Прагляд крыніцы для Нагорна-Карабаская Рэспубліка

{{Краіна
|Назва                            = Арцах
|НазваЎРоднымСклоне               = Арцаху
|НазваНаДзяржаўнайМове            = '''Արցախի Հանրապետություն'''<br />''Арцахі Ханрапэтуцюн''
|Сьцяг                            = Flag of Artsakh.svg
|Герб                             = Coat of arms of Artsakh.svg
|НацыянальныДэвіз                 = 
|ДзяржаўныГімн                    = Азат у анках Арцах
|Месцазнаходжаньне                = Месцазнаходжаньне Арцаху.svg
|ПодпісПадВыявайМесцазнаходжаньня = 
|АфіцыйнаяМова                    = {{Просты сьпіс|
* [[Армянская мова|армянская]]
* расейская (зь 2021 году)
}}
|Сталіца                          = [[Сьцяпанакерт]]
|НайбуйнейшыГорад                 = Сьцяпанакерт
|ТыпУраду                         = [[Унітарная дзяржава|унітарная]] [[Прэзыдэнцкая рэспубліка|прэзыдэнцкая]] [[рэспубліка]]
|ПасадыКіраўнікоў                 = [[Прэзыдэнт]]<br>[[Старшыня Народнага сходу Арцаху|Старшыня Народнага сходу]]
|ІмёныКіраўнікоў                  = [[Араік Аруцюнян]]<br>[[Артур Таўмасян]]
|Плошча                           = 
|МесцаЎСьвецеПаводлеПлошчы        = 
|АдсотакВады                      = 
|ГодАцэнкіНасельніцтва            = 2021
|МесцаЎСьвецеПаводлеНасельніцтва  = 191-е
|Насельніцтва                     = 120 000
|ШчыльнасьцьНасельніцтва          = 
|ЭтнічныСклад                     = армяне
|КанфэсійныСклад                  = хрысьціяне
|Пісьменнасьць                    = 
|ГодАцэнкіСУП                     = 2019
|МесцаЎСьвецеПаводлеСУП           = 
|СУП                              = 713 млн $
|СУПНаДушуНасельніцтва            = 4803 $
|Валюта                           = {{Просты сьпіс|
* [[Арцаскі драм]]
* [[Армянскі драм]]
}}
|КодВалюты                        = AMD
|ЧасавыПас                        = [[Армянскі час|AMT]]
|ЧасРозьніцаUTC                   = +4
|ЧасавыПасУлетку                  = 
|ЧасРозьніцаUTCУлетку             = 
|НезалежнасьцьПадзеі              = [[Рэфэрэндум пра незалежнасьць Нагорна-Карабаскай Рэспублікі|Рэфэрэндум]]
|НезалежнасьцьДаты                = 10 сьнежня 1991
|АўтамабільныЗнак                 = 
|ДамэнВерхнягаЎзроўню             = [[.am]], [[.հայ]]
|ТэлефонныКод                     = 374 47
|Дадаткі                          = 
|Катэгорыя                        = Нагорна-Карабаская рэспубліка
}}
{{Гісторыя Армэніі|разгорнуты = пэрыяд5}}
'''Рэспу́бліка Арца́х''' ({{Мова-hy|Արցախի Հանրապետություն|Арцахі Ханрапэтуцюн}}), раней '''Наго́рна-Караба́ская Рэспу́бліка''' ({{Мова-hy|Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն|скарочана}} — Лернаін Гарабахі Ханрапэтуцюн) — [[Сьпіс непрызнаных краінаў|непрызнаная дзяржава]] на [[Закаўказьзе|Паўднёвым Каўказе]]

Паводле шэрагу рэзалюцыяў [[Рада Бясьпекі ААН|Рады Бясьпекі ААН]] лічыцца часткай тэрыторыі [[Азэрбайджан]]у, акупаванай Армэніяй<ref name="res822">[http://www.un.org/russian/documen/scresol/res1993/res822.htm Рэзалюцыя Рады Бясьпекі ААН № 822 ад 30 красавіка 1993 году]</ref><ref name="res853">[http://www.un.org/russian/documen/scresol/res1993/res853.htm Рэзалюцыя Рады Бясьпекі ААН № 853 ад 29 ліпеня 1993 году]</ref><ref name="res874">[http://www.un.org/russian/documen/scresol/res1993/res874.htm Рэзалюцыя Рады Бясьпекі ААН № 874 ад 14 кастрычніка 1993 году]</ref><ref name="res884">[http://www.un.org/russian/documen/scresol/res1993/res884.htm Рэзалюцыя Рады Бясьпекі ААН № 884 ад 12 лістапада 1993 году]</ref>. Займае тэрыторыю колішняй [[Нагорна-Карабаская аўтаномная вобласьць|Нагорна-Карабаскай аўтаномнай вобласьці]] з сталіцай у [[Стэпанакерт|Стэпанакерце]].

[[Анкляў]] на тэрыторыі Азэрбайджану за 270 км на захад ад [[Баку]]. Адзіны шлях да Армэніі — [[Лачынскі калідор]] шырынёй 5 км, які знаходзіцца пад кантролем расейскіх міратворцаў.

99,7% насельніцтва — армяне. За савецкім часам — аўтаномная вобласьць у складзе [[Азэрбайджанская ССР|Азэрбайджанскай ССР]]. Пасьля распаду СССР армянскае насельніцтва тэрыторыі 10 сьнежня 1991 году абвясьціла незалежнасьць ад Азэрбайджану і стварэньне Нагорна-Карабаскай Рэспублікі уключна з тэрыторыяй [[Шаўмянскі раён|Шаўмянскага раёну]]. У выніку пачалася [[Карабаская вайна|вайна ў Нагорным Карабаху]] (1991—1994). Сутычкі працягваліся і пазьней, а ў 2020 выліліся ў [[Канфлікт у Нагорным Карабаху (2020)|новую вайну]]. Краіна не прызнаная ніводнай дзяржавай-удзельніцай [[ААН]].

Арцах — [[Прэзыдэнцкая рэспубліка|прэзыдэнцкая рэспубліка]] [[дэмакратыя]] з [[Аднапалатная сыстэма|аднапалатным]] [[Нацыянальны сход Арцаху|парлямэнтам]].

28 верасьня 2023 году прэзыдэнт Арцаху [[Самвел Шахрамян]] падпісаў Указ аб спыненьні існаваньня дзяржавы да 1 студзеня 2024 году. Да гэтай даты распускаліся дзяржаўныя ўстановы ведамаснага падпарадкаваньня<ref>{{Навіна|аўтар=[[РІА Навіны|РІА «Навіны»]]|загаловак=У Карабаху заявілі аб спыненьні існаваньня непрызнанай рэспублікі|спасылка=https://zviazda.by/be/news/20230928/1695891784-u-karabahu-zayavili-ab-spynenni-isnavannya-nepryznanay-respubliki|выдавец=Газэта «[[Зьвязда]]»|дата публікацыі=28 верасьня 2023|дата доступу=30 верасьня 2023}}</ref>.

== Геаграфія ==
Агульная плошча рэгіёну ([[Нагорна-Карабаская вобласьць|Нагорна-Карабаскай вобласьці]] ў [[Азэрбайджан|АзССР]]) складае 4400 км². Сталіца Сьцяпанакерт разьмешчана ў цэнтры рэгіёну. Гістарычны цэнтар [[Шуша]] ({{мова-az|Şuşa}}), былая сталіца [[Карабаскае ханства|Карабаскага ханства]], знаходзіцца за 10 км на поўдзень ад Сьцяпанакерту, на дарозе, якая злучае Нагорны Карабах з [[Армэнія]]й. [[Мардакерт]] — адміністратыўны цэнтар паўночнага Карабаху, [[Гадрут]] — паўднёвага Карабаху, [[Мартуні]] — усходняга Карабаху. [[Аскеран]] разьмешчаны на паўночным усходзе ад Сьцяпанакерту.

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

{{Краіны Азіі}}
{{Гістарычныя вобласьці Армэніі}}

[[Катэгорыя:Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Азэрбайджану]]
[[Катэгорыя:Краіны, якія ня маюць выхаду да мора]]
[[Катэгорыя:Дзяржавы і тэрыторыі, заснаваныя ў 1992 годзе]]