]], [[Турцыя]]. Лічыцца, што Філіп нахаваны ў цэнтры будынка |
||
File:Saint Bartholomew Monastery.jpg|Кляштар Св. Варфаламея каля [[Башкале]], [[Турцыя]]. Лічыцца, што кляштар пабудаваны на месьце пакутніцкай сьмерці [[Варфаламей, апостал|Варфаламея]] |
File:Saint Bartholomew Monastery.jpg|Кляштар Св. Варфаламея каля [[Башкале]], [[Турцыя]]. Лічыцца, што кляштар пабудаваны на месьце пакутніцкай сьмерці [[Варфаламей, апостал|Варфаламея]] |
||
</gallery> |
</gallery> |
Вэрсія ад 11:14, 24 чэрвеня 2013
Дванаццаць апосталаў — дванаццаць бліжэйшых вучняў і пасьлядоўнікаў Ісуса Хрыста, якія суправаджалі Хрыста падчас Яго зямной дзейнасьці і якія сталі пачынальнікамі хрысьціянскай царквы. Згодна Эвангельлям Ісус абраў Дванаццаць апосталаў, якія дапамагалі Яму ў служэньні, а пасьля свайго ўваскрасеньня паслаў адзінаццаць зь іх (за мінусам Іуды Іскарыёта) з Вялікім Паручэньнем для распаўсюджваньня Свайго вучэньня ўсім народам. Паводле ўсходне-хрысьціянскай традыцыі згодна з Эвангельлем ад Лукі ў Хрыста было таксама сямідзесят апосталаў.
Апостал Павал (ён жа Саул з Тарса), ня быў з дванаццаці або семідзесяці, але пасьля звароту ў хрысьціянства стаў называцца «апосталам язычнікаў» (Рым. 11:13) і сьцьвярджаў, што атрымаў ад ўваскрослага Ісуса Вялікае Даручэньне, гэтак жа як і адзінаццаць. Павал не адносіў свой тытул апостала да дванаццаці, спасылаючыся на тое, што ён не варты гэтага тытулу, таму што гнаў царкву.
Раньні пэрыяд хрысьціянства ў жыцьці апосталаў называецца Апостальскім стагодзьдзем. Дванаццаць апосталаў часта называюць дванаццацьцю вучнямі.
Агульнае апісаньне
Апосталы паказаны ў Новым Запавеце як Галілейскія яўрэі, большасьць зь іх мела яўрэйскія імёны, але некаторыя зь іх мелі і грэчаскія.
У Марка 6:7-13 сьцьвярджаецца, што Ісус першапачаткова паслаў гэтых дванаццаць апосталаў па парах (таксама ў Матф. 10:5-42, Лк. 9:1-6) у гарады Галілеі. У тэксьце гаворыцца, што Ён загадаў ім вылечваць хворых і выганяць дэманаў, а ў Эвангельлі ад Матфея нават уваскрашаць мёртвых. Яны таксама даручыў «нічога не браць у шлях, апрача аднаго кія: ні хлеба, ні паперніка, ні грошай у іх кашальку, але абувацца ў просты абутак і не насіць дзьвюх вопратак», і што, калі ў якім горадзе іх не прымуць, яны павінны страхнуць пыл з сваіх ног, што будзе для таго горада абвінавачваньнем падчас Страшнага Суда.
Пазьней згодна Бібліі дванаццаці апосталаў было даручана прапаведаваць Эвангельле «ўсім народам». Апостал Павал падкрэсьліваў важную ролю дванаццаці апосталаў ў царкве, калі ён казаў, што Божая царква «уцьверджаныя на аснове апосталаў і прарокаў, маючы Самога Ісуса Хрыста краевугольным каменем». (Эф. 2:19-20)
Дванаццаць апосталаў у сінаптычных Эвангельлях
Кананічныя Эвангельля даюць розныя імёны дванаццаці апосталаў. Згодна зь сьпісамі ў кожным з трох сінаптычных Эвангельляў, дванаццаць, якіх выбраў Ісус, і «якіх ён назваў апосталамі», былі:
Мацьвея 10:1-4 | Maрка 3:13-19 | Лука 6:12-16 |
---|---|---|
Сімон, якога завуць Пётар | Сімон, якога імя Ён перамяніў на Пётар | Сімон, якога назваў Пётар |
Aндрэй, яго брат | Aндрэй | Aндрэй, яго брат |
Якаў, сын Зевядзееў | Якаў Зевядзееў | Якаў |
Ян, яго брат | Ян брат Якава (і надаў ім імя Боаргенес) | Ян |
Філіп | Філіп | Філіп |
Варфаламей | Варфаламей | Варфаламей |
Фама | Фама | Фама |
Мацьвей, мытнік | Мацьвей | Мацьвей |
Якаў, сын Алфееў | Якаў Алфееў | Якаў Алфееў |
Фадзьдзей | Фадзьдзей | Іуда, сын Якава |
Сімон Зілот | Сімон Зілот | Сімон, якога завуць Зілот |
Іуда Іскарыёт, які Яго выдаў | Іуда Іскарыёт, які Яго выдаў | Іуда Іскарыёт, які быў здраднік |
У сінаптычных Эвангельлях падаецца, што Ісус браў з Сабою Пятра, Якава і Яна падчас Свайго Перамяненьня, а таксама падчас малітвы на Гефсіманіі. У Эвангельлі ад Марка падаецца, што нават дванаццаць не маглі разумець сэнс цудаў і прытчаў Ісуса.
Дванаццаць апосталаў у Эвангельлі ад Яна
У Эвангельлі адзначана толькі частка апосталаў:
- Пётар
- Андрэй (пазначаны як брат Пятра)
- «Сыны Зевядзея» (Ян ды Якаў)
- Філіп
- Нафанаіл
- Фама (таксама званы Блізьнюк) (11:16), (20:24), (21:02)
- Іуда Іскарыёт
- Іуда (не Іскарыёт) (14:22) (верагодна, Фадзьдзей)
Зь іх толькі Нафанаіла няма ў сьпісах ў іншых Эвангельлях. Ён традыцыйна атаясамліваецца з Варфаламеем, хоць гэтае атаясьненьне і некаторымі аспрэчваецца. Тры апосталы наогул не згадваецца ў Эвангельлі ад Яна, іх імёны: Якаў, сын Алфееў, Мацьвей і Сімона Кананіт (Зілот).
Сьмерці дванаццаці апосталаў
Згодна хрысьціянскай традыцыі ўсе апосталы, акрамя аднаго былі забіты, толькі Ян дажыў да пажылога ўзросту. Толькі сьмерць Якава, сына Зевядзея, апісана ў Новым Запавеце, і дэталі іншых сьмерцяў зьяўляюцца прадметам легенд і паданьняў. У некаторых выпадках існуе амаль поўная аднадушнасьць у традыцыях, і ў іншых выпадках, існуюць самыя розныя і непасьлядоўныя апісаньні.
Іуда Іскарыёт, першапачаткова адзін з дванаццаці, памёр пасьля суда над Ісусам. Матфея 27:5 кажа, што ён павесіўся, а Дзеі 1:18 удакладняюць, што цела Іуды ўпала, расчыніліся, і яго «вантробы выпалі». Мацьвій быў абраны на яго месца, як адзін з дванаццаці.
Магілы апосталаў
З адзінаццаці апосталаў (без уліку Іуды Іскарыёта) згодна з хрысьціянскай традыцыяй вызначаны пахаваньні толькі сямі:
-
Кляштар Св. Варфаламея каля Башкале, Турцыя. Лічыцца, што кляштар пабудаваны на месьце пакутніцкай сьмерці Варфаламея