Прагляд крыніцы для Пагоня (1992)

{{Газэта
|назва        = Пагоня
|лацінка      = Pahonia
|выява        = Coat of Arms of Belarus (1991).svg
|памер        = 
|тып          = недзяржаўная газэта<br>штотыдзень<br>зь лета 1997 два разы на тыдзень<br>зь лета 1999 штотыдзень
|фармат       = A3
|заснавальнік = [[Гарадзенская гарадзкая арганізацыя партыі БНФ|БНФ]]
|уладальнік   = 
|выдавец      = [[Сяргей Астраўцоў]]
|рэдактар     = [[Мікола Мікалаевіч Маркевіч|Мікола Маркевіч]] (з 1995 г.)
|заснаваная   = {{Дата пачатку|25|3|1992|1}}
|зачыненая    = {{Дата пачатку|12|11|2001|1}}
|палітыка     = 
|мова         = [[Беларуская мова|Беларуская]]
|штаб-кватэра = {{Сьцяг БНР}}[[Беларусь]], [[Горадня]] 
|наклад       = 4000 1994<br>10000 1995 год<br>14000 1996 год<br>7000 1999 год
|кошт         = 
|ISSN         = 
|сайт         = [http://www.pahonia.org Старонка ў сеціве]
}}
{{Іншыя значэньні|Пагоня (неадназначнасьць)}}
'''«Паго́ня»''' — [[беларуская мова|беларускамоўная]] незалежная газэта, якая выдавалася ад 25 сакавіка 1992 да 12 лістапада 2001 году ў [[Горадня|Горадні]].<ref name="svab">«[http://www.svaboda.org/content/transcript/1888886.html Гародня, вуліца Дамініканская, 1. Газэта „Пагоня“]», ''[[Радыё Свабода]]''</ref>

Першы нумар выйшаў 25 сакавіка 1992, на [[Дзень Волі]]: выдаў яго [[Сяргей Астраўцоў]].

== 1993 год ==

З 1993 году газэта пачала выходзіць рэгулярна па пятніцах з пазнакаю: «''Рэгіянальны агляд: Беласток-Горадня-Вільня''».

Апісвала забойства [[Дзьмітры Арцыменя|Арцімені]].
{{пачатак цытаты}}
Горад поўніцца чуткамі па самыя берагі. Пацьвердзіць альбо абвергнуць іх пакуль немагчыма і ці будзе магчыма наогул. Пра злачынства гавораць у крамах, кабінетах, у тралейбусах, на кухнях. Гісторыя вымалёўваецца надзвычай дэтэктыўная з белым альбо чырвоным БМВ, альбо «Мэрсэдэсам». Аднак трэба прызнаць, што сёння зразумела толькі тое, што справа гэтая вельмі і вельмі цёмная.
{{канец цытаты|крыніца=Аб забойстве Арцымені.<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = Камягіна|імя = Вольга|аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 19 лютага 2020|url = https://news.tut.by/society/672948.html|загаловак = Киллер для губернатора. История одного из самых громких убийств в современной Беларуси, которое так и не раскрыто.|фармат = html|назва праекту = |выдавец = [[Тут.бай]]|дата доступу = 1 верасьня 2022|мова = |камэнтар = }}</ref>}}

Пад час прэзыдэнцкіх выбараў 1994 актыўна падтрымала [[Зянон Пазьняк|Зянона Пазьняка]], востра крытыкавала [[Аляксандар Лукашэнка|Лукашэнку]]. Першая зь беларускіх [[СМІ]] зьмясьціла (бязь белых плямаў) антыкарупцыйны даклад [[Сяргей Антончык|Сяргея Антончыка]].

У 1995 быў прызначаны новы галоўны рэдактар — [[Мікола Мікалаевіч Маркевіч|Мікола Маркевіч]], журналіст і дэпутат ВС 12-га скліканьня ад БНФ. Наклад «Пагоні» вырас да 10 000 асобнікаў. Газэта друкуе ананімны працяг «Лукі Мудзішчава» і вытрымкі з інтэрвію Лукашэнкі нямецкай газэце «Гандэльсблат».

Улетку 1996 наклад газэты дасягнуў 14 000 асобнікаў. З падзагалоўка «''заходнебеларуская грамадзка-палітычная газэта''» было выключана першае слова.

Зь лета 1997 выходзіць два разы на тыдзень. З 1998 выдаваўся дадатак «Маю Права». Зь лета 1999 газэта ізноў пачала выдавацца раз на тыдзень, наклад зьнізіўся да 7 тысячаў асобнікаў.

12 лістапада 2001 газэта спыніла існаваньне згодна рашэньню судзьдзі [[Вышэйшы Гаспадарчы Суд РБ|Вышэйшага Гаспадарчага суду РБ]] Валерыя Жандарава. Галоўны рэдактар Мікола Маркевіч і журналіст газэты [[Павал Мажэйка]] былі асуджаны за «''паклёп на прэзыдэнта Рэспублікі Беларусь з абвінавачаньнем яго ў зьдзяйсьненьні асабліва цяжкіх злачынстваў''»<ref>{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = https://kamunikat.org/news.html?id=4886|загаловак = Затрымалі журналіста Паўла Мажэйку|фармат = html|назва праекту = |выдавец = [[Камунікат]]|дата доступу = 1 верасьня 2022|мова = |камэнтар = }}</ref>.

Выпуск газэты «Пагоня» пачалі ў 1991 годзе, яшчэ ў часы існаваньня СССР. Яе з пачатку пячаталі на машынцы. Яе дзейнасьць была зьвязанаю з клюбам [[Паходня (Горадня)|Паходня]] з [[Гарадзенская гарадзкая арганізацыя партыі БНФ|БНФ]].

Да выбараў летам 2001 году работнікі газэты «Пагоня» часта запрашалі ў [[Управа КДБ па Гарадзенскае вобласьці|Гарадзенскі КДБ]] для размоваў. Іх зьмест невядомы, але можна думаць, што іх хацелі паставіць пад строгі нагляд улады.

З 1999 па 2001 гады газэта «Пагоня» мела некалькі папярэджаньняў<ref>Хроніка рэпрэсій супраць незалежнай газеты // [[Рэгіянальная газэта]] — 47 (344). — 23 лістапада 2001 год.</ref>:
* 19 лютага 1999 году — папярэджаньне Дзяржаўнага камітэту па друку за выданьне лісту Цэнтрвыбаркому пад кіраўніцтвам В. Ганчара аб правядзеньні ў траўні 1999 году выбараў Прэзыдэнта Беларусі;
* 14 лютага 2000 году — папярэджаньне заснавальніку газэты «Пагоня» Культурна-асьветнаму фонду «Бацькаўшчына» за распаўсюджаньне без рэгістрацыі дадатку да газэты «Пагоня» пад назваю «ТВ-Праграма»;
* 5 траўня 2000 году — папярэджаньне за выданьне заявы ад імя незарэгістраванае ў службах [[Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь|Міністэрства юстыцыі Беларусі]] «Моладзевага антыфашысцкага цэнтру»;
* чэрвень 2000 году — папярэджаньне за распаўсюджаньне заявы ад імя незарэгістраванага ў службах [[Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь|Міністэрства юстыцыі Беларусі]] Гарадзенскага аддзелу грамады «[[Малады Фронт]]»;
* 17 лістапада 2000 году — папярэджаньне за друкаваньне допісу заявы грамады «Грамадзянская ініцыятыва», бо тая грамада не была зарэгістраваная ў службах [[Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь|Міністэрства юстыцыі Беларусі]]<ref>[[Рэгіянальная газэта]] // 46 (343). 16 лістапада 2001 год.</ref>.

Перад выбарамі газэта «Пагоня» мела адно папярэджаньне. Яго 17 лістапада 2001 году вынесьлі за друкаваньне допісу заявы грамады «Грамадзянская ініцыятыва», бо тая грамада не была зарэгістраваная<ref>[[Рэгіянальная газэта]] // 46 (343). 16 лістапада 2001 год.</ref>.

== Забарона газэты ==
27 жніўня 2001 году Дзяржаўны камітэт па друку пазвала газэту «Пагоня» ў [[Гаспадарчы суд Гарадзенскае вобласьці]], каб забараніць выпуск газэты «Пагоня». [[Пракуратура Гарадзенскае вобласьці|Гарадзенская абласная пракуратура]] прадстаўляла ў судзе Дзяржаўны камітэт па друку.

Дзеяньні ўправы газэты «Пагоня» пад час выбараў Прэзыдэнта Беларусі сталі прычынаю канчатковага рашэньня пытаньня. 5 верасьня 2001 годзе [[Пракуратура Гарадзенскае вобласьці|Гарадзенская абласная пракуратура]] арыштавала ў Гарадзенскае абласное друкарні выпуск 36 (532) ад 4.09.2001<ref>[[Рэгіянальная газэта]] // 46 (343). 16 лістапада 2001 год.</ref>. Старшы сьледчы абласное пракуратуры А. Танкевіч з дружынаю міліцыі прыехаў ў друкарню. Выпуск газэты «Пагоня» быў апісаны й ня быў перададзены для продажу, а значыць яго ня ўбачылі чытачы. Наклад выпуску газэты 36 (532) ад 4 верасьня 2001 году быў 10751 асобнікаў, але пайшлі чуткі, што яго могуць павялічыць да 88 000 асобнікаў. Перад забаронаю выпуску газэты «Пагоня» Гарадзенская аблпракуратура атрымала ліст{{Заўвага|Па-расейску ліст меў назву «представление».}} з [[Управа КДБ па Гарадзенскае вобласьці|Гарадзенскага КДБ]]. У ім КДБ дала ацэнку зьместу выпуску газэты «Пагоня». Крыніцаю ведаў аб зьмесьце выпуску «Пагоні» 36 (532) ад 4.09.2001 мог быць для КДБ работнік друкарні, дзе ціснулі раней узгаданы выпуск газэты: дырэктар Гарадзенскае абласное друкарні. У той жа дзень пасьля забароны выхаду газэты «Пагоня» у сядзібе ўправы газэты «Пагоня» (м. Горадня, вул. Карла Маркса, 11) адбыўся ператрус. Міліцыя шукала доказаў, забрала кампутары, допісы на лістах, склала пратакол. Разам з тым, арыштавалі разьліковы рахунак газэты «Пагоня», а гэта не давала магчымасьць плаціць грошы работнікам і выдаваць грошы на іншыя патрэбы. Гарадзенская аблпракуратура пачала карную справу.

Мікола Маркевіч, рэдактар газэты «Пагоня», спрабаваў выдаць 37 (533) наступны выпуск газэты, але яго таксама забаранілі друкаваць і апісалі работнікі міліцыі. Загад на тое далі ў Гарадзенскай абл. пракуратуры.

[[Вышэйшы Гаспадарчы Суд Рэспублікі Беларусь|Вышэйшы Гаспадарчы Суд]] забраў справу з [[Гаспадарчы суд Гарадзенскае вобласьці|Гарадзенскага Гаспадарчага Суду]] і прызначыў паседжаньне суду на 27 верасьня 2001 году ў Менску. У судзе высьветлілася, што газэта «Пагоня» мае толькі адно папярэджаньне на працягу аднаго году. Іншыя папярэджаньні былі за старымі. Нечакана Дзяржаўны камітэт па друку адмовіўся ад позвы газэты «Пагоня». Аднак, [[Пракуратура Гарадзенскае вобласьці|Гарадзенская абласная пракуратура]] выступіла з позваю ў судзе самастойна ў імя абароны дзяржавы супраць газэты «Пагоня». 21 верасьня 2001 году Гарадзенская аблпракуратура вынесла папярэджаньне газэце «Пагоня» ў выпуску 36 (532) ад 4 верасьня 2001 году за допісы Паўла Мажэйкі «Ідзем на выбары», пісьма чытача Сяргея Кракасевіча «Ён — не Лукашэнка» і верш невядомага чалавека «Абяшчал! Абяшчаю! Буду абяшчаць!».

27 верасьня 2001 году адбыўся першы суд у [[Вышэйшы Гаспадарчы Суд Рэспублікі Беларусь|Вышэйшым Гаспадарчым Судзе]] ў Менску. Яго адклалі на пазьнейшы час, бо Гарадзенская абл. пракуратура не перадала работнікам газэты «Пагоня» выпіскі са сваіх лістоў, што знаходзяцца ў справе ў судзе. 5 кастрычніка 2001 году другое паседжаньне было спробаю работнікаў газэты «Пагоня» даць хадайніцтва аб адмене суду. Па іх мысьлі, Дзяржаўны камітэт па друку адмовіўся ад позвы газэты «Пагоня», а значыць, справу трэба прыпыніць, а позву Гарадзенскае абл. пракуратуры адхіліць. Выш. Гасп. Суд адмовіў газэце «Пагоня» ў прыпыненьні справы, а разгляд справы перанёс на 23 кастрычніка 2001 году. Гэта патрэбна было суду для азнаямленьня са справаю.

Газэта «Пагоня» пазвала Гарадзенскую абласную пракуратура ў [[Гаспадарчы суд Гарадзенскае вобласьці]] аб непрызнаньні законным папярэджаньня, якое вынесла пазваная пракуратура. Суд павінен быў адбыцца 8 лістапада 2001 году ў Горадні. Нечакана, [[Вышэйшы Гаспадарчы Суд Рэспублікі Беларусь|Вышэйшы Гаспадарчы Суд]] прыпыніў разгляд справы аб закрыцьці газэты «Пагоня» да часу вынясеньня канчатковага рашэньня па справе ў Горадні ў [[Гаспадарчы суд Гарадзенскае вобласьці|Гарадзенскім Гаспадарчым Судзе]].

У канцы кастрычніка 2001 году судзьдзя [[Вышэйшы Гаспадарчы Суд Рэспублікі Беларусь|Вышэйшага Гаспадарчага Суду]] Валеры Жандараў злучыў справы з Горадні (аб скарзе газэты «Пагоня» на Гарадзенскую абл. пракуратуру) са справаю аб закрыцьці газэты «Пагоня» ў Менску ў Выш. Гасп. Судзе. Разгляд злучанае справы быў прызначаны на 9 лістапада 2001 году. У гэты дзень судзьдзя адмовіў ва ўсіх хадайніцтвах з боку газэты «Пагоня», а 12 лістапада 2001 году суд прызначыў наступнае паседжаньне. 12 лістапада 2001 году [[Вышэйшы Гаспадарчы Суд Рэспублікі Беларусь|Вышэйшы Гаспадарчы Суд]] забараніў выпуск газэты «Пагоня». Пастанова суду была з-за позвы [[Пракуратура Гарадзенскае вобласьці|Гарадзенскае абласное пракуратуры]]<ref>Биржа информации // 12 (214). 21 сакавіка 2002 год.</ref><ref>[[Рэгіянальная газэта]] // 46 (343). 16 лістапада 2001 год.</ref>.

== Карныя справы ==
Гарадзенская аблпракуратура пачала карную справу супраць дзьвюх асоб: Мікола Маркевіч (рэдактар газэты «Пагоня»), Павал Мажэйка (журналіст і работнік газэты «Пагоня»). Справу перадалі да сьледчага па асабліва важных справах Гарадзенскае аблпракуратуры Алегу Кулевічу. Абвінавачваньне было прад’яўленае Паўлу Мажэйку 14 лютага 2002 году, а Міколу Маркевічы не прад’яўлена, бо ён 14 лютага быў у ЗША. Пасьля прыезду яго пазвалі ў пракуратуру Гарадзенскае вобласьці, дзе прад’явілі абвінавачваньне<ref>Биржа информации // 6 (208). 2002 год.</ref>. Галоўным абвінавачваньнем стаў выпуск 36 (532) газэты «Пагоня». У ім былі допісы пад назваю «Ідзем на выбары» (пісаў Павал Мажэйка), «Ён — не Лукашэнка» (пісаў Сяргей Кракасевіч, які ня быў ніколі пакараны і не вядома хто быў гэты чалавек) і верш без імя «Абяшчал! Абяшчаю! Буду абяшчаць.».

Допіс «Ідзем на выбары»:

{{пачатак цытаты}}
Ці, ўрэшце рэшт можа быць вартым народнае падтрымкі чалавек, які змагаецца са сваімі апанэнтамі забіваючы іх
{{канец цытаты|крыніца=газэта «Пагоня». [[Павал Мажэйка]]<ref>Биржа информации // 12 (214). 21 сакавіка 2002 год.</ref>.}}

Гэты допіс па мысьлі Алега Кулевіча караецца арт. 139 КК КБ (забойства).

Допіс «Ён — не Лукашэнка»:

{{пачатак цытаты}}
Сем гадоў праўленьня Лукашэнкі прадэманстравалі, што ён проста хворы чалавек, які зьнішчае на народ. Забівае сваіх апанэнтаў, разбурае ўсё нацыянальнае, што яшчэ засталося ў нашым грамадзтве, і мэтанакіравана даводзіць беларускую нацыю да выміраньня.
{{канец цытаты|крыніца=газэта «Пагоня». Сяргей Кракасевіч<ref>Биржа информации // 12 (214). 21 сакавіка 2002 год.</ref>}}

Гэты допіс па мысьлі Алега Кулевіча караецца арт. 139 КК КБ (забойства) і арт. 128 КК РБ (генацыд).

Верш без імя «Абяшчал! Абяшчаю! Буду абяшчаць.»:

{{пачатак цытаты}}
Мафію рашыл… вазглавіть я сам.
{{канец цытаты|крыніца=газэта «Пагоня» (без аўтару).<ref>Биржа информации // 12 (214). 21 сакавіка 2002 год.</ref>}}

Гэты допіс па мысьлі Алега Кулевіча караецца арт. 285 КК РБ (стварэньне арганізаванае злачыннае групоўкі).

Судовыя выканаўцы прыйшлі да дому Міколы Маркевіча й апісалі яго ўласнасьць: пральную машыну, тэлевізар, пыласос. Гэта было зробленае для забясьпячэньня выплаты навязкі<ref>Биржа информации // 7 (209). 2002 год.</ref>.

У судзе [[Суд Ленінскага раёну Горадні|Леніскага раёну Горадні]] дзяржаўным абвінаваўцам выступаў пракурор Алег Кулевіч. Мікола Маркевіч і Павал Мажэйка прасілі правесьці мовазнаўчую экспэртызу. Іх было тры. Адну зь іх правёў [[Кандыдат філялягічных навук (Беларусь)|кандыдат філялягічных навук]], [[Прафэсар (Беларусь)|прафэсар]] [[БДУ]] М. А. Тычына. Ён не прызнаў допісы ў газэце «Пагоня» паклёпам і зьнявагаю для А. Лукашэнкі. Пракурор Алег Кулевіч выкарыстаў словы сьведкі А. Салей (работнік газэты «Пагоня»), які сказаў аб тым, што А. Салей выстаўляла ў сеціве выпускі 36 (532) і 37 (533) газэты «Пагоня». А. Салей сказаў у судзе, што да суду пад час папярэдняга сьледзтва гаварыў аб сваіх абавязках выстаўленьня ў сеціве. А. Салей удакладніў, што іменна 36 (532) і 37 (533) выпуск газэты «Пагоня» ніколі не выстаўляў у сеціве. Выдрук зь сеціва 36 (532) выпуску ў суд дала [[Управа КДБ па Гарадзенскае вобласьці|Гарадзенская ўправа КДБ]].

== Водгукі ў сьвеці ==
Супраць забароны газэты «Пагоня» выказаліся ў Жэмойці «Саюз журналістаў Жэмойці», Міжнародная арганізацыя за свабоду слова, «Артыкль 19»{{Заўвага|Па-ангельску: «Article XIX».}}.

== Водгукі на Беларусі ==
[[БАЖ|Беларуская асацыяцыя журналістаў]] выступіла ў абарону работнікаў газэты «Пагоня» Міколы Маркевіча і Паўла Мажэйкі ад карнага суду і ў абарону газэты «Пагоня» ад закрыцьця яе ўладамі Беларусі. Яе прадстаўнік заявіў ў 2001 годзе:

{{пачатак цытаты}}
А газэта «Пагоня» яшчэ адродзіцца, як і гістарычны герб «[[Пагоня (герб)|Пагоня]]»
{{канец цытаты|крыніца=М. Пастухоў ([[Доктар юрыдычных навук (Беларусь)|д. ю. р.]], прафэсар, [[БАЖ|ГА БАЖ]])<ref>Хроніка рэпрэсій супраць незалежнай газеты // [[Рэгіянальная газэта]] &mdash; 47 (344). &mdash; 23 лістапада 2001 год.</ref>.}}

БАЖ вынесла дадаткова выступіла з заяваю ў 2001 годзе:

{{пачатак цытаты}}
БАЖ патрабуе ад беларускіх уладаў тэрмінова перагледзець рашэньне аб закрыцьці газэты «Пагоня», якое не грунтуецца на законе і фактах
{{канец цытаты|крыніца=БАЖ пратэстуе<ref>БАЖ пратэстуе // [[Рэгіянальная газэта]] &mdash; 46 (343). &mdash; 23 лістапада 2001 год.</ref>.}}

== Цікавае ==
У 1997 годзе [[Вышэйшы Гаспадарчы Суд Рэспублікі Беларусь|Вышэйшы Гаспадарчы Суд]] забараніў выпуск газэты «[[Свабода (газэта, 1990)|Свабода]]»<ref>Хроніка рэпрэсій супраць незалежнай газеты // [[Рэгіянальная газэта]] — 47 (344). — 23 лістапада 2001 год.</ref> на чале з судзьдзёю М. Клімянковаю.

== Заўвагі ==
{{Заўвагі}}

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Вонкавыя спасылкі ==
* [https://web.archive.org/web/20070718120737/http://autary.iig.pl/jorsz/art_publicystyka_01.htm Допіс з газэты Пагоня]

[[Катэгорыя:Газэты на беларускай мове]]
[[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1992 годзе]]
[[Катэгорыя:Гарадзенскія газэты]]
[[Катэгорыя:Зьніклі ў 2001 годзе]]