Прагляд крыніцы для Майстар і Маргарыта

{{Літаратурны твор 
|Назва               = Майстар і Маргарыта
|Назва-арыгінал      = Мастер и Маргарита
|Выява               = MasterandMargaritaFirstEdition.jpg
|Памер               = 
|Подпіс выявы        = 
|Жанр                = [[раман]] і [[магічны рэалізм]]
|Аўтар               = [[Міхаіл Булгакаў]]
|Мова арыгіналу      = [[расейская мова|расейская]]
|Напісаны            = 1928—1940
|Публікацыя          = 1966—1967
|Асобнае выданьне    = 
|Выдавецтва          = 
|Сэрыя               = 
|Колькасьць старонак = 
|Ілюстратар          = 
|Афармленьне         = 
|Пераклад            = 
|Перакладчык         = 
|Носьбіт             = 
|Папярэдні твор      = 
|Наступны твор       = 
|ISBN                = 
|Электронная вэрсія  = 
|ВікіКрыніца-тэкст   = 
}}
'''«Майстар і Маргарыта»''' — раман [[Міхаіл Булгакаў|Міхаіла Булгакава]]. Від раману цяжка адназначна вызначыць, бо твор шматслойны і ўтрымоўвае ў сабе мноства элемэнтаў такіх жанраў, як [[сатыра]], [[фарс]], [[фантастыка]], [[містыка]], [[мэлядрама]], раман-міт. На яго сюжэт зроблена мноства тэатральных пастановак і некалькі фільмаў. На [[Беларуская мова|беларускую мову]] пераклаў [[Алесь Жук]].

Раман «Майстар і Маргарыта» пры жыцьці аўтара не друкаваўся. Упершыню ён выйшаў у сьвет толькі ў 1966 годзе, праз 26 гадоў пасьля сьмерці Булгакава, з купюрамі, у скарочаным часопісным варыянце. Раман набыў заўважную папулярнасьць сярод савецкай інтэлігенцыі і да афіцыйнай публікацыі распаўсюджваўся ў перадрукаваных уручную копіях. У СССР кніжны варыянт без купюраў пабачыў сьвет у 1973 годзе ў [[Масква|маскоўскім]] выдавецтве ''«Художественная литература»'' ({{мова-be|мастацкая літаратура}}), але толькі абмежаваным накладам (30 000 асобнікаў). Жонка пісьменьніка Алена Сяргееўна Булгакава на працягу ўсіх гэтых гадоў здолела захаваць рукапіс раману.

== Сюжэт ==
[[Файл:Мастер_и_Маргарита_(постановка_театра_Арбат).JPG|міні|справа|250пкс|Майстар і Маргарыта ў пастаноўцы тэатру «Арбат»]]
Дзеяньне раману пачынаецца ў адзін з травеньскіх дзён, калі два маскоўскія літаратары — старшыня праўленьня [[МАССАЛІТ]]у [[Міхаіл Берліёз|Міхаіл Аляксандравіч Берліёз]] і паэт [[Іван Бяздомны]] падчас шпацыру па [[Патрыяршыя сажалкі|Патрыяршых сажалках]] сустракаюць незнаёмца, які быў падобны на замежніка. Ён далучаецца да размовы пра [[Ісус Хрыстос|Ісуса Хрыста]], распавядае пра сваё знаходжаньне на бальконе [[пракуратар]]а [[Юдэя (рымская правінцыя)|Юдэі]] [[Понтыюс Пілят|Понтыюса Пілята]] і прадказвае, што Берліёзу адрэжа галаву «расейская жанчына, [[камсамол]]ка». Літаратары ня ведаюць, што перад імі [[Волянд]] — д’ябал, які прыбыў у савецкую сталіцу з сваёй сьвітай: [[Кароўеў|Фаготам-Кароўевым]], [[Азазэльлё]]м, [[Кот Бэгемот|катом Бэгемотам]] і служкай [[Гэля (пэрсанаж)|Гэляй]].

Пасьля пагібелі Бэрліёза пад калёсамі трамваю Волянд пасяляецца ў «[[Нядобрая кватэра|нядобрай кватэры]]» Міхаіла Аляксандравіча, разьмешчанай па адрасе [[Вялікая Садовая вуліца (Масква)|Вялікая Садовая вуліца]], 302-біс. Сатана і ягоныя памочнікі зладзілі ў Маскве шэраг розыгрышаў і містыфікацыяў: адпраўляюць у [[Ялта|Ялту]] дырэктара Вар’етэ Сьцяпана Ліхадзеева, праводзяць сэанс чорнай магіі, арганізуюць прымусовы харавы сьпеў супрацоўнікаў філіялу відовішчнай камісіі. Для Івана Бяздомнага сустрэча з Воландам і ягонымі памагатымі абярнулася душэўнай хваробай: паэт становіцца пацыентам псыхіятрычнае лякарні. Там ён знаёміцца з [[Майстар (пэрсанаж)|Майстрам]] і даведваецца пра гісторыю ягонага раману пра Понтыюса Пілята. Напісаўшы гэты твор, аўтар сутыкнуўся з сусьветам сталічнае літаратуры, у якім адмовы друкаваць суправаджаліся цкаваньнем у прэсе і прапановамі ўдарыць па «піляччыне». Ня вытрымаўшы ціску, Майстар спаліў рукапісы ў коміне; пасьля арышту ён неўзабаве трапляе ў псыхушку.

Для [[Маргарыта|Маргарыты]] — бязьдзетнай трыццацігадовай жонкі буйнога адмыслоўца і таемнай жонкі Майстра — зьнікненьне палюбоўніка становіцца драмай. Аднойчы яна прызнаецца сабе, што гатовая закласьці душу д’яблу, абы даведацца, ці жывы ён, ці не. Думкі стомленай жанчыны аказаліся пачутымі, і Азазэльлё ўручае ёй слоік з цудадзейным крэмам. Маргарыта ператвараецца ў вядзьмарку і выконвае ролю каралевы на вялікім балі сатаны. Ейная запаветная мара ажыцьцяўляецца: Волянд арганізуе сустрэчу Майстра з каханай і вяртае ім рукапіс спаленага раману.

: Твор, напісаны Майстрам, уяўляе сабой гісторыю, якая пачалася ў палацы [[Ірад I Вялікі|Ірада Вялікага]]. Да пракуратара Юдэі Понтыюса Пілята прыводзяць падсьледнага [[Ешуа Га-Ноцры]], прысуджанага [[Сынэдрыён]]ам да сьмерці за зьнявагу да ўлады [[Цэзар (тытул)|кесара]]. Размаўляючы зь Ешуа, пракуратар разумее, што перад ім — валацужны філёзаф; ягоныя погляды на ісьціну і думкі пра тое, што кожная ўлада зьяўляецца гвалтам над людзьмі, цікавыя Піляту, аднак выратаваць яго ад кары ён ня здольны. Ведаючы, што [[Юда Іскарыёт|Юда з Кірыяту]] атрымаў грошы за тое, што дазволіў арыштаваць Га-Ноцры ў сваёй хаце, пракуратар даручае начальніку таемнай службы Афранію забіць здрадніка.

Сумяшчэньне дзьвюх сюжэтных лініяў адбываецца ў заключных главах. Да Волянда прыходзіць вучань Ешуы [[Мацьвей (апостал)|Леві Мацьвей]], які просіць узнагародзіць Майстра й Маргарыту спакоем; гэтая просьба выконваецца. Уначы Маскву пакідае група лятучых вершнікаў; сярод іх ня толькі мэсыр і ягоная сьвіта, але і аўтар раману пра Понтыюса Пілята з сваёй каханай.

== Экранізацыі ==
* [[Пілят і іншыя]] (Нямеччына, 1972, рэжысэр [[Анджэй Вайда]])
* [[Майстар і Маргарыта (фільм, 1972)|Майстар і Маргарыта]] (Італія/Югаславія, 1972)
* [[Майстар і Маргарыта (фільм, 1989)|Майстар і Маргарыта]] (Польшча, 1989)
* [[Майстар і Маргарыта (фільм, 1994)|Майстар і Маргарыта]] (Расея, 1994, рэжысэр [[Юры Кара]])
* [[Майстар і Маргарыта (тэлесэрыял)|Майстар і Маргарыта]] (Расея, 2005, рэжысэр [[Уладзімер Бартко]])

== Літаратура ==
* [https://knihi.com/Michail_Bulhakau/Majstar_i_Marharyta.html Майстар і Маргарыта] / пер. А. Жук. — Мн., 1994. (Скарбы сусьветнай літаратуры)
* Воспоминания о Михаиле Булгакове / Сост. Булгакова Е. С., Ляндрес С. А. Вступ. ст. В. Я. Лакшина. Послесл. М. О. Чудаковой. — М.: Советский писатель, 1988. — ISBN 5-265-00315-0.{{ref-ru}}
* ''Вулис А. З.'' Роман М. А. Булгакова «Мастер и Маргарита». — М.: Художественная литература, 1991. — ISBN 5-280-01453-2.{{ref-ru}}
* ''Соколов Б. В.'' Расшифрованный Булгаков. Тайны «Мастера и Маргариты». — М.: Яуза; Эксмо, 2006. — ISBN 5-699-10759-2.{{ref-ru}}

{{Бібліяінфармацыя}}
[[Катэгорыя:Майстар і Маргарыта| ]]
[[Катэгорыя:Расейскамоўныя фантастычныя раманы]]
[[Катэгорыя:Раманы Міхаіла Булгакава]]
[[Катэгорыя:Д’ябал у літаратуры]]
[[Катэгорыя:Цэнзура ў СССР]]
[[Катэгорыя:Літаратурныя творы, перакладзеныя на беларускую мову]]
[[Катэгорыя:Экранізаваныя раманы]]