Прагляд крыніцы для Лютэр (фільм, 2003)

{{Іншыя значэньні}}
{{Фільм
|назва        = Лютэр
|арыгназва    = Luther
|выява        = 
|памер        = 
|подпіс       = 
|жанр         = 
|рэжысэр      = [[Эрык Тыль]]
|прадусар     = {{Просты сьпіс|
* Брыджыт Рочаў
* Крыстыян Штэр
* Аляксандар Т’ес
}}
|сцэнарыст    = {{Просты сьпіс|
* Кэміл Томасан
* Барт Гавіган
}}
|дыктар       = 
|ролі         = {{Просты сьпіс|
* [[Джозэф Файнз]]
* [[Альфрэд Маліна]]
* [[Джонатан Фэрт]]
* [[Клэр Кокс]]
* [[Пітэр Усьцінаў]]
}}
|кампазытар   = [[Рычард Гарві]]
|апэратар     = Рабэр Фрэз
|мантаж       = 
|вытворчасьць = 
|дата         = {{Дата пачатку|30|10|2003}}
|час          = 124 хв.
|мова         = ангельская
|краіна       = {{Просты сьпіс|
* Нямеччына
* ЗША
}}
|бюджэт       = $30 000 000
|прыбытак     = $29 413 900
|папярэдні    = 
|наступны     = 
|сайт         = 
}}
«'''Лю́тэр'''» ({{Мова-en|Luther}}) — [[біяграфічны фільм]] пра жыцьцё [[Мартын Лютэр|Мартына Лютэра]] (1483—1546), сфільмаваны ў 2003 годзе [[MGM]], часткова фундаваўся Thrivent Financial for Lutherans. У галоўнай ролі здымаўся {{Не перакладзена|Джозэф Файнз|||Joseph Fiennes}}. Фільм ахоплівае жыцьцё Лютэра ад таго часу, як ён стаў манахам у 1505 годзе, да [[Аўгсбурскі сойм|сойму ў Аўгсбургу]] ў 1530 годзе.

== Сюжэт ==
{{Раскрыцьцё сюжэту}}
Фільм пачынаецца з таго, як падчас навальніцы ў 1505 годзе Лютэр вяртаецца дадому. З-за страху страціць сваё жыцьцё падчас буры Лютар аддае сваё жыцьцё Богу і становіцца [[манах]]ам.

У наступнай сцэне, гэта 1507 г., Лютэр ужо манах у [[Эрфурт|Эрфурце]]. Падчас свайго знаходжаньня ў манастыры ён увесь час занепакоены поглядам на Бога як Бога нянавісьці і помсты. Марціна натхняе [[Ёган фон Штаўпіц]], старэйшы манах, ягоны настаўнік і дарадца. Штаўпіц кажа Лютэру глядзець на [[Ісус Хрыстос|Ісуса Хрыста]] замест сябе.

Пазьней Лютэр дастаўляе ліст для Штаўпіца ў [[Рым]], дзе ён быў абураны амаральным ладам жыцьця рымлянаў. Ён таксама разглядае чэрап, як лічыцца [[Ян Хрысьціцель|Яна Хрысьціцеля]], і набывае індульгенцыю. З гэтага часу Лютэр пачынае сумнявацца ў сапраўднасьці індульгенцыяў.

Вярнуўшыся ў Нямеччыну, Лютэр накіроўваецца ў [[Вітэнбэрг]], дзе пачынае прапаведаваць пастве, што Бог ёсьць Богам не нянавісьці, а любові. Галоўны ўпор ён ставіць на Боскую любоў, а ня суд.

У гэты час у край прыбывае [[Ёган Тэцэль]], які, застрашваючы людзей, прапануе ім набываць індульгенцыі (прыбытак пойдзе на пабудову [[Сабор Сьвятога Пятра|базылікі сьвятога Пятра]] ў Рыме і на подкуп Гогенцолернамі [[Сьвяты Сталец|Сьвятога Стальцу]] дзеля [[Інвэстытура|фармальнага прызначэньня]] [[арцыбіскуп]]ам Майнцу і Магдэбургу [[Альбрэхт Брандэнбурскі|Альбрэхта]]). Лютэр у сваёй царкве асуджае індульгенцыі, называючы іх «звычайным кавалкам паперы». Пасьля ён прыбівае да дзьвярэй царквы [[95 тэзісаў]], заклікаючы да адкрытага дыспуту наконт індульгенцыяў. За гэты ўчынак Марціна Лютэра выклікаюць у [[Аўгсбург]] на допыт.

Пасьля адлучэньня ад царквы папа [[Леў X]] загадвае даставіць Лютэра ў Рым, аднак [[курфюрст]] [[Саксонія (курфюрства)|саксонскі]] [[Фрыдрых III Саксонскі|Фрыдрых Мудры]] заступіўся за яго перад імпэратарам [[Карл V (імпэратар Сьвятой Рымскай імпэрыі)|Карлам V]]. Было пастаноўлена, што суд над Лютэрам адбудзецца на [[Райхстаг (Сьвятая Рымская імпэрыя)|сходзе]] ў [[Вормскі райхстаг|Вормсе]].

Пасьля цяжбы ў Вормсе Фрыдрых Мудры хавае Лютэра ў [[Вартбурскі замак]], а ягоны былы прафэсар, [[Андрэас Каршлтат]], падтрымлівае [[Вялікае сялянскае паўстаньне|сялянскае паўстаньне]] супраць шляхты. Лютэр, шакаваны ўчынкамі паўстанцаў, угаворвае князёў да здушэньня паўстаньня. У замку Лютэр займаецца перакладам [[Біблія|Бібліі]] на нямецкую мову.

Калі Лютэр жэніцца з [[Катарына фон Бора|Катарынай фон Борай]], Карл V склікае эвангелісцкіх [[прынц]]аў [[Сьвятая Рымская імпэрыя|імпэрыі]] ў Аўгсбург, каб прымусіць іх адрынуць [[пратэстанцтва]] і нямечкую Біблію. Шляхта адмаўляецца, і Карл вымушаны дазволіць іхняе [[Аўгсбурскае вызнаньне|вызнаньне веры]].
{{Раскрыцьцё сюжэту|канец}}

== Недакладнасьці ==
* У фільме Лютэр спасылаецца на [[Біблія|Біблію]] па кнігах, разьдзелах і вершах. Але да 1551 году Біблія не была падзеленая на вершы, і нават пасьля гэтага такі падзел ня быў паўсюдны да выхаду [[Жэнэўская Біблія|Жэнэўскае Бібліі]].
* Лютэр паказаны з малатком ля дзьвярэй [[Сабор усіх сьвятых (Вітэнбэрг)|Вітэнбэрскага сабору]] і сваімі [[95 тэзісаў|95 тэзісамі]], якія неадкладна былі прачытаныя мінакамі. Насамрэч простыя людзі не былі б у стане прачытаць тэзісы, якія першапачаткова былі напісаныя [[Лацінская мова|па-лацінску]], потым перакладзеныя на [[Нямецкая мова|нямецкую мову]] і надрукаваныя. Цягам двух месяцаў яны шырока распаўсюдзіліся па ўсёй [[Эўропа|Эўропе]].
* У сцэне ў Аўгсбургу ўся шляхта разам з [[курфюрст]]амі супрацьстаяла Карлу V. Насамрэч жа большасьць князёў заставаліся каталікамі, маглі выступіць толькі адзін-два зь сямі курфюрстаў: [[Ёган Цьвёрды|герцаг саксонскі]] ды, магчыма, {{Не перакладзена|Курпфальц|палятын|de|Kurpfalz}} [[Людвіг V (Пфальц)|Людвіг V]]. Тры курфюрсты былі каталікамі, яшчэ два сьвецкія прадстаўнікі ўзялі іхні бок.
* Прыхаджане царквы пастаянна сядзяць на лавах. Насамрэч лавы не былі шырока распаўсюджаныя да Рэфармацыі<ref>[http://anglicanhistory.org/misc/freechurch/fowler_pews1844.html The Use of Pews] Anglican History.org</ref>.

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Вонкавыя спасылкі ==
* {{IMDb твор|0309820|«Лютэр» (2003)}}

[[Катэгорыя:Фільмы на ангельскай мове]]
[[Катэгорыя:Фільмы Metro-Goldwyn-Mayer]]
[[Катэгорыя:Фільмы 2003 году]]
[[Катэгорыя:Мартын Лютэр]]
[[Катэгорыя:Фільмы пра хрысьціянства]]
[[Катэгорыя:Фільмы пра Нямеччыну]]
[[Катэгорыя:Фільмы Эрыка Тыла]]