Закон Стэфана-Больцмана: розьніца паміж вэрсіямі
д r2.6.8) (робат дадаў: eo:Leĝo de Stefan-Boltzmann |
д Bot: Migrating 32 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q704747 (translate me) |
||
Радок 25: | Радок 25: | ||
[[Катэгорыя:Тэрмадынаміка]] |
[[Катэгорыя:Тэрмадынаміка]] |
||
{{Link FA|sl}} |
{{Link FA|sl}} |
||
[[bn:স্টেফান-বোলজম্যান নীতি]] |
|||
[[ca:Llei de Stefan-Boltzmann]] |
|||
[[cs:Stefanův-Boltzmannův zákon]] |
|||
[[de:Stefan-Boltzmann-Gesetz]] |
|||
[[et:Stefani-Boltzmanni seadus]] |
|||
[[el:Νόμος Στέφαν-Μπόλτζμαν]] |
|||
[[en:Stefan–Boltzmann law]] |
|||
[[es:Ley de Stefan-Boltzmann]] |
|||
[[eo:Leĝo de Stefan-Boltzmann]] |
|||
[[fa:قانون استفان‐بولتزمن]] |
|||
[[fr:Loi de Stefan-Boltzmann]] |
|||
[[ko:슈테판-볼츠만 법칙]] |
|||
[[hr:Stefan-Boltzmannov zakon]] |
|||
[[it:Legge di Stefan-Boltzmann]] |
|||
[[he:חוק סטפן-בולצמן]] |
|||
[[kk:Стефан-Больцман заңы]] |
|||
[[hu:Stefan–Boltzmann-törvény]] |
|||
[[ja:シュテファン=ボルツマンの法則]] |
|||
[[no:Stefan-Boltzmanns lov]] |
|||
[[nn:Stefan-Boltzmann-lova]] |
|||
[[pl:Prawo Stefana-Boltzmanna]] |
|||
[[pt:Lei de Stefan-Boltzmann]] |
|||
[[ro:Legea Stefan-Boltzmann]] |
|||
[[ru:Закон Стефана — Больцмана]] |
|||
[[simple:Stefan–Boltzmann law]] |
|||
[[sk:Stefanov-Boltzmannov zákon]] |
|||
[[sl:Stefan-Boltzmannov zakon]] |
|||
[[fi:Stefanin–Boltzmannin laki]] |
|||
[[sv:Stefan–Boltzmanns lag]] |
|||
[[tt:Стефан–Больцман кануны]] |
|||
[[uk:Закон Стефана — Больцмана]] |
|||
[[zh:斯特藩-玻尔兹曼定律]] |
Вэрсія ад 21:22, 8 сакавіка 2013
Зако́н Стэ́фана—Бо́льцмана, вядомы таксама як Закон Стэфана, сьцярджае, што агульная энэргія, якая выпраменьваецца з адзінкі плошчы паверхні абсалютна чорнага цела ў адзінку часу (яе яшчэ называюць шчыльнасьцю плыні энэргіі, магутнасьцю выпраменьваньня), j*, прапарцыйна чацьвертай ступені тэрмадынамічнай тэмпэратуры гэтага цела T (яе таксама называюць абсалютнай тэмпэратурай):
Больш агульным зьяўляецца выпадак шэрага цела, якое паглынае толькі частку энэргіі выпраменьваньня, што падае на яго. Адпаведна, у стане тэрмадынамічнай раўнавагі яно выпраменьвае толькі частку энэргіі ад той, што выпраменьваецца абсалютна чорным целам. Гэтая частка характарызуецца каэфіцыэнтам чарнаты, :
Шчыльнасьць плыні энэргіі j* мае памернасьць шчыльнасьці магутнасьці ( энэргію падзяліць на час і на квадрат адлегласьці), адпаведна ў сыстэме СІ гэта ёсьць джоўль дзяліць на сэкунду і на мэтар у квадраце, альбо ват дзяліць на мэтар у квадраце. У сыстэме СІ абсалютная тэмпэратура T вымяраецца ў кэльвінах. , каэфіцыэнт чарнаты, зьяўляецца каэфіцыэнтам выпраменьваньня шэрага цела; калі цела зьяўляецца абсалютна чорным, . У больш агульным (рэальным) выпадку, каэфіцыэнт чарнаты залежыць ад даўжыні хвалі сьвятла, .
Агульную магутнасьць сьвятла, што выпраменьваецца цеплавым аб'ектам з плошчай паверхні S (у м2), можна знайсьці наступным чынам:
Канстанту прапарцыйнасьці σ, называюць нязьменнай Стэфана—Больцмана, альбо нязьменнай Стэфана, яна не зьяўлаецца фундамэнтальнай, бо яе атрымліваюць зь іншых вядомых канстант прыроды (фундамэнтальных велічынь). Велічыня гэтай нязьменнай:
- Дж•с-1•м-2•К-4.
дзе k — нязьменная Больцмана, h — нязьменная Планка, c — хуткасьць сьвятла ў вакуўме. Такім чынам, пры тэмпэратуры 100 К шчыльнасьць плыні энэргіі мае велічыню 5.67 Вт/м2, пры 1000 К — 56,700 Вт/м2, і г.д.
Гэты закон быў выведзены Джозэфам Стэфанам (1835-1893) у 1879 на аснове экспэрымэнтальных дадзеных атрыманых Джонам Тындалем. У 1884 гэты закон быў атрыманы Людвігам Больцманам (1844-1906), які зыходзіў з тэарэтычных меркаваньняў, што былі заснаваны на тэрмадынаміцы. Больцман разглядаў пэўны ідэальны цеплавы рухавік са сьвятлом у ролі рабочага цела замест газы. Гэты закон мае сілу толькі для ідэальных чорных аб'ектаў, ідэальных выпраменьвальнікаў, якія называюць абсалютна чорнымі целамі.