Уніяцтва: розьніца паміж вэрсіямі
д r2.7.2) (робат дадаў: sh:Grkokatoličanstvo |
артаграфія, стыль, абнаўленьне зьвестак |
||
| Радок 2: | Радок 2: | ||
'''Уніяцтва''' (ад {{lang-la|unio|скарочана}} — саюз, аб’яднаньне) — [[Хрысьціянства|хрысьціянская]] плынь, заснаваная на [[царкоўная унія|царкоўнай уніі]] розных хрысьціянскіх цэркваў з [[Рыма-каталіцкі Касьцёл|рыма-каталіцкай]] на ўмовах прызнаньня першымі вяршэнства [[папа рымскі|папы рымскага]] і каталіцкай дагматыкі пры захаваньні традыцыяў рэлігійнага культу і выкарыстаньня традыцыйна сакральнай ці народнай мовы ў богаслужэньні. |
'''Уніяцтва''' (ад {{lang-la|unio|скарочана}} — саюз, аб’яднаньне) — [[Хрысьціянства|хрысьціянская]] плынь, заснаваная на [[царкоўная унія|царкоўнай уніі]] розных хрысьціянскіх цэркваў з [[Рыма-каталіцкі Касьцёл|рыма-каталіцкай]] на ўмовах прызнаньня першымі вяршэнства [[папа рымскі|папы рымскага]] і каталіцкай дагматыкі пры захаваньні традыцыяў рэлігійнага культу і выкарыстаньня традыцыйна сакральнай ці народнай мовы ў богаслужэньні. |
||
Да ўніяцкіх адносяцца цэрквы грэцкага (былыя [[праваслаўе|праваслаўныя]]), армянскага, копцкага (у Эгіпце), мараніцкага (у Лібане і Сырыі) і інш. абрадаў. |
Да ўніяцкіх адносяцца цэрквы грэцкага (былыя [[праваслаўе|праваслаўныя]]), армянскага, копцкага (у Эгіпце), мараніцкага (у Лібане і Сырыі) і інш. абрадаў.{{Неадназначнасьць}} |
||
У вузкім сэнсе тэрмін ужываецца да каталіцкіх цэркваў, у якіх богаслужэньне адбываецца па бізантыйскім абрадзе на [[грэцкая мова|грэцкай мове]]: |
У вузкім сэнсе тэрмін ужываецца да каталіцкіх цэркваў, у якіх богаслужэньне адбываецца па бізантыйскім абрадзе на [[грэцкая мова|грэцкай мове]]:{{Неадназначнасьць}} |
||
* [[Грэцкая каталіцкая царква]] (заснавана ў 1829) |
* [[Грэцкая каталіцкая царква]] (заснавана ў 1829) |
||
* [[Італа-альбанская каталіцкая царква]] |
* [[Італа-альбанская каталіцкая царква]] |
||
* [[Мелькіцкая каталіцкая царква]] (1726) |
* [[Мелькіцкая каталіцкая царква]] (1726) |
||
У больш шырокім сэнсе - таксама і да іншых Усходніх каталіцкіх цэркваў бізантыйскай традыцыі, богаслужэнні ў якіх адбываюцца на іншых мовах: |
У больш шырокім сэнсе - таксама і да іншых Усходніх каталіцкіх цэркваў бізантыйскай традыцыі, богаслужэнні ў якіх адбываюцца на іншых мовах:{{Неадназначнасьць}} |
||
* [[Альбанская грэка-каталіцкая царква]] (1628) |
* [[Альбанская грэка-каталіцкая царква]] (1628) |
||
| Радок 23: | Радок 23: | ||
* [[Харвацкая грэка-каталіцкая царква]] (Крыжэвіцкая епархія) (1611). |
* [[Харвацкая грэка-каталіцкая царква]] (Крыжэвіцкая епархія) (1611). |
||
У [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] уніяцтва ўзьнікла пасьля |
У [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] уніяцтва ўзьнікла пасьля{{Неадназначнасьць}} заключэньня [[Берасьцейская царкоўная унія|Берасьцейскай царкоўнай уніі]] ([[1596]]). Яшчэ ў 1577 годзе рэктар Полацкага калегіюма [[Пётар Скарга]] выдаў кнігу «Аб еднасьці царквы Божай», дзе прапанаваў плян уніі каталіцкай і праваслаўнай Цэркваў. Уніяцкая Царква вызнавала вяршэнства Біскупа Рыму, але захоўвала свае традыцыйныя грэцкія абрады. У 1595 годзе Папа Рымскі [[Клімэнт ІІ]] аб’явіў аб заключэньні уніі з Кіеўскай мітраполіяй, а праз год на Берасьцейскім царкоўным саборы яна была ўрачыста абвешчана. Пад канец 18 ст. каля трох чвэрцяў насельніцтва Беларусі былі ўніятамі.<ref>Кізіма С. А.,…</ref> |
||
==Глядзі таксама== |
==Глядзі таксама== |
||
Вэрсія ад 22:53, 27 чэрвеня 2012
Уніяцтва (ад лац. unio — саюз, аб’яднаньне) — хрысьціянская плынь, заснаваная на царкоўнай уніі розных хрысьціянскіх цэркваў з рыма-каталіцкай на ўмовах прызнаньня першымі вяршэнства папы рымскага і каталіцкай дагматыкі пры захаваньні традыцыяў рэлігійнага культу і выкарыстаньня традыцыйна сакральнай ці народнай мовы ў богаслужэньні.
Да ўніяцкіх адносяцца цэрквы грэцкага (былыя праваслаўныя), армянскага, копцкага (у Эгіпце), мараніцкага (у Лібане і Сырыі) і інш. абрадаў.
У вузкім сэнсе тэрмін ужываецца да каталіцкіх цэркваў, у якіх богаслужэньне адбываецца па бізантыйскім абрадзе на грэцкай мове:
- Грэцкая каталіцкая царква (заснавана ў 1829)
- Італа-альбанская каталіцкая царква
- Мелькіцкая каталіцкая царква (1726)
У больш шырокім сэнсе - таксама і да іншых Усходніх каталіцкіх цэркваў бізантыйскай традыцыі, богаслужэнні ў якіх адбываюцца на іншых мовах:
- Альбанская грэка-каталіцкая царква (1628)
- Баўгарская грэка-каталіцкая царква (1861)
- Беларуская грэка-каталіцкая царква (1596)
- Вугорская грэка-каталіцкая царква (1646)
- Македонская грэка-каталіцкая царква (1918)
- Расейская грэка-каталіцкая царква (1905)
- Румынская грэка-каталіцкая царква (1697)
- Русінская грэка-каталіцкая царква (1646)
- Славацкая грэка-каталіцкая царква (1646)
- Украінская грэка-каталіцкая царква (1596)
- Харвацкая грэка-каталіцкая царква (Крыжэвіцкая епархія) (1611).
У Рэчы Паспалітай уніяцтва ўзьнікла пасьля
заключэньня Берасьцейскай царкоўнай уніі (1596). Яшчэ ў 1577 годзе рэктар Полацкага калегіюма Пётар Скарга выдаў кнігу «Аб еднасьці царквы Божай», дзе прапанаваў плян уніі каталіцкай і праваслаўнай Цэркваў. Уніяцкая Царква вызнавала вяршэнства Біскупа Рыму, але захоўвала свае традыцыйныя грэцкія абрады. У 1595 годзе Папа Рымскі Клімэнт ІІ аб’явіў аб заключэньні уніі з Кіеўскай мітраполіяй, а праз год на Берасьцейскім царкоўным саборы яна была ўрачыста абвешчана. Пад канец 18 ст. каля трох чвэрцяў насельніцтва Беларусі былі ўніятамі.[1]
Глядзі таксама
Крыніцы
- ^ Кізіма С. А.,…
Літаратура
- Гісторыя Беларусі. Ад старажытнасці да 21 ст.- Мінск, 2000 г.
- Кізіма С.А., Лянцэвіч В.М., Самахвалаў Дз.С. Гісторыя Беларусі: Курс лекцый. – Мн.: Выд-ва МІК, 2003. – 91 с.